پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

سازمان های بین المللی دو نوع سازمان کاملا متفاوت را دربرمی گیرند؛ اولین نوع مربوط می شود به سازمان های بین المللی دولتی که آن ها را دولت های ملی تشکیل می دهند و اداره می کنند. دومین نوع مربوط می شود به سازمان های بین المللی غیردولتی که دولت های ملی نقش مستقیمی در تشکیل و اداره ی آن ها ندارد.امروزه تعداد سازمان های بین المللی دولتی را بین 300 تا 400 تخمین زده اند. این پژوهش سعی داردبه این موضوع بپردازد،که چگونه سازمان های بین المللی پس از پایان جنگ سرد، در تامین صلح جهانی،می توانند تاثیر گزار باشند.فرضیه مطرح شده در این مقاله این است که باوجود حقوق و وظایفی که سازمان های بین المللی در چهارچوب قوانین خود،برای دولت ها وضع کرده اند،نقش تعیین کننده ای در تامین صلح جهانی دارا می باشد

بررسي برنامه عمران ملل متحد (UNDP)  درساختار و عمل

رسول حاج احمدي

برنامه عمران ملل متحد 21 سال پس از تشكيل سازمان ملل با هدف توسعه كشورهاي جهان سوم تشكيل شد. زيرا در آن برهه احساس مي شد كه برخي كشورها در حال گذران توسعه اي سريع هستند ولي برخي هنوز مقدمات پيشرفت برايشان فراهم نشده، لذا نياز بر اين بود تا كمكي به اينگونه كشورها شود. از طرفي به اين نتيجه رسيده شد كه توسعه فقط به حوزه اقتصادي اطلاق نمي شود بلكه پيشرفت موضوعي همه جانبه و چند بعدي است. براي مثال آزادي هاي مدني، شركت زنان در امور اجتماعي و .. در آن دخيل هستند و يا برخي مسائل مانند بلاياي طبيعي و يا بيماري ها از توسعه جلوگيري مي كنند. برنامه عمران ملل متحد در روند عملكرد خود هر ساله با شيوه ها و كمك هاي جديد سعي بر اين دارد تا به تمامي زواياي توسعه از طرق مختلف كمك نمايد.

"غیر متعهدها در تهران"

چرا نشست شانزدهم سران جنبش عدم تعهد در تهران حائز اهمیت است؟ آیا این اجلاس نشان از عدم پایندی غیر متعهدها به تحریم های غرب علیه ایران دارد؟ چرا تا این حد برگزاری این نشست برای مقامات ایران اهمیت دارد؟ چرا غرب تلاش می کند در آستانه این نشست ایران را منزوی و نا امن جلوه دهد؟ ارتباط این نشست با تحریم ها و تهدیدهای غرب علیه ایران چیست؟ چرا پذیرش دعوت حضور از سوی مقامات مهم کشورها موجب توجه بیشتر به این اجلاس شده است؟ آیا محمد مرسی یه ایران خواهد آمد؟ دیگران چطور؟ نتیجه اجلاس چه خواهد بود؟

بدون تردید نشست غیر متعهدها در سال 2012 مهمترین اجلاس بین المللی به لحاظ تعداد شرکت کنندگان بعد از نشست عمومی سازمان ملل در سال جاری خواهد بود. اینپا به همین بهانه  این هفته را به بررسی ابعاد گوناگون جنبش عدم تعهد و خصوصاً اجلاس تهران خواهد پرداخت. با ما در "ویژه نامه غیر متعهدها در تهران" با مقالات متنوعی از اساتید مطرح و گفتگوهای متفاوت  همراه باشید. 

برای مشاهده فهرست مقالات ویژه نامه اجلاس جنبش عدم تعهد - تهران بر روی ادامه مطالب کلیک کنید.

نشست عدم تعهد در تهران؛ آیا ایران به اهداف خود رسید؟

دکتر حیدرعلی مسعودی

اگرچه جمهوری اسلامی ایران پیش از این توانایی خود را در برگزاری موفق اجلاس سران کنفرانس اسلامی در سال 1376 نشان داده بود، اما اجلاس اخیر را می توان تمرینی دوباره برای دیپلماسی ایرانی در ابعاد جهانی دانست. حضور محمد مرسی رئیس جمهور تازه کار مصر در اجلاس عدم تعهد در تهران، روابط ایران و مصر را وارد مرحله جدیدی کرد.

باید هایی برای آینده عدم تعهد

دکتر جواد ارجمند

تحلیل شانزدهمین نشست عدم تعهد در تهران که در روزهای گذشته در تهران تشکیل شده بود، دارای ابعاد وسیع و چند بعدی است  که می تواند از منظر کوتاه مدت، میان مدت، وبلند مدت به تفصیل مورد بررسی قرار گیرد. در این یادداشت مجال پرداختن به  همه آنها نیست؛ لیکن در این فرصت، دست آورد های اجلاس از منظر سطح تحلیل در روابط بین الملل به اختصار مورد بررسی قرار می گیرد.در یک نگاه کلی به اجلاس اخیر تهران؛ می توان آن را از سه سطح تحلیل ملی، منطقه ایی، وبین المللی مورد بحث قرار داد.

ایران، نقطه تلاقی غیر متعهدها

سیده مهدیه قریشی

در جهان امروز که توانمندی‌های دولت ها در زیر پوسته دیپلماسی قرارگرفته، پیوستن به اتحادیه‌ها و سازمان‌های بین المللی و منطقه‌ای می‌تواند در تحکیم و تثبیت جایگاه قدرت کشورها مثمر ثمر واقع شود، از این رو برگزاری اجلاس جنبش غیر متعهدها در ایران از جمله گزینه‌های کسب پرستیژ و استحکام قدرت ایران در منطقه خاورمیانه محسوب می‌شود.

متن کامل سخنان رهبري در اجلاس غیرمتعهدها

به شما میهمانان گرامى، سران و هیئتهاى نمایندگى کشورهاى جنبش عدم تعهد و نیز دیگر شرکت‌کنندگان در این اجلاس بزرگ بین‌المللى خوشامد میگویم. ما در اینجا گرد آمده‌ایم تا به هدایت و کمک پروردگار، حرکت و جریانى را که در شش دهه‌ى قبل با هوشمندى و موقعیت‌شناسى و شجاعت چند تن از رهبران سیاسىِ دلسوز و مسئولیت‌پذیر پایه‌گذارى شد، به اقتضاى موقعیتها و نیازهاى امروز جهان ادامه دهیم و بلکه به آن جانى تازه و تحرکى دوباره ببخشیم.

متن کامل سخنان مرسی رئیس جمهور مصر در اجلاس غیرمتعهدها

محمد مرسی رئیس جمهور مصر به عنوان رییس دوره‌ای جنبش غیرمتعهدها سخن می‌گفت، اظهار کرد: موضوع انقلاب مصر در ۲۵ ژانویه نقطه عطفی برای بهار عربی بود. قبل از انقلاب مصر انقلاب تونس را داشتیم و بعد از انقلاب ما انقلاب‌ها در لیبی و یمن بود . وی گفت: انقلاب مصر توانست اهداف خود را محقق کند و حاکمیت مردمی را محقق سازد.مرسی گفت: جنبش غیرمتعهدها توانسته در گذشته مشارکت فعالانه‌ای با حضور مصر داشته باشد. در زمان عبدالناصر که توانست اراده ملت مصر را محقق سازد و هیمنه خارجی را بشکند و جنبش غیرمتعهدها جان گرفت . متن کامل سخنرانی رئیس جمهور مصر در اجلاس تهران به شرح ذیل است:

متن کامل سخنرانی بانکی‌مون دراجلاس عدم تعهد تهران

بان‌کی‌مون یادآور شد: جنبش عدم تعهد دو سوم کشورهای سازمان ملل را در خود جای داده است و همچنین در نیروهای حافظ صلح هم حضور گسترده‌ای دارد که از وجود آنها تشکر می‌کنم. ما باید با یکدیگر مشارکت کنیم زیرا تنوع ملت‌های مختلف وجود دارد که همه یک هدف را دارند. من شما را ترغیب می‌کنم که به هم بپیوندید و اصولی که در منشور سازمان ملل وجود دارد و اصول حقوق بشر به ویژه آزادی اعتقادات و بیان را گرامی بدارید. این جبهه دیگری است که باید با آن بجنگیم.

متن کامل سخنان وزیرخارجه ایران در نشست وزرای خارجه عدم تعهد 

در ابتدا لازم می دانم مراتب تقدیر و تشکر خویش را از تشکیل کمیته فلسطین جنبش عدم تعهد اعلام دارم. یقینا مساله فلسطین امروزه به عنوان مهمترین معضل منطقه ای و بین المللی حل نشده بشمار می آید، معضلی که بیش از نیم قرن به حکم نگرش های مبتنی بر استانداردهای دوگانه جامعه جهانی به حقوق مسلم و مشروع ملت مظلوم فلسطین در قبال مشروعیت بخشی به اشغالگری و تداوم تجاوزات آشکار و پنهان رژیم صهیونیستی به حوزه پیرامونی سرزمینهای اشغالی و فلسطین مانع از استیفای حقوق حقه ملت فلسطین گردیده است.
متن کامل سخنرانی وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران در نشست وزرای خارجه جنبش عدم تعهد به این شرح است:

غیر متعهدها و سازمان ملل متحد: ماهیت عملیات دیپلماتیک

دکتر سید محمد کاظم سجادپور

زمانی که یک اجلاس بین المللی شروع می شود، کشورها و علاوه بر کشورها، نهادهای چندجانبه و بین الدولی دیگر هم در بحث اثرگذاری دارند و این جا، جاییست که غیر متعهد ها مطرح می شوند. با تاکید بر این نکته که سازمان ملل متحد با تشکیل صد ها جلسه در طی سال به بررسی مسائل بین المللی می پردازد، باید به چگونگی و روند طرح بحث ها توجه داشت.

گفتگو با معاون سابق وزیر خارجه ایران: دلایل اهمیت نشست عدم تعهد در تهران

شانزدهمین اجلاس «جنبش عدم تعهد» در حالی طی روزهای آینده در تهران برگزار می‌شود که دال مرکزی تحلیل تمامی ناظران، مخابره‌ی این پیغام است که تبلیغات غرب مبنی بر انزوای ایران در عرصه‌ی بین‌الملل پوشالی بوده و رنگ و بویی از حقیقت ندارد. در این ارتباط و در خصوص ابعاد اهمیت این اجلاس، برگزاری آن در تهران، ریاست ایران بر آن، نقش اجلاس در مسائلی چون پرونده‌ی هسته‌ای و تحریم‌ها، شبهه‌افکنی‌های جریان معارض در این خصوص و ... با «دکتر محمد علی فتح اللهی» معاون سابق آسیا و اقیانوسیه‌ی وزارت امور خارجه به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

نگاه متفاوت دکتر زیبا کلام به نشست عدم تعهد در تهران

نگاه متفاوت دکتر زیبا کلام به رویدادها و پدیده های گوناگون سیاسی زبان زد است. برخی می گویند استاد نیمه خالی لیوان را می بیند و برخی معتقدند وی به دنبال ترمیم و اصلاح نواقص است. از نگاه زیبا کلام پدیده های سیاسی مرتبط با ایران قابلیت تحلیل های متفاوتی دارند و فقط نباید به تحلیل های دولتی اتکا و شبه دولتی کرد. نگاه مستقل ایشان همیشه مورد توجه بسیاری از دانشجویان بوده و البته کمتر مورد توجه سیاستمدارن .... از دکتر صادق زیبا کلام دو گفتگو در خصوص نشست عدم تعهد در تهران منتشر شده است. گفتگوی اول با روزنامه شرق و گفتگوی دوم با خبرگزاری شفقنا، که طبیعتاً زاویه دیدی متفاوت دارد. بدون قضاوت و پیش داوری هر دوی این گفتگو ها را منتشر می کنیم.

گفتگو: دکتر بیگدلی و نشست عدم تعهد در تهران

تهران هفته آینده میزبان اجلاس سران جنبش عدم تعهد است و شرکت یا عدم شرکت رهبران کشورها در این اجلاس این روزها توجه رسانه های جهان را به خود جلب کرده است. پس از انتشار اخبار ضد و نقیض در نهایت محمد مرسی اعلام کرد که در این اجلاس شرکت می کند. از سوی دیگر آمریکا از برگزاری این نشست در تهران انتقاد کرده است و حضور بانکی مون، دبیرکل سازمان ملل نیز از نکات مورد توجه است. ایران اعلام کرده که ۳۵ کشور در سطح سران در این نشست شرکت می کنند ولی به دلیل این که برخی از کشورها برای عدم حضور در تهران فشار می آورند از اعلام نام کشورها خودداری کرده است. در مورد این نشست و حواشی پیرامون آن با دکتر علی بیگدلی، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین المللی گفتگو کرده ایم که در زیر می خوانید:

زبان تخصصی: THE NON-ALIGNED MOVEMENT

By:Ali Akbar ABDOLRASHIDI

The  NAM was officially formed in 1961, when  the  first gathering  of the heads of state and movernment of  25  Third World  countries  was held in Belgrade, Yugoslavia.  The  NAM came  into existence with the main purpose of preserving  the independence and freedom of its members. From  the early stages of the emergence of the  idea  of Non-Alignment,  the  countries  which  participated  in   the foundation  of the NAM had different reasons for joining  it. (Non-attachment  to the super powers has always been  one  of the main ideas of the NAM.) One of the principle aims of  the NAM  has  always been to avoid the complete division  of  the world  into military and political alliances and  spheres  of influence of the great powers.

براي تعهد و يا عدم تعهد؟

راجر هيرينگ

 سخنرانان افتتاحيه چهاردهمين نشست جنبش عدم تعهد در هاوانا را محمود احمدي نژاد ، هوگو چاوز و الكساندر لوكاشنكو تشكيل مي دادند. اما اين سه نفر، همفكران ديگري هم داشتند. رابرت موگابه رئيس جمهور زيمبابوه و نمايندگاني از كره شمالي، سودان و برمه هم در اين نشست سخراني كردند. در نشست اخير در كوبا، توجه اصلي جنبش عدم تعهد كاملا بر كشورهايي متمركز شده بود كه موقعيت بين المللي فعلي را به چالش مي طلبيدند و مي خواستند هنجارهاي تحميل شده آمريكا بر جهان را تغيير دهند.

چه کشورهای عضو جنبش عدم تعهد هستند؟

جنبش غیر متعهدها در آغاز با حضور ۲۹ کشور تاسیس شد و این کشورها همان کشورهایی بودند که برای نخستین بار کنفرانس کشورهای دو قاره آسیا و آفریقا را در آوریل ۱۹۵۵ در باندونگ اندونزی برگزار کردند که پس از برگزاری این کنفرانس، به عنوان اولین نشست منظم این جنبش نامیده شد.عدم تعهد یا “non_ alignment” به خودداری کشور یا کشورهایی از جانبداری هریک از دو گروه اصلی قدرت در جهان “بلوک شرق و بلوک غرب” گفته می شود.

عدم تعهد : فراز و فرودهای دوران نظام دو قطبی

دکتر مراد عنادی

هرچند با توجه به دسته بندی های عربی و بعضا غرب محور در درون جنبش عدم تعهد این جنبش نتوانست موضعگیری مناسبی داشته باشد. بدین ترتیب ملاحظه می شود جنبش عدم تعهد به علت ترکیب ناهمگون اعضا و تحریکات برخی قدرت های بزرگ با چالش های درونی مواجه بود که این مسئله بخش زیادی از انرژی جنبش را می گرفت.

ارزیابی دشوار نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد

دکتر نسرین مصفا

بیست و نهم می  روز جهانی نیروهای حافظ صلح نامگذاری شده است. نیروهایی که بعد از سال های و دهه ها روند تحول و تکامل را پیموده و در طول بیش از شصت سال حضور در قالب نیروهای حفظ صلح، کارنامه ای از ناکامی ها و موفقیت ها را از خود به جای گذارده اند و امروزه به عنوان عملی ترین ساز و کار و گزینه پیش روی ملل متحد در رویارویی با بحران ها به کار گرفته می شوند. هم اکنون بیش از یکصد و بیست هزار  نیروی حافظ صلح نظامی و مدنی در مناطق درگیر مخاصمه و پر خطر جهان فعالیت می کنند.

در موضوع شورای امنیت

دکتر محمدرضاضیایی بیگدلی نویسنده و استاد حقوق بین‌الملل است كه چهل و چهار سال علم آموزى درحوزه حقوق و 35 سال تدریس در زمینه حقوق بین الملل عمومى را در سابقه خود دارد. گفتگوی پیش رو نظارت ایشان در موضوع ورود شوراي امنيت در قضيه های بین المللی چون ليبي، بحرين، يمن يا سوريه است. گفتگو با این پرسش آغاز می شود که  چه مواقعي شوراي امنيت مي‌تواند در قضيه‌اي وارد شود؟ 

اعتراف به واقعیت شارل دوگل بعد از ۴۲ سال

احمد نقیب زاده

شارل دوگل معتقد بود اتحادیه اروپا از پیمان بین دولتها فراتر نخواهد رفت و اگر کسی بخواهد دولتها و حاکمیت آنها را زیر سوال ببرد، اصولاً کار بیهوده ای است چرا که هیچ دولتی حاضر نخواهد بود حاکمیت ملی خود را به تشکل بالاتری ببخشد.اروپاگرایان بعد از پیمان ماستریخت مدعی شدند آنچه تحت عنوان اتحادیه شکل گرفته اروپای سیاستمداران و حقوقدانان است و باید به دنبال اروپای شهروندان و گام های اساسی تر در این زمینه رفت. در واقع هدف مدنظر، تشکیل ایالات متحدۀ اروپا بود و در این چهارچوب اقدامات زیادی در دهۀ 1990 صورت گرفت که تشکیل کنفرانس ها متعددی در آمستردام، نیس و سایر شهرهای اروپا و... یکی از آنها بود. متعاقباً ژیستکار دستن فرانسوی مأمور تدوین پیش نویس قانون اساسی شد که در نهایت این قانون شکست خورد. شکست خوردن قانون اساسی اروپا بار دگر حقانیت دوگل و اعتقادات او را آشکار ساخت و همگان به این باور رسیدند که حاکمیت ملی کشورها مسئله ای نیست که حاکمان بر سرِ آن معامله کنند.

شوراي همكاري خليج فارس و برنامه هسته اي ايران

حمید رضا کاظمی

عملکرد کشورهای حاشیه خلیج فارس در سطح بین المللی از آن جهت قابل بررسی است که رهبران این کشورها پس از جنگ دوم خلیج فارس و حضور آمریکا برای اخراج صدام از کویت گمان می‌کنند که با نزدیکتر شدن به کاخ سفید می توانند ضریب امنیت ملی خود را افزایش دهند، اما آمریکا براساس مصالح خود و رژیم صهیونیستی در منطقه عمل می‌کند و واشنگتن به خوبی می‌داند که تقابل نظامی با ایران به سود این کشور و متحدش نخواهد بود و حاضر نیست با وعده‌های دوستان عرب زبان خود در حاشیه خلیج فارس وارد جنگی پرهزینه شود؛ شیوخ خلیج فارس شاید از یاد برده باشند که آمریکا درهرجا که منافع مستقیمی داشته باشد کشورهای حاشیه خلیج فارس را وجهه معامله خود قرار می دهد.

طهمورث غلامی

یکی از مهمترین کنش گرانی که با ورود خود به کم و کیف و سمت و سوی تحولات دنیای عرب شکل داد، اتحادیه عرب می باشد. اتحادیه عرب که سازمانی منطقه ای مرکب از تمامی دولت های عربی است، مداخله ناتو در لیبی را خواستار شد و آن را تائید کرد. سوالی که این نوشتار به دنبال پاسخ دادن به آن است، این است که نقشی که اتحادیه عرب در رابطه با تحولات جاری در دنیای عرب به عهده گرفته است دارای چه پیامدهای در عرصه مداخلات بشردوستانه و بحث حاکمیت دولت ها می باشد؟

اروپاي انگليسي محور

دکتر حسين دهشيار

اتحاديه اروپا بوچود آمد تا از طريق مكانيزم‌هاي ابداع شده بوسيله نخبگان آن معادلات تاريخي كه بازتاب تحولات در تمامي قلمروهاي حيات اجتماعي بوده است به كنترل درآيند و به تدريج اهميت و اعتبار خود را از دست بدهند. در آغاز راه، روابط بين دولتي تشديد شد تا منافع تحصيل گردد و در نهايت با امضاي پيمان ماستريخت اين اميد حاصل شد كه راهي چندان تا يكپارچگي كامل سياسي اقتصادي نمانده است.

محمد دادی القار 

23 کشور آفریقایی تازه استقلال‌یافته، بانک آفریقایی توسعه را در 4 اگوست 1963 میلادی برابر با 13 مرداد 1342 شمسی برای کمک به توسعه آفریقا در خارطوم پای‌تخت سودان ایجاد کردند. بانک آفریقایی توسعه و 13 کشور غیرآفریقایی، در سال 1972 میلادی (1351 شمسی) صندوق آفریقایی توسعه (ADF) و در سال 1976 میلادی (1354 شمسی) صندوق ویژه نیجریه (NTF) را در نیجریه تأسیس کردند. صندوق آفریقایی توسعه با 101 ملیون دلار آغاز به کار کرد که این رقم 11 بار تغییر کلی یافت. برای دوره سال 2008 تا 2010 میلادی، سرمایه بانک 9/8 میلیارد دلار تعیین شده است. 26 کشور عضو منابع مالی صندوق را هر سه سال یک بار تعیین می‌کنند

پروژه اتحاديه اروپا

 دکتر حسين دهشيار

ضرورت ايجاد اتحاد از صفحات كتابهاي انديشمندان ليبرال خارج گشت و ماهيت گفتمان اجتماعي را يافت . به دنبال پايان جنگ جهاني دوم پروژه اروپايي واحد و يكپارچه كليد خورد . براي بانيان اين پروژه واضح بود كه فرايند يكپارچگي بايد به آهستگي رقم بخورد و بطور بخش بخش پيش رود . توافق درباره اين دو مقوله همگاني بود و براي همگان واضح بود كه پرو‍ژه اي از اين دست و با اين وسعت و عمق محققاً بايد در بطن فرايندي تحول يابد كه موفقيت آن را تضمين كند . اما موضوع مهمتر و چالش برانگيزتر اين بود كه از فرآيند يكپارچگي چه حيطه اي بايد آغاز گردد . جدا از اينكه مبشران اتحاد چه اعتقادي داشتند اين واقعيت براي همگان آشكار بود كه به هيچ روي امكان اين نيست كه تفكرات در قلمروهاي سياسي و نظامي يكپارچگي را به صحنه آورد . مركز ثقل حاكميت كه همچنان تعصب فراوان نسبت به آن وجود دارد زمينه هاي سياسي و نظامي هستند .

شيوه ها و روندهای تصميم گيری در سازمان های بين المللی

ميثم نوروزي

پيشبرد هدف های صلح بين المللی و رفاه عمومی جهانيان بدون تشکيل نهادهايی که اين اهداف را دنبال کنند ميسر نبوده و به همين دليل و همچنين به دليل لزوم همکاري های همه جانبه دولت ها و برقراری روابط عادلانه که منجر به دستيابی به صلح واقعی و امنيت پايدار می شود. سازمان های بين المللی برای تحقق اين اهداف تأسيس و به طور فزاينده ای رو به افزايش و پيشرفت گذاشته شده اند. شيوه ی فعاليت سازمان های بين المللی جهت دستيابی به اين اهداف به توافق رسيدن دول عضو در خصوص مسائل و مشکلات موجود در عرصه ی بين المللی، از طريق انعقاد معاهدات، صدور اعلاميه ها، کنوانسيون ها، قطعنامه ها، و توصيه نامه هايی است که همگی تحت عنوان تصميمات سازمان های بين المللی جای می گيرند. كه در اين تحقيق به دنبال اين ميباشيم كه شيوه ها وروند هاي تصميم گيري در سازمان هاي بين المللي چگونه وبر چه مبنايي مي باشد. و به شرح آن مي پردازيم. 

سید یاسر ضیايی

در روز 17 مارس 2011 مطابق با 27 اسفندماه 1389 شوراي امنيت قطعنامه 1973 را براي ايجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز ليبي ايجاد نمود كه به دنبال آن كشورهاي مختلفي به اعزام نيروي دريايي و هوايي به ليبي اقدام نمودند. ذكر چند نكته حقوق بين المللي پيرامون اين قطعنامه قابل ذكر است:

مناسبات متقابل دیوان بین المللی دادگستری و سازمان ملل متحد

یاسر ضیاعی

 دیوان در قضیه معاهدات صلح بیان می دارد "دیوان صرفاً یک نهادی از سازمان ملل نیست بلکه اساساً رکن قضایی اصلی این سازمان است". 192 عضو ملل متحد عضو دیوان هستند که از این تعداد 67 کشور صلاحیت اجباری دیوان را پذیرفته اند (بند 2 ماده 36). دیوان نقش تعیین کننده در هدف ملل متحد برای حل مسالمت آمیز اختلافات دارد (ماده 33). دیوان تنها رکنی از سازمان ملل متحد است که اعضای آن نمایندگی کشور متبوع خود را به عهده ندارند. سازمان ملل متحد شخصیت حقوقی بین المللی خود را مدیون رأی دیوان در نظریه مشورتی در قضیه جبران خسارت است. اساسنامه دیوان بر خلاف مورث خود بخشی از منشور است. تنها رکنی است که نهاد فرعی ندارد. تنها رکنی است که مقر آن با مقر دیگر ارکان سازمان متفاوت است.

مناسبات حقوق بین الملل معاهدات و منشور ملل متحد

یاسر ضیاعی

منشور به استناد ماده 5 کنوانسیون وین 1969 خود مشمول 1969 است اما معاهدات بعدی طبق آن مشمول 198۶ خواهد بود. (باید توجه داشت معاهداتی که موجد یک کمیته ناظر بر معاهده هستند مانند میثاقین یا معاهده زنان و کودکان، سازمان تلقی نمی شوند و لذا معاهدات این کمیته ها با کشورها نیز مشمول کنوانسیون 1969 می شود). این کنوانسیون هنوز لازم الاجرا نشده است و طبق ماده 4 همین کنوانسیون اصل عطف بما سبق نشدن (non-retroactivity) جاری است.

محمد حنفيه - اقبالي درخشان
نوشته حاضر با اين انگيزه كه روشن و مشخص نماييم ايا براي اثبات اهليت حقوقي سازمان ملل متحد و پس از ان سازمانهاي تخصصي وابسته و در نتيجه بقيه سازمانهاي بين المللي صدور نظريه مشورتي ديوان بين المللي دادگستري در سال 1949 در قضيه ورود خسارت به سازمان ملل متحد و كارمندان آن مربوط به كشته شدن (كنت برنا دت ) نماينده اعزامي سازمان ملل متحد به سرزمين اشغالي توسط نيروهاي اسرائيل ، ضرورت داشته است يا خير ، تهيه شده است.

ابتدا اهليت را از نظر مفهوم لغوي آن مورد برسي قرار مي دهيم تا قلمرو مورد نظر ما از مفهوم اهليت حقوقي در اين بحث روشن و مشخص شود :

اهليت در فرهنگ معين به معناي شايستگي ، سزاواري ، لياقت ، استيفاء ، تمتع و در ترمينولوژي حقوقي آقاي لنگرودي به معناي اهلين ( مدني )

پیمان ورشو در سال 1955 بین 7 کشور اروپای شرقی به امضا رسید.پیمان ورشو که نام اصلی آن پیمان کمک متقابل کشورهای اروپای شرقی است در 15 مه سال 1955 به عنوان پاسخی به توسعۀ سازمان پیمان آتلانتیک شمالی و پیوستن آلمان‌غربی به آن، بین اتحاد جماهیر شوروی و 7 کشور دیگر اروپای شرقی (جمهوری دمکراتیک آلمان (آلمان شرقی)، لهستان، مجارستان، چکسلواکی، رومانی، بلغارستان و آلبانی) در ورشو امضاء شد. مطالعه این متن تخصصی به علاقه مندان تاریخ روابط بین الملل توصیه می شود.

The Red Army began to form, train, and arm Polish and Czechoslovak national units on Soviet territory in 1943. These units fought with the Red Army as it carried its offensive westward into German-occupied Poland and Czechoslovakia and then into Germany itself. By contrast, Bulgaria, Hungary, and Romania were wartime enemies of the Soviet Union. Although ruled by ostensibly fascist regimes, these countries allied with Nazi Germany mainly to recover territories lost through the peace settlements of World War I or seized by the Soviet Union under the terms of the 1939 Nazi-Soviet Non-Aggression Pact.

آمريكا و سازمان ملل

دكتر حسين دهشيار

آمريكا به عنوان يكي از مطرح‌ترين پيروزمندان جنگ جهاني دوم نقش وسيعي در تشكيل سازمان ملل ايفا كرد. در عين حال آمريكا به عنوان فاتح جنگ سرد، جايگاه رفيعي در جلوگيري از تبديل سازمان ملل به عنوان يكي از ستون‌هاي حيات‌بخش روابط بين بازيگران دولتي، غيردولتي و فرادولتي داشته است. رابطه آمريكا با سازمان ملل در طول بيش از شش دهه كاملا متاثر از اين واقعيت دوگانه بوده است. وجه مشخصه روابط آمريكا با اين نهاد بين‌المللي پيچيده در اين پارادوكس بوده است.

سازمان هاي بين المللي : بانك‌ جهاني world bank

‌

كورش‌ - آريا

بانك‌ جهاني‌ با تاثير شگرفي‌ كه‌ در سطح‌ كلان‌ اقتصاد جهاني‌ دارد همواره‌ از موؤلفه‌هاي‌ تعيين‌كننده‌ در رشد اقتصادي‌ يك‌ كشور بوده‌ است‌ در مطلب‌ ذيل‌ كوشش‌ شده‌ است‌ تاريخچه‌ تاسيس‌ اين‌ بانك‌ مورد بررسي‌ قرار گيرد تا در مطالب‌ آينده‌ به‌ پشتوانه‌ اين‌ تاريخچه‌، بتوان‌ تحليل‌هاي‌ دقيق‌تري‌ از عملكرد و نوع‌ رابطه‌ با آن‌ ترسيم‌ كرد. صنعت‌ بانكداري‌ از كشورهاي‌ مختلف‌ و در ابعاد جهاني‌ به‌ اشكال‌ مختلف‌ سير صعودي‌ خود را طي‌ كرده‌ بود و در سال‌ 1944 كه‌ جنگ‌ جهاني‌ هم‌ در اوج‌ خود بود،دولت‌ امريكا از كارشناسان‌ كشورهاي‌ متفق‌ دعوت‌ به‌ عمل‌ آورد كه‌ كنفرانسي‌ در «برتون‌وودز» واقع‌ در ايالت‌ نيوهمپشاير ايالات‌ متحده‌ امريكا تشكيل‌ دهند و نظام‌ پولي‌ جديدي‌ را در سطح‌ دنيا پي‌ريزي‌ كنند در نتيجه‌ و به‌ دنبال‌ اين‌ درخواست‌ دو موؤسسه‌ جديد به‌ نامهاي‌ صندوق‌ بين‌المللي‌ پول‌ و بانك‌ بين‌المللي‌ براي‌ توسعه‌ و ترميم‌ (برد)به‌ وجود آمد كه‌ در سال‌ 1949 در واشنگتن‌ مستقر شد و تقريباص تمام‌ كشورهاي‌ عضو سازمان‌ ملل‌ را در محل‌ خود جمع‌ كرد.

اعلام موجودیت شوراى همكارى خلیج فارس در فوریه 1981 حاصل و برآیند طبیعى تلاشهاى شش كشور عربستان سعودى، بحرین، كویت، امارات عربى متحده، قطر و عمان براى حفظ امنیت دسته جمعى نبود، بلكه معلول تحولات شگرف اواخر دهه 1970 و به ویژه انقلاب اسلامى ایران - كه دیدگاه تجدید نظر طلبانه داشت - است. مقاله حاضر با دست مایه قرار دادن تأثیر فرضیههاى موجود در تشكیل و استمرار این شورا، نگاهى اجمالى به كارنامه و كاركرد شوراى همكارى در طول جنگ تحمیلى و حمایت سیاسى آن از ادعاى امارات در مورد جزایر سهگانه ایرانى دارد. بدیهى است، تلاش در جهت رفع سوء تفاهمات موجود و تصحیح عمل كرد ناصواب شوراى همكارى توسط اعضاى آن مىتواند به تقویت اعتماد متقابل و توسعه روابط منطقهاى ایران با شوراى همكارى و مآلاً كم رنگ شدن حضور نیروهاى بیگانه در خلیج فارس كمك میکند.

سازمان بین المللی مهاجرت (IOM) یک  تشکیلات بین دولتی است که در سال 1951 با رسالت سامان دهی امور مهاجرت در سرتا سر جهان تأسیس گردید. سازمان بین المللی مهاجرت دارای 120 کشور عضو، 19 کشور ناظر و بیش از 100 دفتر کشوری، در جهان است. اهم فعالیت های سازمان در دو بخش « خدمات» و « برنامه ها و سیاست گذاری» در قالب پنج محور اصلی شامل مهاجرت و توسعه، تسهیل مهاجرت، قانونمندسازی مهاجرت، مهاجرت اجباری و حوزه میان بخشی (همکاری های فنی، پژوهش، حقوق بین المللی مهاجرت، مباحث سیاست گذاری و تدوین خط مشی، حقوق مهاجرین، مهاجرت و بهداشت، ابعاد جنسیتی مهاجرت و ....) متمرکز است.

ایران و معمای عضویت در سازمان شانگهای

عفيفه عابدي
 
از سال 2005 که ایران به عضویت ناظر سازمان همکاری شانگهای درآمده است تاکنون هر ساله با نزدیک شدن به زمان تشکیل اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای، مساله رابطه جمهوری اسلامی ایران با این سازمان مورد توجه محافل داخلی و بین­المللی قرار می­گیرد و در خصوص پیامدها و آثار مثبت و منفی این مسئله نظرات گوناگونی ارائه می‌شود. تاريخچه سازمان همکاری‌های شانگهای (SCO - Shanghai Cooperation Organisation) به سال 2001 باز می گردد زمانی که این سازمان توسط سران روسیه، قزاقستان، چین، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان برای همکاری‌های چندجانبه امنیتی بنیان گذاشته شد. در واقع سازمان همکاری‌های شانگهای (SCO) ترکیب جدید سازمان شانگهای 5 است که در سال 1996 تأسیس شده بود، ولی نام آن پس از عضویت ازبکستان به سازمان همکاری شانگهای تغییر داده شد.

شنایی با  ساختار و عملکرد آژانس بین المللی  انرژی هسته ای ( IAEA )

    امیر رضا بخشی 

Resolution 1929

"شوراي امنيت" با يادآوري بيانيه رئيس شوراي امنيت به شماره S/PRST/2006/15 و قطعنامه‌هاي شماره 1696 (2006)، 1737 (2006)، 1747 (2007)، 1803 (2008)، 1835 (2008) و 1887 (2009) و با تاكيد مجدد بر مفاد آنها، با تاكيد مجدد بر تعهد آن به معاهده منع گسترش تسليحات هستهاي، نياز به تمام كشورهاي امضا كننده پيمان انپيتي براي پيروي كامل از تمام تعهدات آن، و با يادآوري حق اعضاي انپيتي، بر اساس ماده I و II پيمان انپيتي، به منظور گسترش تحقيقات، توليد و استفاده از انرژي هسته‌اي براي مقاصد صلح‌آميز بدون تبعيض، با يادآوري قطعنامه شوراي حكام آژانس بين‌المللي انرژي اتمي (GOV/2006/14) كه اظهار مي‌دارد كه يك راه حل براي موضوع هسته‌اي ايران كمك به تلاشهاي جهاني منع گسترش خواهد بود ...

متن کامل انگلیسی این قطعنامه را از اینجا دریافت کنید .  ( متن کامل قطعنامه به زبان انگلیسی )

زمینه های همگرایی کشورهای مسلمان

نويسنده: البرز للـه گانی

مطالعات دانشمندان علوم سیاسی و به خصوص تحقیقات انجام شده به وسیله نظریه پردازان روابط بین الملل، نشان میدهد که عوامل متعددی چون داشتن دشمن مشترک ، وجود مسائل تاریخی و جغرافیایی، اعتقاد داشتن به دین واحد، بهره مندی از فرهنگ مشترک ، وجود مشکلات و دردهای مشترک ، نیازهای متقابل و همچنین مسائلی چون نژاد ، زبان و مانند آن در شکل گیری پدیده همگرایی بین جوامع مختلف نقش بسزایی ایفا میکنند

اصطلاح همگرایی از مفاهیم و واژه های خاص علوم سیاسی و روابط بین الملل می باشد که به طور معمول در مقابل اصطلاح واگرایی به کار برده میشود. منظور از همگرا شدن کشورها یا جوامع مختلف، نزدیک شدن آنها به یکدیگر به منظور اتخاذ مواضع مشترک در زمینه های گوناگون سیاسی، اقتصادی، نظامی و مانند آن است. از آنجایی که تاریخ حیات سیاسی جوامع بشری همواره شاهد همگرایی ها و واگرایی های متعددی بوده است، در نتیجه این مساله مورد توجه دانشمندان و نظریه پردازان علم سیاست قرار گرفته است.

معرفی سازمان های بین المللی : سازمان منطقه ای اکو ECO

Economic Cooperation Organization :ECO 

بررسی سازمان های بین المللی : نفتا NAFTA

پیمان تجارت آزاد میان دولت‌های آمریكای شمالی موسوم به نفتا در اوایل دهه 1990 میلادی و بین سه كشور این منطقه یعنی ایالات متحده، مكزیك و كانادا منعقد گردید. این پیمان یكی از فعال‌ترین نهادهایی است كه در سراسر جهان به دنبال گسترش مناطق آزاد تجاری است. پیمان نفتا از لحاظ اقتصادی بالاترین سطح اقتصاد را در سراسر دنیا بر عهده دارد و در آن بزرگ‌ترین قطب اقتصادی دنیا یعنی ایالات متحده و یكی از كشورهای نسبتاً قدرتمند از لحاظ اقتصادی عضویت دارد. كشور كانادا هر چند همچنان عضو گروه كشورهای G8 است ولی اكثر كارشناسان معتقدند این كشور دیگر صلاحیت حضور در این كلوپ را از دست داده است.

کنوانسیون ژنو به عنوان ستون محوری حقوق ملل محسوب می‌شود. در واقع مواد مختلف امضا شده در این کنوانسیون می‌باید در زمان جنگ برای اقدامات دشمنانه طرفین درگیر مرزهای مشخصی را تعیین کند و پیش از همه حقوق ساکنان غیر‌نظامی مناطق جنگی را مورد حمایت قرار دهد.

پروتكل های اختیاری در روابط کنسولی

پروتكل اختياري مربوط به حل اجباري اختلافات و پروتكل اختياري مربوط به تحصيل تابعيت

دولت ها در اعمال قدرت حاكمه بر همه اشخاص و اموال واقع در قلمرو خود با رعايت موازين حقوق بين الملل و از مجاري قانون داخلي آزادي كامل دارند كه به صلاحيت تدوين و تصويب و اجراي قانون ملي تعبير مي شود. يكي از ابعاد اين صلاحيت ها صلاحيت اراضي و سرزميني است كه در داخل سرزمين اجرا مي گردد دولت ها براي حفظ و بقاء و تداوم الزامي روابط ديپلماتيك و کنسولی مجبور هستند تا استثناء بر اين اصل را پذيرفته و بعضي از اشخاص سياسي و اداري حكومت هاي بيگانه داخل قلمرو خود را از اجراي اين صلاحيت معاف كنند و به اين معافيت ها در قالب معاهدات بين المللي عينيت بخشيدند. قانونمند كردن اين استثنائات موضوع دو كنوانسيون بين المللي مانند كنوانسيون وين درباره روابط ديپلماتيك 18 آوريل 1961 ( فرودين 1340)  و نيز كنوانسيون وين راجع به روابط كنسولي 24 آوريل 1963 ( ارديبهشت 1342) مي باشد . در قسمت قبل ترجمه کامل کنوانسیون وین درباره روابط كنسولي را درج کردیم و اینک ترجمه دو پروتکل الحاقی آن را عیناْ جهت استفاده دانشجویان و علاقه مندان تقدیم می کنیم . این دو پروتکل عبارتند از :

پروتكل اختياري مربوط به حل اجباري اختلافات 1963

پروتكل اختياري مربوط به تحصيل تابعيت 1963

معاهده وين درباره روابط كنسولي

هيئت كنسولي شامل سر كنسول، كنسول، كنسوليار و نماينده كنسولي است. مأموران كنسولي مانند مأموران ديپلماتيك از مصونيت مطلق مدني و جزايي برخوردار نيستند بلكه در امور جزايي در صورت ارتكاب جرائم مهم قابل احضار، بازداشت و محاكمه هستند و در امور مدني صرفا براي اعمال حقوقي كه به عنوان نماينده و گارگزار دولت فرستنده انجام دادند مصون مي باشند بنابراين دعاوي حقوقي شخص ثالث عليه آنان براي مطالبه خسارت ناشي از تصادف وسيله نقليه مشمول آن مصونيت واقع نمي شود . بر این اساس در ذیل معاهده منعقد شده میان دولتها در خصوص مصونیت ها و امتیازات کنسولی در ۷۹ ماده  به حضورتان تقدیم می گردد .

ماده 1- تعاريف

1- در اين كنوانسيون معاني اصطلاحات زير به شرحي خواهد بود كه ذيلا تصريح شده است:
(الف)- اصطلاح پست كنسولي يعني سركنسولگري يا كنسولياري يا نمايندگي كنسولي.

(نوشته: جان فاكس و فرانسيس گادمن مترجم: حميد زنگنه (دكتراي روابط بين‌الملل از دانشگاه تهران)

 قدرت چين به حدي است كه موجب اختلاف دولت‌هاي اروپايي در مورد چگونگي روابط با اين كشور شده است. چين در حال حاضر در هر موضوع سياست جهاني كه براي اروپاييان اهميت داشته باشد، يك عامل مهم است. اما در اكثر مواقع، تلاش‌ها براي شكل‌دادن به رفتار چين بر اساس اولويت‌هاي اروپايي با شكست مواجه شده است. از ديد اروپاييان، قدرت‌يابي چين تهديدي عمده در تغيير هنجاري به سوي حقوق بشر، دموكراسي و مداخله بين‌المللي است. اين اختلاف‌نظرها در موضوعاتي چون چگونگي مواجهه با برنامه‌ هسته‌اي ايران، تجارت با كشورهاي آفريقايي، مسايل سياسي آفريقا از جمله قضيه دارفور و حكومت موگابه در زيمبابوه آشكارا ديده مي‌شود.

لیست مقالات برگزیده مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي

در این لیست مقالات برگزیده ای از مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران آورده شده برای مشاهده هر یک با فرمت PDF روی عنوان کلیک راست کرده و سپس گزینه Save Target As را انتخاب کنید .

نويسنده: رضا - ميرمحمدي 

با به قدرت رسيدن چهره هاي غرب گرا و ضد روس در پي وقوع انقلاب هاي رنگي در برخي از اعضاي گوآم و روي كار آمدن عناصر جوان و پرانگيزه در تعداي ديگر از آنها، اين سازمان تا حدود زيادي از انفعال يا حداقل از كم تحركي خارج شده و شتاب چشم گيري در حركت كند آن بوجود آمده است. پس از پايان عمر جهان دو قطبي كه با فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در سال 1991م واقعيت پيدا كرد، گرايش به سمت تاسيس و فعاليت سازمانهاي منطقه اي نسبت به دهه هاي قبل تشديد شد. اگرچه در آن دوره نيز سازمان هاي منطقه اي زيادي تولد يافته و با رويكردها ي مختلف اقتصادي، سياسي و امنيتي فعاليت مي كردند، ولي بعد از افول ستاره عمر ابرقدرت شرق، انگيزه همگرايي هاي منطقه اي در ميان برخي از دولت ها و ملت ها بنا به دلايل مختلفي بيش از پيش قوت گرفت. در ميان كشورهاي متمايل به ابرقدرت شرق، يكي از دلايل عمده اين رويكرد پر كردن خلاء ناشي از فروپاشي شوروي و ايجاد چتر امنيتي جديد در دنياي تازه بود.

کشورهای اسلامی و دیوان کیفری بین المللی

پژوهشگر: امیر مقامی

چکیده:

در این مقاله عضویت شانزده کشور عضو سازمان کنفرانس اسلامی در دیوان کیفری بین المللی و ادامه تردیدهای بیش از 40 کشور اسلامی دیگر که حدود یک ششم جمعیت جهان را تشکیل می دهند برای عضویت در این نهاد قضایی کیفری بین المللی، مورد توجه قرار گرفته است. این در حالیست که اکنون بیش از نیمی از کشورها عضو دیوان شده اند و بخش عمده ای از روند جهانی شدن حقوق کیفری در این دیوان روی می دهد که دوری از آن می تواند در آینده تبعات حقوقی برای کشورهایی که در جریان آن حضور فعالی نداشته اند ایجاد نماید.

ساختار و آئين دادرسی دادگاه اروپايي حقوق بشر

 مترجم: احسان زررخ

مقدمه

حقوق بشر و مباحث مرتبط با آن از جمله مسائلی هستند که امروزه در سرتاسر جهان بسيار به آنها پرداخته می شود و حتی شاهد وجود مجلات تخصصی در اين موضوع در دانشگاه ها معتبر جهان هستيم. در نوشتار حاضر نگارنده به بررسی يکی از نمونه های خوب در رابطه با اجرای قوانين مرتبط با حقوق بشر است.دادگاه اروپايي حقوق بشر که شايد بتوان آن را اولين نمونه اين نوع محاکم در جهان دانست، که خود سبب شکل گيری محاکمی مشابه در اروپا و افريقا شده است.

اوپك با هدف وحدت بخشيدن و هماهنگ كردن سياست‌هاي نفتي كشورهاي عضو تشكيل شد. اوپك (opec) مخفف نام انگليسي سازمان كشورهاي صادركننده نفت (Organization of petroleum Exporting Counteries) است كه در كنفرانسي كه طي روزهاي ۱۰ تا ۱۴ سپتامبر سال ۱۹۶۰ در بغداد با حضور نمايندگان كشورهاي ايران، عراق، كويت، عربستان سعودي و ونزوئلا برگزار شد بنيان گذاشته شد.بعداً با پيوستن كشورهاي قطر (سال ۱۹۶۱)، اندونزي (۱۹۶۲)، ليبي (۱۹۶۲)، امارات متحده عربي (۱۹۶۷)، الجزاير (۱۹۶۹)، نيجريه (۱۹۷۱)، اكوادور (۱۹۷۳) و گابن (۱۹۷۵) اعضاي اوپك به ۱۳ كشور افزايش يافت.

اتحاديه آفريقا (AFRICAN UNION)

اتحاديه آفريقا (AFRICAN UNION) از جمله واژه‌هاي جديدي است كه از اوايل قرن بيست ويكم وارد ادبيات مناسبات سياسي جهان شده است اتحاديه آفريقا در واقع نهاد جايگزين سازمان وحدت آفريقا (Organization Of African Unity) است كه در حال حاضر 53 كشور قاره آفريقا عضو آن هستند.

مقدمه :

كشورهاي موسس اين پيمان كه از اين پس اعضاء اين پيمان ناميده مي‌شوند؛

با توجه به ويراني‌هايي كه يك جنگ هسته‌اي براي نوع بشر ببار مي‌آورد و در نتيجه نياز به يك تلاش همه جانبه براي جلوگيري از خطر چنين جنگي و اتخاذ اقداماتي در جهت حفظ امنيت مردم؛

با اعتقاد به اينكه، گسترش سلاحهاي هسته‌اي خطر يك جنگ هسته‌اي را بصورت جدي افزايش خواهد داد؛

با رعايت قطعنامه‌هاي مجمع عمومي سازمان ملل متحد كه خواستار انعقاد موافقت‌نامه‌اي به منظور جلوگيري از گسترش بيشتر سلاحهاي هسته‌اي است ؛

با تعهد به همكاري در جهت تسهيل اجراي پادمان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در خصوص فعاليتهاي صلح جويانه؛ با تاكيد بر حمايت از تحقيقات، توسعه و ديگر تلاشها براي انجام بهتر اصل پادمان موثر بر روي جريان منابع و مواد شكافت پذير ويژه بوسيله استفاده از ابزارها و ديگر روشها در نقاط استراتژيك معين و در چهارچوب سيستم پادمان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي؛با تأييد اين اصل كه منافع حاصل از كاربرد صلح جويانه تكنولوژي هسته‌اي، شامل محصولات جنبي ناشي از فن‌آوري كه كشورهاي دارنده سلاحهاي هسته‌اي از توسعه ادوات انفجاري هسته‌اي كسب مي‌نمايند، بايد جهت اهداف صلح جويانه در دسترس كليه اعضاي اين پيمان اعم از كشورهاي دارنده سلاح هسته‌اي يا كشورهاي فاقد آن، قرار گيرد؛با اعتقاد به اينكه در اجراي اين اصل، همه اعضاي اين پيمان حق دارند در تبادل هر چه وسيعتر اطلاعات علمي شركت نموده و جهت توسعه بيشتر كاربرد انرژي هسته‌اي براي اهداف صلح جويانه، به صورت انفرادي يا با همكاري ساير كشورها اقدام نمايند؛ با اعلام قصد خود مبني بر نيل به پايان هر چه وسيعتر مسابقات تسليحاتي و تعهد به انجام اقدامات موثر در جهت خلع سلاح هسته‌اي؛

جمهوري اسلامي ايران و سازمان‌هاي بين‌المللي

حيات سياسي، اقتصادي و فرهنگي هر كشوري ايجاب مي‌كند كه با سازمان‌هاي بين المللي تعامل داشته باشد. حيطه عملكرد و فعاليت سازمان‌هاي بين المللي به حدي گسترش يافته كه حتي اگر كشوري بخواهد هيچ تعاملي با آنها نداشته باشد، نمي‌تواند از محدوديت‌هاي اعمالي آنها بر خودش رهايي يابد. در اين نوشتار، روند تحول در روابط جمهوري اسلامي با سازمان‌هاي بين المللي به چهار دوره تقسيم شده است: دوره اول از بهمن 57 آغاز و تا آبان 58 ادامه داشته كه دوره ادامه روابط رسمي محدود ايران با سازمان‌هاي بين المللي بوده است. دوره دوم، دوره مقابله و مواجهه با سازمان‌هاي بين المللي بوده كه بيشترين نماد اين جهت‌گيري در موضوعاتي نظير اشغال سفارت آمريكا و جنگ تحميلي بوده كه دوره زماني آبان 58 تا 67 را دربر مي‌گيرد. دوره سوم كه از سال 68 تا 76 را دربر مي‌گيرد، دوره هم‌گرايي و هم‌زيستي با سازمان‌هاي بين المللي بوده است. ايران در اين دوره تلاش كرده تا ضمن ورود به سازمان‌هاي بين المللي، واقعيت‌هاي بين المللي مترتب بر آنها را بپذيرد. دوره چهارم كه با دوم خرداد 76 آغاز مي‌شود، دوره نقش آفريني محدود كشور در سازمان‌هاي بين المللي است.

اتحاديه كشورهاي عربي، نام مجموعه‌اي است كه در سال 1945 و با حضور مصر، عربستان، عراق، سوريه، لبنان، يمن و اردن تأسيس شده است.

سنگ بناي اين سازمان به پيشنهاد آنتوني ايدن نخست وزير انگليس و بعد از جنگ دوم جهاني گذاشته شده است. از لحاظ تقسيم‌بندي ساختاري، اتحاديه عرب جزو نادر سازمان‌هاي بين‌المللي است كه به جاي توجه به بعد جغرافيايي همكاري، از عنصر مشخصه ديگري بهره جسته است. اين عنصر، اشتراكات قومي و نژادي است. همچنين اتحاديه عرب نخستين سازمان بين‌المللي است كه بين مجموعه كشورهاي عربي ـ اسلامي تأسيس گرديده است.

«سنتو»

«سنتو» نام اختصاري «سازمان پيمان مركزي‌»1 است‌. اين تشكل حلقه تكميلي پيماني است كه 4 سال پيش از آن در بغداد به امضا رسيد و به «پيمان بغداد» مشهور شد.
پيمان بغداد معاهده‌اي بود كه در پنجم اسفند 13۳۳ ميان وزيران امور خارجه دو كشورعراق و تركيه تحت عنوان «پيمان همكاري‌هاي متقابل‌» در بغداد به امضا رسيد. اين پيمان كه ماهيت دفاعي و امنيتي داشت‌، مانند پيمان «سنتو» منعقده ميان 8 كشور آسياي جنوب شرقي (1333) و پيمان پاسيفيك منعقده ميان سه كشور امريكا، استراليا و ونزوئلا (1330) حلقه ديگري از يك رشته پيمانهاي امنيتي و سياسي بود كه امريكايي‌ها پس از شكست درجنگ ويتنام در كشورهاي آسيايي به صورت اتحاديه‌هاي منطقه‌اي ايجاد كردند تا متضمن منافعشان باشد.

 ( برراستفن کرزنر از جمله معروف ترين و پرکارترين نظريه پردازان روابط بين الملل در آغاز قرن بيست و يکم است که تقريبا در بيشتر حوزه هاي دانش روابط بين الملل و اقتصاد سياسي به نظريه پردازي پرداخته است. او خود را متعلق به سنت نو واقع گرايي مي داند و در اواخر دهه 1970 زماني که واقع گرايي مورد تهاجم نگرشهاي ليبرال از يک سو و مارکسيسم از سوي ديگر قرار گرفت به دفاع از اين رويکرد پرداخت. کرزنر در بياني کوتاه اصول تفکر واقع گرايانه خود را چنين بيان مي کند:
واقع گرايي نظريه اي درباره سياست بين الملل است.تلاشي است براي آنکه هم رفتار فردي دولتها را توضيح دهد و هم ويژگي نظام بين المللي را به عنوان يک کل . يک فرض جهان شناختي واقع گرايي اين است که دولتهاي داراي حاکميت، مؤلفه و عامل تشکيل دهنده اصلي نظام بين الملل هستند. حاکميت يک نظم سياسي است که بر کنترل سرزميني مبتني است. نظام بين الملل آنارشيک و خودبسنده است. هيچ اقتدار عالي وجود ندارد که بتواند رفتار دولتها را محدود و کاناليزه کند. دولتهاي داراي حاکميت، بازيگران عقلايي و متکي به خود هستند... (Krasner , 1992, p . 39).

معرفی شورای امنیت

شورای امنیتشورای امنیت (UNSC) یکی از ارگان‌های سازمان ملل متحد است که وظیفه پاسداری از امنیت و صلح بین‌المللی را به عهده دارد. بر اساس منشور سازمان ملل متحد، حیطه قدرت شورای امنیت شامل اعزام نیروهای پاسدار صلح، تصویب تحریم‌های بین‌المللی، و اعطای اجازه استفاده از نیروی نظامی بر علیه کشورهای متخاصم است. تصمیم‌های این شورا به صورت قطعنامه‌های شورای امنیت اعلام می‌شود.[۱] شورای امنیت پنج عضو دائم و ده عضو انتخابی دارد. پنج عضو دائم این شورا در تصمیم‌ها و رای‌گیری‌های شورا حق وتو دارند. ریاست شورای امنیت نوبتی است و طول مدت آن یک ماه است.

سازمان ملل متحد

ناتوانی جامعه ملل در جلوگیری از بروز جنگ جهانی دوم و ناکارآیی این نهاد بین‏المللی برای تامین منافع قدرت‏های بزرگ، به تولد «سازمان ملل متحد» منجر شد.  متلاشی شدن بسیاری از ساختارهای اقتصادی و صنعتی اروپا، فضای جدیدی را برای امریکا ایجاد کرد تا با ایجاد بستری تازه بتواند گامی در راستای تامین منافع حیاتی خود بردارد . تاسیس سازمان ملل نتیجه مذاکرات منشور آتلانتیک شمالی در 14 اوت 1941 و اعلامیه ملل متحد در اول ژانویه 1942 و کنفرانس مسکو در 30 اکتبر 1943 و کنفرانس تهران در اول دسامبر 1943 و کنفرانس دمبارتن اکس 7 اکتبر 1944 و کنفرانس یالتا 11 فوریه 1945 بود، اما نقطه عطف تاسیس سازمان ملل را باید کنفرانس سان‏فرانسیسکو در 26 ژوئن 1945 دانست .

اساسنامه ديوان بين المللي دادگستري

ماده 1- ديوان بين‌المللي دادگستري كه به موجب منشور مللل متحد به عنوان ركن مهم قضايي سازمان تاسيس شده طبق مقررات اين اساسنامه تشكيل يافته و انجام وظيفه خواهد نمود.

  فصل اول – تشكيلات ديوان

ماده 2- ديوان بين‌المللي دادگستري عبارت است از يك هيات قضات مستقل كه بدون توجه به مليت آنها از ميان كساني انتخاب مي‌گردند كه عالي‌ترين مقام اخلاقي را دارا بوده و هريك واجد شرايطي باشند كه براي انجام مشاغل عالي قضايي در كشور خود لازم است يا از جمله متبحرين در علم حقوق باشند كه تخصص آنها در حقوق بين‌المللي شهرت به سزايي دارد.

سازمانهاي غير دولتي و حقوق بين الملل

پديده سازمان جامعه بين المللى، به طور قطع يكى از مشخصه هاى بارز عصر حاضر است. پيچيدگى زندگى امروزى، وابستگى متقابل و روزافزون ملت ها و حس لزوم ايجاد اتحاد آنها را به فكر ايجاد تشكيلات يا سازمان هاى بين المللى منسجم و در عين حال،متعدد انداخت. همين نياز است كه حكومت ها و افراد را به گردهمايى در قالب گروه هاى سازمان يافته ترغيب كرده است، يعنى گروه هايى با ساختارى مناسب و با هدف نيل به مقاصد مشخص در زمينه هاى گوناگون.

چالش هاى تئوريك در منشور ملل متحد
در خصوص اصل تساوى دولت ها

مادامى كه از لحاظ سياسى، اقتصادى و اجتماعى، روابطى عادلانه و پايدار ميان جوامع انسانى پديد نيامده، نمى توان انتظار داشت كه صلح و امنيت واقعى و پايدار ميان آن ها فراهم گردد. ايجاد تشكيلات و وضع قوانين، زمانى كه بر اصول شناخته شده و مورد پذيرشى همچون اصل عدالت و تساوى جوامع مبتنى نباشد، شايد بتواند به طور موقت جنگى را برطرف سازد يا جلوى تجاوزى را بگيرد، اما قطعاً نمى توان مطمئن بود كه چنين صلحى پايدار بماند و هرگز نيز نمى توان يك زندگى انسانى را از چنين صلح و امنيتى انتظار داشت. خواسته هاى بشرى مانند اصل عدالت و عدم تبعيض و تساوى در برخوردارى از حقوق، بدون آن كه گذر ايام به آنان خدشه اى وارد كند، همواره خواست بشريت بوده و هست.

بنیادهای داوری در حقوق بین الملل

 1) مقدمه ای بر حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی

       الف)کلیات

       ماده ۳۳ منشور ملل متحد اشعار می دارد:

      ((۱-طرفین هر اختلاف،که ادامه آن ممکن است حفظ صلح و امنیت بین المللی را به خطر اندازد،باید قبل از هر چیز از طریق مذاکره،میانجیگری،سازش،داوری،رسیدگی قضایی و توسل به نهادها یا ترتیبات منطقه ای یا سایر وسائل مسالمت آمیز بنا به انتخاب خود،در صدد جستجوی راه حلی برای آن اختلاف باشند.

      ۲-شورای امنیت در صورت لزوم از طرفین اختلاف خواهد خواست که اختلافات خود را به وسائل مزبور حل و فصل کنند.))

      حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی مندرج در ماده ۳۳ منشور ملل متحد،بیشتر دارای جنبه سیاسیست.با بروز اختلاف میان دو دولت و رفع آن توسط دولت ثالث،شیوه را سیاسی وهر گاه دو دولت مذکور دعوای خود را به مرجعی قضایی مانند دادگاه داوری یا دیوان بین المللی دادگستری برند شیوه را حقوقی نامند.قضیه ای که از طریق قضایی فیصله یابد، اعتبار قاعده ای حقوقی خواهد یافت که تحقق وصف مذکور،در مسائل سیاسی ممتنع است.یکی از شیوه های اعطای اعتبار حقوقی به تصمیمات قضایی،معاهدات جمعی و مکتوب است.

جنبش عدم تعهد

جنبش عدم تعهد (به انگلیسی: Non-Aligned Movement) (به فرانسوی: Le Mouvement Non-Aligné) در سال ۱۹۶۱ میلادی برابر با ۱۳۴۰ خورشیدی در اوج جنگ سرد و فضای دوقطبی بین غرب و شرق با هدف وحدت میان کشورهایی که نه در اردوگاه کمونیسم و نه در اردوگاه کاپیتالیسم (امپریالیسم)، قرار داشتند، تشکیل شد. اما با اتمام دوران جنگ سرد، هم اکنون اعضای این جنبش را اکثرا کشورهای در حال توسعه تشکیل می‌دهند.

سازمان توسعه صنعتي ملل متحد(UNIDO)

يونيدو کشور­هاي درحال توسعه و کشوهايي با اقتصاد در-حال-گذر را در زمينه مبارزه با خطر به حاشيه رفتن  جهان يکپارچه امروز ياري مي­رساند. يونيدو دانش، مهارت، اطلاعات و فنآوري را در جهت اشاعه و ارتقاي کاربري موثر، اقتصادي رقابتي، و محيطي سالم به حرکت درمي­آورد.

يونسکو – يا سازمان آموزشي،علمي و فرهنگي ملل متحد – در 16ام نوامبر سال 1945 بوجود آمد. براي توصيف اين نمايندگي تخصصي سازمان ملل متحد ساخت کلاس­هاي درس در کشورهاي آسيب­ديده و يا انتشار علمي کافي نيست. آموزش، علوم طبيعي و اجتماعي و فرهنگ و ارتباطات معاني مهمي براي هدفي دورتر و عظيم­تر مي­باشد: ايجاد و ساخت مفهوم صلح در ذهن بشر.

سازمان جهاني کار ILO

سازمان جهاني کار در سال 1919 و در پايان جنگ جهاني اول در هنگام برگزاري کنفرانس صلح که ابتدا در پاريس و بعد در ادامه ان در شهر Versailles فرانسه تشکيل شده بود، تاسيس گرديد.نياز به وجود چنين سازماني ابتدا در قرن نوزدهم توسط دو کارخانه­دار،Robert Owen (1771-1853) از ولز و Daniel Legrand (1783-1859) از فرانسه مطرح شده بود. که بعد از انجام مراحل ابتدايي در محدوده انجمن جهاني کار  که در سال 1901 در باسيل تاسيس شده بود، ايده آن دو کارخانه­دار منجر به تشکيل سازمان جهاني کار گرديد که اين موضوع در کنفرانس صلح 1919 مورد موافقت قرار گرفت.

سازمان ملل متحد و حل بحرانهاى بين ‏المللى

 ژان - مارك سورل

ترجمه: دكتر ابراهيم بيگ زاده

اشاره مترجم:

بيش از نيم قرن از عمر سازمان ملل متحد مى‏گذرد. در اين مدت ساختار و فعاليتهاى سازمان با گسترش و تحولات چشم گيرى روبرو بوده است. اگر در 1945 فقط 51 دولت‏به عنوان اعضاى مؤسس، در سازمان ملل متحد حضور داشته‏اند امروزه تعداد اعضاى آن متجاوز از 185 دولت مى‏باشد. در كنار افزايش اعضاء مى‏توان تحول فعاليتهاى سازمان را نيز مشاهده نمود. از مهمترين فعاليتهاى سازمان ملل متحد كه دچار تحول شده است فعاليت در قلمرو صلح و امنيت جهانى است كه اصلى‏ترين هدف سازمان هم مى‏باشد. اين تحول در واقع گسترش مفهوم صلح را به ارمغان آورده است. اگر روزى فقط بروز مخاصمات مسلحانه تهديدى بر ضد صلح يا نقض صلح به شمار مى‏رفته است، امروزه نقض حقوق بشر، نقض حقوق بشر دوستانه، كشتار جمعى، پاكسازى قومى، تروريسم، عدم وجود نظام دموكراتيك در كشورها و... نيز صلح و امنيت جهانى را تهديد مى‏كند. لذا شوراى امنيت، در هيات قانونگذار بين المللى، عصر جديدى را در حيات خود آغاز كرده است. مصوبات فراوان شوراى امنيت‏بر اساس فصل هفتم منشور از آغاز دهه 90 (در پى پايان يافتن جنگ سرد) خود مؤيد اين ادعا است.

سازمان‌ ملل‌ .  تروريسم‌ و افكار جهاني‌

 دكتر ميلاد محقق‌

 اشاره‌ :

       به‌ دنبال‌ انفجارهاي‌ 11 سپتامبر آمريكا در سال‌ 2001، سردمداران‌ آن‌ كشور و در رأس‌ آنان‌، رئيس‌ جمهور بوش‌، بدون‌ تأمل‌ و انديشه‌،انگشت‌ اتهام‌ را به‌ سوي‌ كشورهاي‌ اسلامي‌ و مسلمانان‌ دراز كردند و بدون‌ توجه‌ به‌ اصول‌ سازمان‌ ملل‌، با اقدامي‌ فرا قانوني‌ ،حمله‌ به‌ كشور مظلوم‌ و بي‌ پناه‌ افغانستان‌ را آغاز نمودند ؛ اين‌ در حالي‌ است‌ كه‌ آمريكا همواره‌ خود را حامي‌ حقوق‌ بشر و دشمن‌ تروريسم‌ معرفي‌ مي‌كرد و از قانون‌ مداري‌ دم‌ مي‌زد ،غافل‌ از اين‌ كه‌ خود ،بزرگترين‌ حامي‌ تروريسم‌ است‌ .

شاخکهاي حسّاس موافقتنامه شنگن

در محله نوهوف (1)شهر استراسبورگ، ساختماني که تحت مراقبت شديد امنيتي از نوع "ضد تروريستي" قرار دارد، رايانه مرکزي سيستم اطلاعاتي شنگن (سيس) (2)را در خود جاي داده است. حافظه هاي اين رايانه، که قلب ديژيتال همکاري پليسي در اروپاست، ميليونها اطّلاعات را در باره ي بيگانگاني که از اقامت در اروپا منع شده اند، مجرمان تحت تعقيب، خودروهاي به سرقت رفته ،اسلحه و مظنوناني که بايد تحت نظارت قرار گيرند در خود ذخيره مي کنند. مقامات اروپايي مي توانند با مراجعه به پايانه هاي اطلاعاتي مستقر در مناطق مختلف اروپا، معيّن کنند که آيا يک خارجي نامش در فهرست "سيس" ثبت شده است يا نه. جديدترين ارقام (که به پايان سال ٢٠٠١ برمي گردند) نشان دهنده اين هسنتد که بانک داده هاي شنگن حاوي بيش از ده ميليون مورد ثبت شده است. حدود ١٥٪ آن مربوط به افراد مي باشد که ٩٠٪ آن در مورد "بيگانگان نامطلوب" است.

ارتش واحد غرب

هرچند آمريكا قصد دارد امپراطوري خود را هرچه سريع‌تر بر سراسر جهان مستولي نمايد، ولي برخي تحليل‌گران معتقدند آمريكا نمي‌تواند بدون حضور اروپا حتي به عنوان يك ابرقدرت ظاهر گردد.هرچند ساكنان ديروز و امروز كاخ سفيد مدعي هستند كه آنها كرملين را از دست كمونيست‌ها نجات دادند،‌ ولي تحليل‌گران بي‌طرف معتقدند نقشي كه اروپا در حذف و تكه‌تكه كردن شوروي داشت، كمتر از آمريكا نيست. همين تحليل‌گران مي‌گويند اروپا همانند اواخر دهة 80  ميلادي مي‌تواند نقش چنين آلترناتيو و كاتاليزوري را براي فروپاشي ايالات متحده نيز بازي كند.

مالت كوچكترين‌ كشور در پهنه‌ اتحاديه‌ اروپا مالت‌ است‌ كه‌ در اصل‌ از مجموعه‌ جزيره‌ هاي‌ كوچك‌ و بزرگي‌ تشكيل‌ شده‌ است‌. اين‌ كشور به‌ نام‌ بزرگترين‌ جزيره‌ آن‌، مالت‌ ناميده‌ شده‌ است‌ و در مجموع‌ 316 كيلومتر مربع‌ مساحت‌ و 400 هزار تن‌ جمعيت‌ دارد. بر خلاف‌ اكثر كشورهاي‌ جهان‌ تنها 9000 نفر از مردم‌ مالت‌ در پايتخت‌ آن‌ والتا زندگي‌ مي‌كنند. اين‌ كشور در اصل‌ از بقاياي‌ راه‌ خشكي‌ تشكيل‌ شده‌ كه‌ از طريق‌ اتصال‌ منطقه‌ سيسيل‌ به‌ شمال‌ آفريقا، دو قاره‌ را به‌ يكديگر متصل‌ مي‌ كرده‌ است‌ و آب‌ و هوايي‌ معتدل‌ و به‌ اصطلاح‌ مديترانه‌ يي‌ دارد. سرزمين‌ همواري‌ است‌ كه‌ بلندترين‌ نقطه‌ آن‌ از سطح‌ دريا تنها 253 متر است‌. تابستانهاي‌ خشك‌ و زمستانهاي‌ معتدل‌ ولي‌ باراني‌ دارد. با وجود شرايط‌ مساعد آب‌ و هوايي‌ و اينكه‌ هنوز يك‌ سوم‌ از زمينهاي‌ كشور جزو زمينهاي‌ كشاورزي‌ به‌ شمار مي‌آيند، ولي‌ بخاطر كمبود آب‌ شيرين‌ و توجه‌ مفرط‌ مردم‌ به‌ خدمات‌ گردشگري‌ و مشاغل‌ صنعتي‌، كشاورزي‌ كشور رو به‌ كاهش‌ است‌.

اینترنت و سازمانهای بین المللی

سازمان‌هاي بين‌المللي به عنوان عناصر فعال حقوق بين‌الملل همواره سعي داشته‌اند تا با‌به‌كارگيري ديپلماسي پارلماني بيشترين كمك ممكن را به موضوعات مهم در عرصه بين‌المللي نمايند. اين سازمان‌ها بسته به زمينه تخصصي خود (در صورت تخصصي بدون آن ارگان) در موضوعات مطروحه به ايفاي نقش مي‌پردازند. بحث اينترنت و جامعه اطلاعاتي يكي از موضوعاتي است كه به خاطر به روز بودن آن و اهميت آن از ديد كشورها و همچنين سازمان ملل، ديگر ارگان‌هاي بين‌المللي نيز به آن علاقه نشان داده‌اند. حضور آنها در عرصه جامعه اطلاعاتي اولاً بر حساسيت قضيه و توجه بيشتر كشورها افزوده است و ثانياً قدرت قانونگذاران و خلق قواعد حقوقي و يا حتي عرف بين‌المللي در برخي از آنها باعث تحولات جالب توجهي در اين زمينه گرديده است. در اين قسمت در پي آنيم تا سازمان‌هايي كه تاكنون وارد عرصه حقوق بين‌الملل اينترنت شده‌اند را معرفي و تأثيرات هر يك از آنها را بر حقوق بين‌الملل اينترنت تبيين نماييم:

مقدمه‌اي بر اتحاديه اروپا

اتحاديه‌ي اروپا (European Union-EU) سازمان بين‌الدولي يا فراملي‌اي است كه در حال حاضر متشكل از ‌٢٥ دولت اروپايي مي‌باشد. اين اتحاديه بر اساس پيمان اتحاديه‌ي اروپايي (كه معمولا با نام پيمان ماستريخت شناخته مي‌شود) در سال ‌١٩٩٢ ايجاد شد. اگرچه، بسياري از جنبه‌هاي اين اتحاديه پيش از سال ‌١٩٩٢ در قالب سازمان‌هاي مختلف وجود داشته‌اند كه تاريخ ايجاد آنها به دهه‌ي ‌١٩٥٠ باز مي‌گردد.

اتحاديه‌ي اروپا در حال حاضر چهار نهاد اصلي دارد كه عبارتند از:

‌١- شوراي اتحاديه‌ي اروپايي، ‌٢- پارلمان اروپايي، ‌٣- ديوان دادگستري اروپايي و ‌٤- كميسيون اروپايي.

دوگانگى راهبرد سازمان ملل متحد در دو جنگ خليج فارس
عضو هيئت علمى مركز تحقيقات اسلامى
چرا شوراى امنيت سازمان ملل متحد در برخورد با دو پديده واحد ( جنگ تحميلى و جنگ خليج فارس ), يكسان عمل نكرد, بلكه عراق را در جنگ تحميلى , پس از هشت سال و اما در جنگ كويت , يـك روز پس از آغاز حمله , متجاوز شناخت ؟ آيا در جنگ تحميلى , تجاوزى صورت نگرفته بود؟ آيا حـمله عراق به ايران از شدت عمل برخوردار نبود؟ و يا اين كه منافع و اغراض كشورهاى عضو دائم شوراى امنيت , در برخورد دوگانه سازمان ملل نقش داشته است ؟

جنبش غیر متعهدها

کنفرانس کلاسی وحید  پرست تاش

طرح بحث و مسئله : آیا جنبش غیر متعهدها در خدمت رسانی به کشورهای جهان سوم موفق بوده است ؟ نقش و عملکرد این سازمان در گذشته و حال چگونه بوده و چه تغییراتی داشته است ؟

فرضیه : جنبش غیر متعهدها صرفاً تریبونی برای کشورهای جهان سوم بوده و اگرچه در گذشته ( دوران ضد استعماری ) موفقیتهای داشته در صورت عدم باز تعریف جدید از اهداف جنبش محکوم به فناست

حقوق بشر برای NGOs

این مقاله برخی از مسائلی را که NGO ها به طور مستقل و با نمایندگی های دولتی حین درگیریهای فزاینده با فعالیت های آموزشی متعدد دارند را مورد بررسی قرار می دهد که شامل تهیۀ مطالب آموزشی، شرکت در آموزش دبیران، کار گروهی با موسسات همکار، تضمین مساعدتهای فنی و شرکت در امر مهم ارزیابی آموزشی می باشد. لذا این فعالیت ها در تحلیل ذیل شاخه های عملکردی تقویت و گسترش همکاری، برنامه ریزی، پایه گذاری و ارزیابی جمع بندی شده است که پس از پرداختن به موارد مذکور، به بررسی موضوع به صورت تطبیقی در ایران و توانمندسازی NGO های حقوق بشر در ایران خواهیم پرداخت.

 تولد نهادی جدید در سازمان ملل: شورای حقوق بشر

مقدمه

بر اساس منشور ملل متحد، ترويج و حمايت از حقوق بشر از مأموريت‌هاي اصلي اين سازمان است. منشور سازمان ملل شامل ارجاعاتي كلي مبني بر احترام به حقوق بشر بدون اشاره به حقوق‌هاي خاص مي‌باشد. طي ‌٦٠ سالي كه از تدوين و پذيرش منشور مي‌گذرد معاهدات چندجانبه‌ بسياري به مرحله‌ اجرا درآمده‌اند كه در آن ها انواع حقوق بشر مشخص و مورد شناسايي بين‌المللي قرار گرفته‌اند و در بسياري از موارد، ابزارهايي براي نظارت بر اجراي آن ها تعبيه شده است. از مهم ترين اين معاهدات، اعلاميه جهاني حقوق بشر است. در سال ‌١٩٤٨، مجمع عمومي سازمان ملل اعلاميه‌ جهاني حقوق بشر را كه به موارد مختلفي از جمله حقوق مدني، سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي اشاره دارد را به تصويب رساند. وقتي كه مجمع عمومي اعلاميه‌ جهاني حقوق بشر را پذيرفت، آن را نه به عنوان بيانيه‌اي براي ايجاد تعهدات قانوني براي كشورها بلكه بيشتر به مثابه‌ معيارهايي مشترك براي همه دولت - ملت‌ها مقرر كرد تا كشورها به سوي تحقق و عمل به اصول آن گام بردارند. طي سال‌هاي بعد، اعلاميه جهاني هر چه بيشتر در ارگان هاي سازمان ملل مورد توجه واقع شد و به عنوان بيان كننده قواعد و اصولي كه در حقوق بين‌الملل از جايگاه خاصي برخوردارند، مدنظر قرار گرفت. اين اعلاميه به عنوان مايه الهام مجموعه‌اي غني از قوانين حقوق بشر بين المللي كه تحت نظارت سازمان ملل تدوين شده مورد استفاده قرار گرفته است.

2- شعب قضايي تأسيس شده براساس مقرره 64 در دادگاه هاي كوزوو.
3- دادگاه تلفيقي سيرالئون .
4- دادگاه فوق العاده كامبوج براي رسيدگي به جنايات خمرهاي سرخ.

در حقوق بین الملل، قواعد و قوانینی برای حفظ و همزیستی مسالمت آمیز ملّت ها وجود دارد؛ و برای تنبیه و مجازات کسانی که بر خلاف قواعد بین الملل رفتار می کنند و مرتکب اعمالی می شوند که طبق مقرّرات بین المللی جرم شناخته شده، مقررّاتی وضع شده است. این مجازات به طور مستقیم درباره ی افرادی که جرایم بین المللی را مرتکب شده اند، اجرا می شود. معاهده صلح 1919 میلادی مشهور به «معاهده ی ورسای» که ضمن پایان دادن به جنگ جهانی اوّل، «جامعه ی ملل» را نیز پدید آورد، در ماده ی 227 خود، یکی از نخستین موارد مسؤولیت کیفری بین المللی رییس حکومت را پیش بینی کرد. از این تاریخ به بعد، گرایش جدیدی در حقوق بین الملل جهت اثبات مفهوم «مسؤولیت کیفری بین المللی» پدید آمد و مطالعاتی درباره ی تدوین قواعد و مقررّات مربوط به این مفهوم صورت گرفت.

شيوه ها و روندهای تصميم گيری در سازمان های بين المللی

ميثم نوروزي : Msc.meisam@yahoo.com

پيشبرد هدف های صلح بين المللی و رفاه عمومی جهانيان بدون تشکيل نهادهايی که اين اهداف را دنبال کنند ميسر نبوده و به همين دليل و همچنين به دليل لزوم همکاري های همه جانبه دولت ها و برقراری روابط عادلانه که منجر به دستيابی به صلح واقعی و امنيت پايدار می شود. سازمان های بين المللی برای تحقق اين اهداف تأسيس و به طور فزاينده ای رو به افزايش و پيشرفت گذاشته شده اند. شيوه ی فعاليت سازمان های بين المللی جهت دستيابی به اين اهداف به توافق رسيدن دول عضو در خصوص مسائل و مشکلات موجود در عرصه ی بين المللی، از طريق انعقاد معاهدات، صدور اعلاميه ها، کنوانسيون ها، قطعنامه ها، و توصيه نامه هايی است که همگی تحت عنوان تصميمات سازمان های بين المللی جای می گيرند. كه در اين تحقيق به دنبال اين ميباشيم كه شيوه ها وروند هاي تصميم گيري در سازمان هاي بين المللي چگونه وبر چه مبنايي مي باشد. و به شرح آن مي پردازيم. 

بررسی رأی دیوان بین‌الملل دادگستری در دعوای کنگو علیه اوگاندا

سید یاسر ضیایی

در سال 1998 سه کشور بروندی، رواندا و اوگاندا مخاصمه‌ای را در کنگو آغاز کردند. به علت منافع سیاسی و اقتصادی، رواندا و اوگاندا به گروه شورشی به ریاست کابیلا کمک کردند تا به دیکتاتوری در کنگو پایان دهد. با آمدن کابیلا دولت زئیر به گروه شورشی مقابل کمک نمود تا کابیلا را از کار برکنار کند. تخمین زده شده که حدود 2 میلیون نفر بر اثر مخاصمه داخلی در کنگو کشته شدند. ملل متحد برای کاهش فجایع انسانی در 1999 وارد کارزار می‌شود و آتش بسی را در لوساکای زامبیا منعقد می‌کند که طبق آن 3400 نیروی ملل متحد برای اجرای موافقتنامه مستقر می‌شوند. این موافقتنامه نیمه‌تمام ماند و در سال 2000 شورای امنیت قطعنامه 1304 را منعقد نمود که با محکومیت مخاصمه خواهان پایان یافتن نابودی (destruction) کنگو شد. در این حین دیوان قرار موقتی صادر نمود که از سوء استفاده بیشتر از قلمرو کنگو منع شد. در سال 2001 ملل متحد گزارشی تهیه نمود که نشان می‌داد منابع طبیعی کنگو به استثمار و غارت رفته است.