پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

كلیاتی از ماجرای یمن

یمن كشوری است كه در جنوبی ترین ناحیه شبه جزیره عربستان قرار دارد. در دوران باستان به این منطقه عربستان خوشبخت می گفتند. اعراب این منطقه قحطانی و دارای یكی از معدود تمدنهای دوران باستان در عربستان هستند. همه ما نام بلقیس ملكه سبا و همسر سلیمان را در قرآن دیده و شنیده ایم. تمدن بزرگ یمن و سد افسانه ای مأرب شهرتی فراتر از یك نام دارد. این كشور گاهی مستقل و گاهی تحت حاكمیت دولتهای مقتدر در دورانهای مختلف بوده است. اسكندر، حبشی ها (اتیوپی امروزی)، ایرانیان، خلفای اسلامی و بعدها تركان عثمانی و در آخر انگلیسی ها (بعد از جنگ جهانی اول) بر این منطقه حاكم بوده اند. یمن در سال 1934 از انگلستان استقلال یافت ولی پس از صف بندی بلوك شرق و غرب به دو تكه كه هر كدام از اقمار یكی از ابرقدرتها شمرده می شد منقسم شدند، در سال ۱۹۶۲ جمهوری خواهان با كمك نیروهای نظامی مصر در زمان جمال عبدالناصر آخرین حكومت زیدی را سرنگون كردند. جمهوری عربی یمن یا یمن شمالی سابق در ۲۶ سپتامبر ۱۹۶۲ بنا نهاده شد. حدود هشت سال طول كشید تا مخالفان سركوب شوند و نظام جدید مستقر شود. این دو تكه پس از فروپاشی شوروی سابق دوباره به هم پیوند خورده و یمن واحد را زیر قدرت یك حاكم دیكتاتور و در ظاهر چپگرا ولی وابسته به غرب به نام ”علی عبدالله صالح“ قرار داد . تا پیش از تاسیس جمهوری یمن این كشور را حاكمین و امامان شیعه زیدی تحت سرپرستی داشتند.

 دولت آمريكا به لهستان و جمهوري چك پيشنهاد داده است تا سامانه دفاع ضدموشكي شامل 10 موشك رهگير در خاك لهستان و يك سامانه راداري در خاك جمهوري چك مستقر كند. آمريكا قصد دارد اين سامانه را تا قبل از سال 2010 مستقر كند. دولت آمريكا استقرار اين سامانه دفاع موشكي را امكاني براي مقابله با موشك هاي دوربرد ايران و كره شمالي مي داند.  لهستان استقرار اين سامانه را فرصتي براي نزديكي بيشتر مناسبات خود با آمريكا مي داند، اما در عين حال درصدد گرفتن تضمين هايي در رابطه با كمك آمريكا به تقويت سامانه هاي پدافند هوايي لهستان،‌ افزايش همكاري و تبادل اطلاعات امنيتي بين دو كشور و تلاش بيشتر واشنگتن براي تسكين نگراني هاي روسيه است. برادران كاچينسكي اعلام كرده اند آن ها به سپر دفاع ضد موشكي به دليل آن كه موجب امنيت بيشتر لهستان مي شود علاقمند هستند. جمهوري چك نيز همچون لهستان مي خواهد با پذيرش درخواست آمريكا، وفاداري خود را به اثبات برساند. از ديدگاه دولت جمهوري چك، احداث اين پايگاه در درجه اول پرستيژي براي چك است و مسايل امنيتي و اقتصادي آن در مراحل بعدي اهميت قرار دارند.

با توجه به مفهوم لغوي واژه امنيت و كاربرد تاريخي آن براي تمام جوامع و ملت ها و مفاهيمي كه در طول تاريخ از آن به جا مانده است، مي توان گفت كه مهمترين نياز امروزي هر جامعه و هر فرد انساني امنيت است. تامين امنيت مورد قبول، قوام و دوام حكومت هاي را در پي خواهد داشت. با بررسي تاريخي ظهور و سقوط دولت ها، امپراطوري هاي، قدرت ها و حتي ملت ها، متوجه خواهيم شد كه امنيت به عنوان ستون اصلي مطرح بوده و تاثير مطلقي بر دگرگوني هاي تاريخي داشته است. در گذر زمان تنها امنيت بوده كه به جوامع ثبات يا زوال بخشيده است. مباحث امنيتي در دوران جديد مدل هاي پيچيده اي به خود گرفته است. تمام اين مدل ها به سمتي هدايت مي شوند كه دورنمان امنيت جهاني را به جامعه بشري نشان مي دهد.

سناريوهاي امنيتي در قرن ۲۱

مي توان سالهاي آغازين قرن بيست ويكم را به تعبير «جيمز روزنا» سالهايي حساس و مقطع حاضر را «نقطه عطفي» در روابط بين الملل ارزيابي نمود كه جهان در مقام ساختن نظمي جديد و فراگير مي باشد. اين نظم كه پارادايم روابط بين الملل را مشخص خواهد ساخت، داراي ابعاد و سطوح مختلف و متفاوتي خواهد بود كه «امنيت» مهمترين بعد آن را شكل مي دهد. لذا شايسته است تا كليه بازيگران به شناسايي وضعيت حاضر، تحليل سمت و سوي جريانهاي بين المللي و در نهايت تصوير احتمالي از آينده جهان همت گمارند و از اين طريق به جايگاهي مطلوب براي خود در ساختار امنيت بين المللي دست يابند. به گفته رابرت كاكس - برخي از بازيگران را به نفع منافع ديگران از متن به حاشيه رانده و بدين ترتيب امنيت ملي بسياري از كشورها، فداي منافع و امنيت ملي بازيگران محوري و اقمار آنها خواهد شد.

خليج فارس؛ ايران و آمريکا ؛ تهديدها و فرصتهاي فراروي جمهوري اسلامي

مهدی ذوالفقاری

 موقعيت حساس و استراتژيك ايران در منطقه خاورميانه و وجود بحران‌ها و عدم ثبات سياسي در كشورهاي مجاور و وجود چالش‌هاي سياسي با همسايگان استراتژيك باعث به وجود آمدن تهديدهايي براي امنيت جمهوري اسلامي ايران مي‌شود. از بزرگ‌ترين تهديدات فرامنطقه‌اي كه حوزه نفوذ آن به اين منطقه حساس و استراتژيك وارد شده است، ايالات متحده آمريكا است. آمريكا با تداوم حضور خود در منطقه و ايجاد روابط با دول همسايه ايران در شمال،‌ جنوب، شرق و غرب در صدد ايجاد فضايي رعب انگيز و تنش‌زا در ارتباط ايران با كشورهاست. مخالفت ايران با طرح خاورميانه بزرگ آمريكا در منطقه، به رسميت نشناختن اسرائيل و احساس خطر آن دولت از ناحيه ايران، تأكيد بر استقلال و پي‌گيري عزت مدارانه پرونده‌ هسته‌اي منجر به احساس خطر از اين ناحيه براي آمريكا و متحدانش شده است. به همين دليل و بنابر اهميت استراتژيك ايران و سياستي كه در قبال اين دولت‌ها سر لوحه سياست خارجي خود قلمداد كرده است، باعث مقابله شديد آمريكا با اين كشور در فضاي بين‌المللي شده است .استراتژي آمريكا در منطقه خاورميانه در قبال ايران مبتني بر محدود ساختن و منزوي كردن و به طور كلي حذف ايران از معادلات منطقه است و براي رسيدن به اين مهم و نيز تسلط بر منابع اقتصادي و موقعيت استراتژيكي منطقه از تمامي ابزار ديپلماسي و حتي نظامي در مقياس گسترده استفاده مي‌كند.

لیست مقالات برگزیده مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي

در این لیست مقالات برگزیده ای از مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران آورده شده برای مشاهده هر یک با فرمت PDF روی عنوان کلیک راست کرده و سپس گزینه Save Target As را انتخاب کنید .

سلاح هسته اي و تئوري بازدارندگي اختراع بمب اتم:

در طول جنگ جهانى دوم شاهد نوآورى تسليحاتى از جانب دولتهاى درگير در جنگ مى‏باشيم، سه دولت عمده‏اى كه داراى مراكز تحقيقات استراتژيك و لابراتورهاى معظم تحقيقاتى بودند، عبارتند بودند از ژاپن، آلمان، آمريكا. ژاپن به دنبال توسعه سلاح‏هاى شيميايى بود كه در اين زمينه موفقيت چنداني به دست نمى‏آورد. آلمان‏ها داراى مركز تحقيقاتى «پينامون» بودند كه موفق به اختراع سلاحى نو در تابستان 1940 مى‏شوند، اين سلاح موشك بود كه در طول جنگ آلمان‏ها عليه انگلستان از خاك فرانسه ي اشغال شده به كار مى‏بردند. اولين موشكها در تابستان 1940 بود كه با پشت سر گذاشتن كانال مانش به خاك انگلستان اصابت مى‏كرد. تا مدت‏ها انلگيسيها اختراع چنين سلاحى را باور نمى‏كردند. مخترع موشك «فون براون» آلمانى بود و اولين موشك‏ها VI و VII نام داشتند.

مقدمه :

كشورهاي موسس اين پيمان كه از اين پس اعضاء اين پيمان ناميده مي‌شوند؛

با توجه به ويراني‌هايي كه يك جنگ هسته‌اي براي نوع بشر ببار مي‌آورد و در نتيجه نياز به يك تلاش همه جانبه براي جلوگيري از خطر چنين جنگي و اتخاذ اقداماتي در جهت حفظ امنيت مردم؛

با اعتقاد به اينكه، گسترش سلاحهاي هسته‌اي خطر يك جنگ هسته‌اي را بصورت جدي افزايش خواهد داد؛

با رعايت قطعنامه‌هاي مجمع عمومي سازمان ملل متحد كه خواستار انعقاد موافقت‌نامه‌اي به منظور جلوگيري از گسترش بيشتر سلاحهاي هسته‌اي است ؛

با تعهد به همكاري در جهت تسهيل اجراي پادمان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در خصوص فعاليتهاي صلح جويانه؛ با تاكيد بر حمايت از تحقيقات، توسعه و ديگر تلاشها براي انجام بهتر اصل پادمان موثر بر روي جريان منابع و مواد شكافت پذير ويژه بوسيله استفاده از ابزارها و ديگر روشها در نقاط استراتژيك معين و در چهارچوب سيستم پادمان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي؛با تأييد اين اصل كه منافع حاصل از كاربرد صلح جويانه تكنولوژي هسته‌اي، شامل محصولات جنبي ناشي از فن‌آوري كه كشورهاي دارنده سلاحهاي هسته‌اي از توسعه ادوات انفجاري هسته‌اي كسب مي‌نمايند، بايد جهت اهداف صلح جويانه در دسترس كليه اعضاي اين پيمان اعم از كشورهاي دارنده سلاح هسته‌اي يا كشورهاي فاقد آن، قرار گيرد؛با اعتقاد به اينكه در اجراي اين اصل، همه اعضاي اين پيمان حق دارند در تبادل هر چه وسيعتر اطلاعات علمي شركت نموده و جهت توسعه بيشتر كاربرد انرژي هسته‌اي براي اهداف صلح جويانه، به صورت انفرادي يا با همكاري ساير كشورها اقدام نمايند؛ با اعلام قصد خود مبني بر نيل به پايان هر چه وسيعتر مسابقات تسليحاتي و تعهد به انجام اقدامات موثر در جهت خلع سلاح هسته‌اي؛

اهداف عام و خاص در سياست خارجي

  سيد محمد كاظم سجادپور

درك روند همه جانبه اقداماتي كه در حوزه سياست خارجي صورت مي‌پذيرد در گرو دقت در شناخت رابطه اهداف و ابزار در سياست خارجي و اين نيز به نوبه خود در پرتو مداقه در دسته بندي از اهداف در مرحله اول است. اهداف سياست خارجي چگونه قابل دسته بندي مي‌باشند؟ و چه مطالبي درباره اين اهداف قابل ذكر است؟

در پاسخ سه نكته قابل ذكر وجود دارد اول آنكه اهداف سياست خارجي را در يك دسته بندي كلان مي‌توان به اهداف عام و اهداف خاص تقسيم بندي كرد. منظور از اهداف عام سياست خارجي اهدافي هستند كه در همه كشورها و فارغ از نوع نظام‌هاي سياسي و خارج از چارچوب‌هاي زماني، در كانون عمليات سياست خارجي بوده و هيچ كشوري نمي‌تواند آن اهداف را دنبال نكند. مهم‌ترين هدف عام، تأمين امنيت ملي است.

استراتژي امنيت

توماس هابز در کتاب «لوياتان» مي نويسد:

« هيچ کس نمي تواند تصويري از آينده را در انديشه خود داشته باشد، چراکه امروز، هنوز آينده نيست. در عين حال ما از تصاوير و برداشت هاي گذشته خود آينده اي را مي پرورانيم.»

منظور هابز از اين نوشته، دو مطلب است: نخست اين که گذشته فقط زمينه اي براي پيش بيني آينده است. مطلب ظريف و هوشمندانه دوم اين که زندگي اجتماعي بر اساس تصورات و برداشت انسان ها ساخته مي شود. در هر دو مورد، حق به جانب هابز است. چرا که ما از استعداد و توان غيب گويي بي بهره ايم و تنها ابزار ما براي گمانه زني درباره آينده، الگوهاي تجديد شونده و ناپيوستگي ها و ايستايي ها و اخبار و اشارات تاريخ درباره طبيعت انسان است. اين نيز واقعيتي است که آينده را فقط پژوهش در مورد آن شکل مي دهد، زيرا اغلب بر مبناي آينده نگري وپيش بيني هاي خود، به گونه اي عمل مي کنيم که اسباب تحقق آن ها فراهم مي شود.(2)

تاریخ بین الملل از 1989

           مایکل کاکس

 مقدمه: رژیمهای سیاسی هر چه بیشتر تمامیت خواه و ایدئولوژی زده  شکننده تر و آسیب پذیرترند. پس از ناموفق بودن طرح های گورباچف در شوروی که بازسازی اقتصادی موسوم به (پروسترویکا) و تحولات سیاسی (گلاسنوست) را در بر می گرفت و همچنین پس از ارائه طرح (خانه مشترک اروپایی) یا اروپای از اورال تا آتلانتیک، وحدت دو آلمان، منحل شدن پیمان ورشو و از بین رفتن سلطه 45 ساله شوروی در کشورهای اروپای خاوری ما شاهد وداع شوروی با ایدئولوژی مارکسیسم و پذیرش رژیمی دموکراتیک و لیبرال هستیم. به طبع این فرایند شاهد تضعیف قدرت شوروی در قالب فدراسیون روسیه و تنزل از مرتبه ابرقدرتی به قدرتی منطقه ای هستیم. با از بین رفتن یکی از دو قطب قدرت، نظام بین الملل که بر پایه دو قطبی استوار بود فرو پاشید و جهان در انتظار یک نظام جدید، به سرعت شاهد درگیری های کوچک و بزرگ از افغانستان تا کره و از جمهوری آذربایجان تا سودان و از پاناما تا نیکاراگوئه شد. نسبت به این سئوال که چرا جنگ سرد پایان یافت هیچ دیدگاه مشترکی وجود ندارد.

مردان پس از 11 سپتامبر

یازده سپتامبر روزی است که در آینده بارها به یادآورده خواهد شد و بی شک در این یادآوری نام کسانی وجود دارد که بارهای تکرار خواهد شد. در این مقاله به یادی از چند شخصیت مطرح در این حاثه پرداخته خواهد شد :

از جنگ هسته‌اي تا جنگ اينترنتي: مشابهت‌سازي حملات سايبري در حقوق بين‌الملل

اسکات جِی شاکل فورد[2]

ترجمه و تلخیص: سید یاسر ضیایی[3]

اشاره مترجم:
اندیشکده روابط بین الملل ـ يكي از مسائل موارد توجه حقوق بين‌المللِ مدرن، پديده رو به افزايش حملات اينترنتي در فضاي سايبري است. آنچه بيش از همه در اين رابطه دركانون توجه حقوقدانان قرار گرفته است بحث تروریسم اينترنتي و جوانب حقوقي آن بوده است. وقايع جديد بين‌المللي، مسأله نوين جنگ‌هاي اينترنتي در فضاي سايبري را مطرح كرده است. فارغ از اينكه چنين حملاتي تروريستي باشد يا نه، اولين سوال اساسي در اين موضوع اين است كه با چه شرايطي مي‌توان چنين حملاتي را تجاوز و متعاقباً وضعيت را وضعيت مخاصمه مسلحانه بين‌المللي دانست. بند 4ماده 2 منشور تهديد يا توسل به زور عليه تماميت ارضي يا استقلال سياسي يك كشور را تجاوز دانسته است. ماده 1 قطعنامه تعريف تجاوز نيز عنصر حاكميت را به اهداف مورد حمله اضافه نموده است. اينكه چگونه تفسيري بايد از مفهوم تجاوز و موضوعات آن در حقوق موضوعه و رويه بين‌المللي داشت از چالش‌هاي پيش روي نويسنده است. دومين سوال، به نظام حقوقی ناظر بر فضاي انتزاعي حاكم در رايانه‌هاي موجود در سراسر دنيا مربوط مي شود. اينكه حاكميت از آن كدام كشور است و اعمال مغاير با حقوق بين‌الملل چگونه بايد به دولتي منتسب گردد از ديگر موضوعات اين مقاله است. اگرچه در فقدان يك نظام حقوقي كارآمد در خصوص فضاي سايبري ترديدي نيست؛ ليكن آنچه نگارنده را به تكاپو وا مي دارد تلاشي است براي وام گرفتن قواعدي حقوقي از ديگر نظام‌هاي موجود حقوق بين‌الملل و سنجش ميزان مشابهت آنها با فضاي سايبري.
واژگان كليدي: اينترنت، فضاي سايبري، مخاصمه مسلحانه بين‌المللي، دفاع مشروع، تجاوز

«دارايي‌ها و بدهي‌هاي پنتاگون»

 «با توجه به برنامه‌هاي بسيار گسترده پنتاگون براي تحت كنترل گرفتن جهان، حضور دائمي نيروهاي آمريكايي در عراق تنها برنامه‌اي كوچك است.»نشريه آمريكايي «مادر جونز» كه هر دو ماه يك بار منتشر مي‌شود، در اين باره نوشت: بر اساس اسناد سال 2005 ميلادي پنتاگون تصديق كرده است كه در 39 كشور دست كم از يك پايگاه برخوردار است و نيروهاي آن در بيش از 140 كشور مستقر هستند.به نوشته اين نشريه، پنتاگون همچنين دست كم از 571 هزار و 900 ساختمان و تاسيسات در سراسر جهان برخوردار است كه از اين ميزان 466 هزار و 599 مورد در آمريكا يا اراضي آن استقرار دارد. در حقيقت وزارت دفاع مالك يا موجر بيش از 75 درصد تمامي ساختمان‌هاي فدرال در آمريكا است.

سازمان ملل متحد و حل بحرانهاى بين ‏المللى

 ژان - مارك سورل

ترجمه: دكتر ابراهيم بيگ زاده

اشاره مترجم:

بيش از نيم قرن از عمر سازمان ملل متحد مى‏گذرد. در اين مدت ساختار و فعاليتهاى سازمان با گسترش و تحولات چشم گيرى روبرو بوده است. اگر در 1945 فقط 51 دولت‏به عنوان اعضاى مؤسس، در سازمان ملل متحد حضور داشته‏اند امروزه تعداد اعضاى آن متجاوز از 185 دولت مى‏باشد. در كنار افزايش اعضاء مى‏توان تحول فعاليتهاى سازمان را نيز مشاهده نمود. از مهمترين فعاليتهاى سازمان ملل متحد كه دچار تحول شده است فعاليت در قلمرو صلح و امنيت جهانى است كه اصلى‏ترين هدف سازمان هم مى‏باشد. اين تحول در واقع گسترش مفهوم صلح را به ارمغان آورده است. اگر روزى فقط بروز مخاصمات مسلحانه تهديدى بر ضد صلح يا نقض صلح به شمار مى‏رفته است، امروزه نقض حقوق بشر، نقض حقوق بشر دوستانه، كشتار جمعى، پاكسازى قومى، تروريسم، عدم وجود نظام دموكراتيك در كشورها و... نيز صلح و امنيت جهانى را تهديد مى‏كند. لذا شوراى امنيت، در هيات قانونگذار بين المللى، عصر جديدى را در حيات خود آغاز كرده است. مصوبات فراوان شوراى امنيت‏بر اساس فصل هفتم منشور از آغاز دهه 90 (در پى پايان يافتن جنگ سرد) خود مؤيد اين ادعا است.

سازمان‌ ملل‌ .  تروريسم‌ و افكار جهاني‌

 دكتر ميلاد محقق‌

 اشاره‌ :

       به‌ دنبال‌ انفجارهاي‌ 11 سپتامبر آمريكا در سال‌ 2001، سردمداران‌ آن‌ كشور و در رأس‌ آنان‌، رئيس‌ جمهور بوش‌، بدون‌ تأمل‌ و انديشه‌،انگشت‌ اتهام‌ را به‌ سوي‌ كشورهاي‌ اسلامي‌ و مسلمانان‌ دراز كردند و بدون‌ توجه‌ به‌ اصول‌ سازمان‌ ملل‌، با اقدامي‌ فرا قانوني‌ ،حمله‌ به‌ كشور مظلوم‌ و بي‌ پناه‌ افغانستان‌ را آغاز نمودند ؛ اين‌ در حالي‌ است‌ كه‌ آمريكا همواره‌ خود را حامي‌ حقوق‌ بشر و دشمن‌ تروريسم‌ معرفي‌ مي‌كرد و از قانون‌ مداري‌ دم‌ مي‌زد ،غافل‌ از اين‌ كه‌ خود ،بزرگترين‌ حامي‌ تروريسم‌ است‌ .

نظريه‌هاي جديد امنيت در روابط بين‌الملل و ناكارآمدي آن

مقدمه: باوجود پيشينه دراز امنيت در زندگي سياسي و اجتماعي بشر چه از بعد داخلي و چه از بعد خارجي، هاله‌اي از بهام آن را فراگرفته است كه بيشتر ناشي از متحول‌بودن محيط سيستمي امنيت و وجود گفتمان‌ها و نگرش‌هاي گوناگون پيرامون آن است.به‌نظر مي‌رسد بهترين روش براي تعريف مفهوم امنيت و عملياتي‌كردن آن، اشاره به دلالت‌هاي عيني وذهني مفهوم و تجزيه آن به عناصر تشكيل‌دهنده خود است. در اين راستا مي‌توان دو گونه دلالت مفهومي را براي امنيت مطرح كرد:
نخست دلالت عيني است كه حكايت از نبود خطر بر ضد ارزش‌هاي حياتي واحد مورد نظر دارد. در اينجا بودن يا نبودن خطر به شكل واقعي مطرح است ولي دومين دلالت مفهومي، دلالت ذهني است كه در حقيقت حاكي از بودن يا نبودن ترس و وحشت از حمله به ارزش‌هاي اساسي است. در حقيقت در اين وضع ممكن است در واقعيت خطري بر ضدارزش‌ها وجود نداشته باشد اما در ذهن بازيگران چنين خطري تصور گردد يا برعكس خطر وجود داشته باشد ولي تصور بر نبود خطر باشد. بر اين پايه مي‌توان مفهوم امنيت را بر پايه دلالت‌هاي آن چه ذهني و چه عيني به بخش‌هاي چهارگانه يعني ارزش‌هاي حياتي و اساسي واحد مورد نظر، خطرها، عوامل خطر و نيز آسيب‌پذيري‌هاي واحد ها در برابر خطرات، از يكديگر جدا كرد. به بيان ديگر مفهوم امنيت دربر گيرنده تمام اجزاي شمرده‌شده است. از سوي ديگر از ديدگاه خطر به‌عنوان يكي از ابعاد حاضر در مفهوم امنيت مي‌توان دو گونه تحليل به‌دست داد؛ نخست تحليل بيروني يا نگاه از بيرون به واحد مورد نظر است كه در اينجا بيشترين تمركز بر خطراتي است كه از محيط خارج آن واحد را تهديد مي‌كند و دوم، تحليل دروني است كه در اينجا تمركز بر خطرهاي دروني واحد و يا به بياني بهتر، آسيب‌پذيري‌هايي است كه نظام در برابر ورودي‌هاي محيط بيرون دارد و سرانجام اينكه امنيت را مي‌توان از منظر گستره مطالعاتي به دو حوزه امنيت ملي و امنيت بين‌المللي دسته‌بندي كرد.

ارتش واحد غرب

هرچند آمريكا قصد دارد امپراطوري خود را هرچه سريع‌تر بر سراسر جهان مستولي نمايد، ولي برخي تحليل‌گران معتقدند آمريكا نمي‌تواند بدون حضور اروپا حتي به عنوان يك ابرقدرت ظاهر گردد.هرچند ساكنان ديروز و امروز كاخ سفيد مدعي هستند كه آنها كرملين را از دست كمونيست‌ها نجات دادند،‌ ولي تحليل‌گران بي‌طرف معتقدند نقشي كه اروپا در حذف و تكه‌تكه كردن شوروي داشت، كمتر از آمريكا نيست. همين تحليل‌گران مي‌گويند اروپا همانند اواخر دهة 80  ميلادي مي‌تواند نقش چنين آلترناتيو و كاتاليزوري را براي فروپاشي ايالات متحده نيز بازي كند.

سلاح هسته اي و تئوري بازدارندگي

اختراع بمب اتم:

در طول جنگ جهانى دوم شاهد نوآورى تسليحاتى از جانب دولتهاى درگير در جنگ مى‏باشيم، سه دولت عمده‏اى كه داراى مراكز تحقيقات استراتژيك و لابراتورهاى معظم تحقيقاتى بودند، عبارتند بودند از ژاپن، آلمان، آمريكا. ژاپن به دنبال توسعه سلاح‏هاى شيميايى بود كه در اين زمينه موفقيت چنداني به دست نمى‏آورد. آلمان‏ها داراى مركز تحقيقاتى «پينامون» بودند كه موفق به اختراع سلاحى نو در تابستان 1940 مى‏شوند، اين سلاح موشك بود كه در طول جنگ آلمان‏ها عليه انگلستان از خاك فرانسه ي اشغال شده به كار مى‏بردند. اولين موشكها در تابستان 1940 بود كه با پشت سر گذاشتن كانال مانش به خاك انگلستان اصابت مى‏كرد. تا مدت‏ها انلگيسيها اختراع چنين سلاحى را باور نمى‏كردند. مخترع موشك «فون براون» آلمانى بود و اولين موشك‏ها VI و VII نام داشتند.

گزارشي از مرکز هسته اي ديمونا

در گزارش جديدي نسبت به فجايعي که منطقه خاورميانه در آينده نزديک به سبب وجود نيروگاه هاي هسته اي رژيم صهيونيستي با آن روبرو خواهد بود هشدار داده شده است. مرکز هسته اي رژيم صهيونيستي در صحراي نقب در جنوب فلسطين اشغالي قرار دارد که خطرناک ترين سلاحهاي کشتار جمعي منطقه خاورميانه در آن توليد مي شود. اين نيروگاه هيچ گونه سيستم حفاظتي مناسبي ندارد و مواد پرتوزاي آن نيز به خارج نشت کرده است. علاوه بر آن رژيم صهيونيستي زباله ها و مواد خطرناک ديگر آن را در مناطقي که هنوز فاش نشده است ـ احتمالاً در مناطق فلسطيني ـ دفن مي کند.

مقدمه :
كشورهاي موسس اين پيمان كه از اين پس اعضاء اين پيمان ناميده مي‌شوند؛
با توجه به ويراني‌هايي كه يك جنگ هسته‌اي براي نوع بشر ببار مي‌آورد و در نتيجه نياز به يك تلاش همه جانبه براي جلوگيري از خطر چنين جنگي و اتخاذ اقداماتي در جهت حفظ امنيت مردم؛
با اعتقاد به اينكه، گسترش سلاحهاي هسته‌اي خطر يك جنگ هسته‌اي را بصورت جدي افزايش خواهد داد؛
با رعايت قطعنامه‌هاي مجمع عمومي سازمان ملل متحد كه خواستار انعقاد موافقت‌نامه‌اي به منظور جلوگيري از گسترش بيشتر سلاحهاي هسته‌اي است ؛
با تعهد به همكاري در جهت تسهيل اجراي پادمان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در خصوص فعاليتهاي صلح جويانه؛ با تاكيد بر حمايت از تحقيقات، توسعه و ديگر تلاشها براي انجام بهتر اصل پادمان موثر بر روي جريان منابع و مواد شكافت پذير ويژه بوسيله استفاده از ابزارها و ديگر روشها در نقاط استراتژيك معين و در چهارچوب سيستم پادمان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي؛با تأييد اين اصل كه منافع حاصل از كاربرد صلح جويانه تكنولوژي هسته‌اي، شامل محصولات جنبي ناشي از فن‌آوري كه كشورهاي دارنده سلاحهاي هسته‌اي از توسعه ادوات انفجاري هسته‌اي كسب مي‌نمايند، ...

مقدمه

سازمان پيمان آتلانتيك شمالي كه به اختصار به آن ناتو مي گويند در سالهاي پس از جنگ جهاني دوم و در پي تهديد خطر شوروي سابق با هدف حفظ امنيت اعضاء به خصوص كشورهاي اروپاي غربي شكل گرفت پس از جنگ جهاني دوم تا پيش از سال 1991، در كنفرانس يالتا در فوريه 1945 پس از مذاكرات روزولت، استالين و چرچيل نقشه اروپا به صورت جديد كشيده شد و به شكل گيري نظام دو قطبي و تقسيم شدن جان بين دو ابرقدرت شوروي و آمريكا كشورها به عنوان آخرين راهكار ناچار بودند جذب يكي از دو قطب شوند. به طوري كه وضع اروپا را در طول جنگ و پس از آن را به اين صورت خلاصه مي كنند:

1- ابتدا منهدم شد           2- تقسيم گرديد      3- سرانجام تا دندان مسلح گرديد[1]

تروریسم

تروریسم یکی از واژههای مبهم در عصره بینالمللی است که به علت پیچیدگی مفهوم و مصادیق آن با نوعی «بحران معنا» در تعریف و تحدید قلمرو آن مواجه هستیم. تعاریفی که از تروریسم و ابعاد آن ارائه شده بیش از آن که منطبق بر عینیتگرایی و پذیرش دوگانگی ارزش / واقعیت باشد، برگرفته از برساختههای گفتمانی و تبلیغی است. در شرایط بحران معنا در معرفی تروریسم چند پرسش اساسی مطرح میشود: چه چیزی تروریسم را از سایر اشکال منازعه خشونتآمیز متمایز میسازد؟ چرا خشونت یک دولت یا گروه تروریستی و خشونت گروه یا دولتی دیگر پاد تروریستی معرفی میشود؟ چرا برخی گروهها و افراد در یک زمان «مبارزان آزادی» معرفی میشوند و همان گروهها، با حفظ ایدئولوژی افراطی خود، در زمان دیگر و در شرایط سیای دیگر «تروریست» نامیده میشوند؟ هدف مقاله حاضر، بررسی و تبیین ایدهها و مشکلات اصلی موجود در روند مفهومسازی تروریسم در دو گفتمان رسمی ـ سیاسی و علمی ـ آکادمیک است.

◄ ايران و تحولات جهاني در گفت وگو با دكتر عبدالعلي قوام

● نام گفت و گو شونده: عبدالعلي - قوام

● منبع: روزنامه - همشهری

 فروپاشي نظام دو قطبي، فروريختن برج هاي دوقلو آمريكا، جنگ افغانستان و عراق و تهديد حيات گروه هاي تروريستي، همگي نشان دهنده تحول عميق در روابط بين الملل و استقرار ترتيبات جديد امنيتي در منطقه و جهان است. آمريكا به دنبال «دكترين كنترل جهان» و گسترش هژموني خويش بر جهان است. روابط و مناسبات جهاني تحت تأثير اين حركت قرار دارد. در اين ميان جهانيان با تعارض هايي قابل تامل مواجه اند. برخي جنبش هاي آزاديبخش تررويسم خوانده مي شوند و در عين حال برخي گروه هاي تروريستي مورد حمايت آمريكا قرار مي گيرند يا از برخورد با آنها صرف نظر مي شود. ايران خود قرباني ترويسم است اما مورد اتهام قرار مي گيرد. مباني تروريسم در عصر جديد و شرايط ايران در چنين فضايي موضوع گفت وگو با دكتر عبدالعلي قوام استاد در روابط بين الملل دانشگاه شهيد بهشتي است كه درپي مي آيد.

ژئوپوليتيک خليج فارس؛ ايران و آمريکا

(تهديدها و فرصتهاي فراروي جمهوري اسلامي)

مهدی ذوالفقاری

چكيده: موقعيت حساس و استراتژيك ايران در منطقه خاورميانه و وجود بحران‌ها و عدم ثبات سياسي در كشورهاي مجاور و وجود چالش‌هاي سياسي با همسايگان استراتژيك باعث به وجود آمدن تهديدهايي براي امنيت جمهوري اسلامي ايران مي‌شود. از بزرگ‌ترين تهديدات فرامنطقه‌اي كه حوزه نفوذ آن به اين منطقه حساس و استراتژيك وارد شده است، ايالات متحده آمريكا است. آمريكا با تداوم حضور خود در منطقه و ايجاد روابط با دول همسايه ايران در شمال،‌ جنوب، شرق و غرب در صدد ايجاد فضايي رعب انگيز و تنش‌زا در ارتباط ايران با كشورهاست. مخالفت ايران با طرح خاورميانه بزرگ آمريكا در منطقه، به رسميت نشناختن اسرائيل و احساس خطر آن دولت از ناحيه ايران، تأكيد بر استقلال و پي‌گيري عزت مدارانه پرونده‌ هسته‌اي منجر به احساس خطر از اين ناحيه براي آمريكا و متحدانش شده است. به همين دليل و بنابر اهميت استراتژيك ايران و سياستي كه در قبال اين دولت‌ها سر لوحه سياست خارجي خود قلمداد كرده است، باعث مقابله شديد آمريكا با اين كشور در فضاي بين‌المللي شده است .استراتژي آمريكا در منطقه خاورميانه در قبال ايران مبتني بر محدود ساختن و منزوي كردن و به طور كلي حذف ايران از معادلات منطقه است و براي رسيدن به اين مهم و نيز تسلط بر منابع اقتصادي و موقعيت استراتژيكي منطقه از تمامي ابزار ديپلماسي و حتي نظامي در مقياس گسترده استفاده مي‌كند.

نظريه‌هاي جديد امنيت در روابط بين‌الملل و ناكارآمدي آن

عليرضا محمدي نيگجه

باوجود پيشينه دراز امنيت در زندگي سياسي و اجتماعي بشر چه از بعد داخلي و چه از بعد خارجي، هاله‌اي از بهام آن را فراگرفته است كه بيشتر ناشي از متحول‌بودن محيط سيستمي امنيت و وجود گفتمان‌ها و نگرش‌هاي گوناگون پيرامون آن است.

مفاهيم پايه :‌جنگ جهانی دوم: World War II

جنگ جهانی دوم  یکی از بزرگ‌ترین و پرهزینه‌ترین جنگ‌ها در تاریخ جهان می‌باشد، اکثر ملت‌های جهان درگیر جنگ بودند.آلمان در ۱ سپتامبر، ۱۹۳۹ به لهستان حمله کرد، این تاریخ متداول آغاز جنگ جهانی دوم در غرب می‌باشد. منابع دیگر حمله ژاپن به چین را در ۷ ژوئیه، ۱۹۳۷، آغاز جنگ می‌دانند، و همچنین حمله ژاپن به منچوری را در ۱۹۳۱ را نیز در این میان ذکر کرده‌اند. جنگ جهانی دوم به دلایل بسیاری آغاز شد. بعضی از اصلی تربن آن‌ها، بحران اقتصادی و تورم، درخواست غرامت جنگی از جمهوری وایمار آلمان پس از جنگ جهانی اول. رکود اقتصادی و نیاز ژاپن به مواد اولیه بود که باعث ظهور و رواج اندیشه فاشیسم و ملی گرایی، ظهور اندیشه دیکتاتوری و محدود کردن فکر و اندیشه شد توتالیتاریسم حکومتی است که جهان‌بینی کل‌گرایی ارائه مى‌دهد و مردم می‌بایست به اصول عقاید سیاسی حکومت اعتقاد داشته باشند.