مفهوم ائتلاف

 ائتلاف،از جمله مفاهيم و واژه هاي سياسي است كه هر روز در خبرهاي سياسي و بين المللي رسانه ها يا در سخنان سياستمداران و فعالان سياسي تكرار مي شود.  لغت نامه دهخدا در صفحه ۳۱۶۵ جلد سوم معناي لغوي واژه «ائتلاف»(‌ alliance) را «مجتمع گرديدن، با همديگر الفت گرفتن و پيوسته شدن» ذكر كرده است. از نظر اصطلاحي در عرصه سياست نيز ائتلاف توافقي ميان دو يا چند طرف براي حمايت از يكديگر به منظور پيشبرد منافع متقابل است.

ائتلاف ها داراي اشكال مختلفي همچون دو جانبه و چند جانبه، سري و علني، ساده يا داراي سازمان پيچيده؛ و كوتاه مدت يا درازمدت مي باشند. همچنين كاربرد ائتلاف در دو سطح سياست داخلي و بين المللي رايج است.

در سطح بين المللي منظور از ائتلاف همبستگي و همكاري چند كشور مختلف براي نيل به يك يا چند هدف مشترك است. ائتلاف هاي بين المللي زماني شكل مي گيرد كه چند كشور عمدتا همفكر براي تحقق اهداف مورد نظر با هم به همكاري بپردازند. كشورهاي عضو ائتلاف ممكن است براي همكاري با هم يك موافقتنامه رسمي امضا كنند يا اين كه بدون وجود هرگونه توافق مكتوب در پي تحقق اهداف مورد نظر برآيند.

از جمله ائتلاف هاي بزرگ بين المللي كه در سال هاي اخير در سطح جهان شكل گرفته ائتلاف جهاني مبارزه با تروريسم است. در شرايط پس حوادث ۱۱سپتامبر كشورهاي جهان براي مبارزه جدي با تروريسم به نوعي توافق دست يافتند كه نمود عملي اين امر در جنگ افغانستان آشكار شد.

البته آمريكا كه خود را سردمدار اين ائتلاف جهاني تصور مي كرد سعي نمود تا از اين توافق جهاني عليه تروريسم براي حمله به عراق بهره جويد اما با مخالفت بسياري از كشورهاي عضو اين ائتلاف مواجه شد و تعداد كشورهاي عضو ائتلاف مهاجم به عراق به شدت كاهش يافت.

در عرصه سياست داخلي كشورها نيز ائتلاف احزاب و جناح هاي سياسي يك امر مرسوم است. اين مسئله به ويژه در نظام هاي سياسي پارلماني كه دولت از درون پارلمان بيرون مي آيد از اهميت ويژه برخوردار است.

از آنجا كه در نظام سياسي پارلماني حزبي كه اكثريت كرسي هاي مجلس را به دست گيرد خودبخود دولت را تشكيل مي دهد، احزابي كه از آن جايگاه سياسي براي كسب اكثريت برخوردار نيستند براي بدست گرفتن قدرت اجرايي با ساير احزابي كه از نظر ايدئولوژي نزديكي بيشتري با آنها دارند ائتلاف مي كنند. البته اين ائتلاف ممكن است قبل از برگزاري انتخابات و در دوران مبارزات انتخاباتي شكل بگيرد يا اين كه بعد از برگزاري انتخابات و مشخص شدن تعداد كرسي هاي احزاب.

مصاديق ائتلاف در عرصه سياست داخلي كشورها را مي توان در انتخابات  گوناگون پارلماني يا رياست جمهوري مشاهده كرد. در بسياري از اين انتخابات  معمولا دو يا چند حزب كه در يك جناح فكري قرار دارند  براي كسب قدرت و پيروزي بر رقبا دست به ائتلاف مي زنند. به عنوان نمونه در آخرين انتخابات پار لماني هند كه سه سال قبل برگزار شد دو حزب بزرگ «كنگره» و «بي جي پي» قبل از برگزاري انتخابات با تعداد ديگري از احزاب دست به ائتلاف زدند. وقتي در پايان شمارش آراء ائتلاف كنگره اكثريت را بدست آورد اما از تعداد كرسي هاي لازم براي تشكيل دولت برخوردار نشد بار ديگر اين حزب ائتلاف با احزاب ديگر از جمله حزب كمونيست را مد نظر قرار داد تا بتواند با همكاري آن حزب، اكثريت كرسي هاي پارلمان هند را در اختيار خود قرار دهد و دولت را تشكيل دهد