پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

پوپوليسم معناي منفي ندارد و چنين اموري هرچند با عنوان پوپوليسم، اموري پسنديده و شايسته و همان سيره معصومين به ويژه سيره حکومتي حضرت علي (علیه السلام) است. اما اگر پوپوليسم به معناي کلي‌گويي و عوام‌گرايي و عدم توجه به نظريات کارشناسي و تخصصي باشد قطعاً مذموم است و هيچ گروه و دسته‌اي آن را نمي‌پذيرد.

آشنایی با مقوله ارتباطات بين فرهنگي

مريم احمدی

در دنياي كه اغلب غير قابل پيش بيني است فرهنگ قابليت پيش بيني كردن را به ما ارزاني ميكند.ما از دريچه فرهنگ به همه چيز مينگريم ،فرهنگي كه درك ما را رنگ ولعاب ميدهد،بزرگ و كوچك ميكند،ودر يك كلام به آن شكل ميدهد.فرهنگ يك شيوه فكري ويكسري عقايد ثابت است كه ما از كودكي در طي فرايند اجتماعي شدن با آن بزرگ ميشويم.درستي،يكپارچگي وثبات ساختار شخصيت ما ريشه در فرهنگمان دارد.به اين دليل وبرخي دلايل ديگر است كه تقابل فرهنگي ميتواند ايجاد عصبيت كندو احساسات را برانگيزد. هر فرهنگي تلاش ميكند كه دنيايي از گفتگو براي اعضايش خلق كند، روشي كه در آن انسانها مي توانند تجربياتشان را تفسير كنندو آنرا در اختيار ديگران قرار دهند.بدون داشتن يك سيستم مشترك از احساساتي كه براساس يكسري قوانين خاص تنظيم شده اند زندگي بي معني ميشود و تمام تلاشها جهت رسيدن به مفاهيم مشترك به شكست مي انجامد

مفاهیم پایه : سکولاریسم «secularism»

سکولاریسم (secularism) واژه‏اى انگلیسى است و از ریشه‏ى لاتین [seculum] به معناى یک برهه‏ى زمانى معین، گرفته شده است. «فرهنگ نشرنو» در بیان واژه‏ى [secular] مفاهیم غیر مذهبى، غیر روحانى، عرفى، دنیوى و مادى را مى‏ آورد. براى سکولاریسم، تعاریف متعددى ارایه شده است که برخى ناظر به بعد فکرى است; نظیر آن که گفته مى‏شود:

مفاهیم پایه : سندیکالیسم(syndicalism)

سندیکالیسم(syndicalism)، یک جنبش مبارز کارگری که در دهه‌ی 1890، در فرانسه آغاز شد و هدف آن واگذاری کنترل و مالکیت وسایل تولید نه به دولت بلکه به اتحادیه‌ها بود. این جنبش بخشی از نظر‌های خود را از اندیشه‌های ضد پارلمانی پرودون (نک آنارشیسم) الهام می‌گرفت و بخشی دیگر را از ناخشنودی کارگران از «پارلمان بازی» حزب سوسیالیست و تأکید بی‌حد رهبران جنبش مارکسیستی بر عمل سیاسی.

-------------

yndicalism is a type of economic system proposed as a replacement for capitalism and an alternative to state socialism, which uses federations of collectivised trade unions or industrial unions. It is a form of socialist economic corporatism that advocates interest aggregation of multiple non-competitive categorised units to negotiate and manage an economy

مفاهیم پایه : انترناسیونالیسم Internationalism

واژه ی انترناسیونالیسم Internationalism، حداقل در سه معنی و مفهوم متفاوت در علوم سیاسی به کار می رود:اولین مفهوم که خود متشکل از مجموعه ای از عقاید و نظریه هاست، در کلیت خود به این باور است که پیشبرد صلح و امنیت جهانی تنها از طریق تدوین و توسعه ی قانون های بین المللی، ایجاد سازمان های بین المللی و همکاری ها و هم زیستی های مسالمت آمیز، امکان پذیر است.

-----------

Internationalism is a political movement which advocates a greater economic and political cooperation among nations for the theoretical benefit of all. Partisans of this movement, such as supporters of the World Federalist Movement, claim that nations should cooperate because their long-term mutual interests are of greater value than their individual short term needs.

مفاهیم پایه: کنوانسیون شنگن (Schengen Convention)

کنوانسیون شنگن، قرارداد شنگن (Schengen Convention). کنوانسیون اروپایی شامل 142 ماده که عمدتاً مربوط به حقوق خارجیان، پناهندگان، پلیس و امنیت، مبارزه با مواد مخدر تروریسم، تقویت همکاریهای موجود بین کشورهای عضو، نظام اطلاعاتی، حمل و نقل کالا، حفظ اطلاعات مربوط به اشخاص، سیاست صدور روادید، رفت و آمد آزاد افراد میان کشورهای عضو است و در ژوئن سال 1990 به منظور اجرای پرتغال، یونان-به امضاء رسید. در همین سال، کنوانسیون دوبلین نیز در مورد مسئولیت دولتها در رسیدگی به درخواستهای پناهندگی توسط یازده کشور از دوازده کشور عضو جامعه اروپا به امضاء رسید. هر دو کنوانسیون پس از تصویب رسمی توسط کشورهای عضو قابل اجرا می‌شوند.

مفاهیم پایه : علم سیاست (Political science)

مفاهیم پایه : تبلیغات سیاسی (propaganda)

لیلا خانزاده

واژه تبلیغات تا اوایل قرن بیستم استفاده گسترده‌ای نداشت؛ اما از آن هنگام، برای توصیف و تشریح تاکتیک‌های اقناع که در جنگ جهانی اول و پس از آن، توسط رژیم‌های توتالیتر به کار می‌رفت، مورد استفاده قرار گرفت. واژه تبلیغات سیاسی، propaganda از ریشه لاتینی propagaree به معنای نشاکردن، منتشر ساختن، برانگیختن یا به حرکت واداشتن اندیشه­ های ویژه گرفته شده است. "تبلیغات سیاسی" یا "پروپاگاندا" شکلی از ارتباط است که با "ترغیب یا اقناع" متفاوت است؛ زیرا هدفش این است به پاسخی دست یابد که قصد مبلّغ را تداوم بخشد؛ در حالی که "اقناع یا ترغیب"، به مثابه یک فعال کننده دوسویه عمل کرده و هدف پاسخ به نیازهای ترغیب کننده و ترغیب شونده است، ضمن این‌که پروپاگاندا نشانگر آن است که چگونه می‌توان عناصر اطلاع رسانی و ارتباط اقناعی را در تبلیغات با یکدیگر تلفیق کرد.

مفاهيم پايه :‌ديكتاتوري

دیکتاتوری نوعی قدرت مداری است که چند از این ویژگی‌های را داشته باشد:

• در کار نبودن هیچ قانون و یا سنتی که کردار فرمانروا (یا فرمانروایان) را محدود کند و یا آنکه فرمانروا با قدرت نامحدود خود آنها را زیر با بگذارد.
• به دست آوردن قدرت دولت با شکستن قوانین پیشین.
• نبودن قاعده و قانونی برای جانشینی.

مفاهيم پايه : تكنوكراسي technocracy

تکنوکراسی از واژه یونانی Tekhne به مفهوم فن و شیوه و Kratos به معنی حکومت، قدرت و فرمانروایی ترکیب یافته‌است. تکنوکراسی در اصطلاح به حکومت تکنیک اطلاق شده‌است که در آن نظام سیاسی، اقتصادی و اجتماعی باید بوسیلهٔ صاحبان فن اداره شود. به دیگر سخن تکنوکراسی به مفهوم هواداری از رهبری ارباب فن است که بر ماشینیسم و دانش فنی و مهارت‌های تکنولوژیک تکیه دارد و همان‌ها یعنی مهندسان، دانشمندان و تکنوکرات‌ها باید فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی را رهبری کنند.

مفاهيم  پايه: دمكراسي (Democracy)

دموكراسي اي كه در غرب رشد كرد و به وجود آمد علاوه بر اينكه شكلي از حكومت است، بر اصول و فلسفة خاصي مبتني است. عبدالرحمن عالم در كتاب بنيادهاي علم سياست، دربارة مباني فكري دموكراسي به اين موارد اشاره مي كند: حقوق بشر ؛ حاكميت مردم ، شهروندي ،‌ قانون و قانون گرايي ، خودمختاري فرد ،‌ اصالت برابري، ‌ اصالت رضايت و قبول عامه ، نسبي گرايي، پراگماتيسم ...

Eastern Bloc

آشنایی با بلوک شرق بلوک شرق اصطلاحی است که به کشورهای متحد شوروی و پیمان ورشو، که خود را کمونیست می‌نامیدند، اطلاق می‌شد.این اصطلاح در طی جنگ سرد به همهٔ کشورهایی که از لحاظ جغرافیایی در اروپای شرقی واقع بودند اطلاق می‌شد.

اما این واژه را کارل پوپر در کتاب فقر تاریخ باروری ( the poverty of historicism) با معنی کاملا متفاوتی به کار برد.چنانکه معنی که او از این واژه استفاده می کند در تضادی آشکار با تاریخ گرایی مرسوم ۵ قرار می گیرد . اگرچه برخی این کاربرد پوپر را طرد کرده و کنار گذاشته اند اما این هرگز به معنای فقر استنباط و اثبات او در این کتاب نبود. بلکه صرفا به خاطر گزینش این واژه با این معنی توسط اوست . به گمان پوپر تاریخ باوری رویکردی است در علوم اجتماعی که فرض می کند پیش گویی تاریخ هدف اصلی این علوم است و این هدف با کشف آهنگ ، مسیر ، قوانین و تکامل تاریخ به دست خواهد داد. به بیان دیگر از نظر پوپر تاریخ باور کسی است که ادعا کند اطلاع از علت رویداد های تاریخی با دقت به نتایج رویدادها ، می توان مسیر اصلی تارخ را کشف کرد واز آن درس گرفت ۶ معنایی که پوپر از تاریخ باوری به کار برد به معنای نظری بود که تاریخ را پیش بینی پذیر و دارای علیت می دانند . که با این معنا در تضادی آشکار با کار برد متداول آن یعنی پرهیز از تعمیم وتوجه به فردیت گرایی قرار می گیرد . اما آنگاه که پوپر دست نوشته ی فقر تاریخ باوری را نوشت واژه historicism هنوز غالبا برای اشاره به سنت آلمانی به کار می رفت و پوپر صریحا کاربرد historicism راز کابرد historism جدا کرد.

محافظه‌کاری یک واژهٔ کلی برای جهان بینی‌های سیاسی ،اجتماعی ومذهبی است که هدف اصلی آن نگهداری جامعه وارزشهای موجوداست. برابر مفهوم محافظه‌کاری در زبان‌های اروپایی conservatism است که از واژهٔ لاتین conservare گرفته شده و معنای آن حفظ و نگهداری است.

مفاهیم پایه : جنگ جهانی دوم (1939-1945)

جنگ‌ جهانی‌ دوم‌، دومین‌ جنگ‌ فراگیر است که از سپتامبر 1939 آغاز شد و اوت 1945 پایان یافت. ین جنگ علاوه‌ بر اروپا، در بخش‌های‌ گسترده‌ای‌ از قاره‌ آسیا و آفریقا تأثیرات‌ مخرب‌ عمده‌ای‌ برجای‌ گذاشت‌ و کشورهای‌ اسلامی‌، از جمله‌ ایران را درگیر خود کرد‌. علل‌ اصلی‌ جنگ‌ جهانی‌ دوم‌ عبارت‌ بود از اشتباهات‌ عهدنامه‌ ورسای (7 مه‌ 1919) که‌ ظاهراً به‌ جنگ‌ جهانی‌ اول‌ پایان‌ داد، همچنین پیامدهای‌ بحران‌ اقتصادی سال‌ 1929 و از همه‌ مهم‌تر رقابت‌ سیاسی‌ فاشیسم‌ و دموکراسی‌های‌ غربی‌ و مارکسیسم‌. عامل‌ اخیر چنان‌ مؤثر بود که‌ نبرد میان‌ کشورهای‌ درگیر، به‌ شکل‌ بی‌سابقه‌ای‌، عموم‌ مردم‌ را به‌ قلمرو جنگ‌ کشاند، به‌ طوری‌ که‌ در پایان‌ جنگ‌ تعداد کشته‌شدگان‌ نظامی‌ و غیرنظامی‌ تقریباً با هم‌ برابری‌ می‌کرد. این‌ جنگ‌، که‌ بین‌ دو بلوک‌ متحدین‌ (آلمان و ایتالیا و ژاپن‌) و متفقین‌ (انگلیس‌ و فرانسه‌ و آمریکا و شوروی‌) درگرفت‌، به‌ لحاظ‌ گستردگی‌ جغرافیایی‌ و قدرت‌ تخریب‌ منابع‌ انسانی‌ و طبیعی‌، بی‌همتا بوده‌ است‌.

مفاهیم پایه : بلوك شرق و غرب (BLOC (EAST-WEST

مرتضي اشرافي

بلوک شرق و غرب اصطلاحی است كه پس از جنگ دوم جهانی به كشورهای كمونیست و كشورهای عضو اتحادیه‌های سیاسی و نظامی غرب داده ‌شد. به­عبارت دیگر بلوک یعنی تقسیم­بندی و گروه­بندی طرفداران دو قدرت شوروی و آمریکا که با نام بلوک مشهور و مطرح شده­اند. بلوک شرق نامی برای پیمان ورشو (اتحاد نظامی به رهبری شوروی) یا کومکن (یک سازمان اقتصادی بین‌المللی از کشورهای کمونیست) به­کار می‌رود. علاوه­بر شوروی سابق و ممالك اروپای شرقی­ (اعضای پیمان ورشو) كشورهای كمونیست آسیائی را نیز شامل می‌شد.  در مقابل بلوك غرب علاوه­بر اعضای سازمان پیمان آتلانتیك شمالی (ناتو) سایر كشورهای طرف­دار غرب در سراسر جهان را دربر می‌گرفت. همچنين اصطلاح بلوك غرب گاه كشورهای دست­نشانده یا متحد غرب در آسیا و آفریقا و همچنین آمریكای لاتین را نیز دربر می‌گرفت و در این كاربرد، مراد از آن جدا­كردن كشورها از نظر تقسیم‌بندی ایدئولوژیك، به­ویژه مشخص­كردن دشمنی آن‌ها با بلوك شرق و یا بی‌طرفی آنها بود.

کمونیسم یک ساختار اجتماعی-اقتصادی است که تأسیس یک جامعهی بدون طبقه، بدون دولت (هیئت حاکمه) بر اساس مالکیت اشتراکی بر ابزار تولید را ترویج می کند. معمولاً کمونیسم به عنوان شاخهای از جنبشی بزرگ‌تر به نام سوسیالیسم مطرح میشود که خط مشی جنبشهای سیاسی و روشنفکری گوناگونی است که خاستگاه خود را به آثار مارکس بر میگردانند. مخالفان میگویند که کمونیسم یک ایدئولوژی است در حالی که مروجان کاملاً برعکس میگویند که تنها نظام سیاسیِ بدون ایدئولوژی است، چرا که نتیجه منطقی ماتریالیسم تاریخی و انقلاب پرولتاریا است.

واژه انگلیسی آپارتاید یکی از اشکال وحشیانه تبعیض نژادی را بیان می کند و در اصل عبارتست از سیاست تبعیضی که نژادپرستان کشور جمهوری آفریقای جنوبی علیه اکثریت سیاهپوست بومی و هندیان آن کشور اعمال می کنند. از نظر لغوی به معنای مجزا و جدا نگهداشتن است. آپارتاید یعنی جدا نگه داشتن افراد متعلق به نژادهای غیرسفید، مجبور کردن آن ها به اقامت در محلات و استان های خاص، محروم کردن آن ها از کلیه حقوق سیاسی وامکان تحصیل و پیشرفت.

Britannica Concise Encyclopedia: apartheid -  Geography Dictionary: apartheid  -  Political Dictionary: apartheid  ...

مفاهيم پايه : بازدارندگي و انواع آن 

بازدارندگی از چه زمانی وارد مباحث سیاست بین الملل شد؟معمولاً بعد از جنگ جهانی دوم نوع جنگ‌ها تغییر پیدا کرد. با پیشرفت نظامی آمریکا و دستیابی وی به سلاحهای شیمیایی توازن قوا تا حدودی به هم خورد، اروپائیان که از جنگ دوم جهانی ضربات زیادی خورده بودند نگران حمله مجدد شوروی مخصوصاً به آلمان غربی بودند و شاید از اینجا بود که بازدارندگی آغاز شد. البته این بازدارندگی بیشتر از سوی آمریکا علیه شوروی صورت میگرفت که بیشتر به نوعی باجگیری شبیه بود و این اوضاع تا دهه 60 ادامه داشت. شوروی با دستیابی به موشک‌های دوربرد بالستیک در واقع به بازدارندگی متقابل دست یافت، از این به بعد کشورهای فاقد سلاحهای هسته ای به طور نسبی از جمع بازدارنده‌ها خارج شدند. (نسبی از آن جهت که همچنان کشورهای کوچک می توانستند با تکیه بر یکی از دو ابر قدرت از حمایت های وی برخوردار شوند)؛

محمد رضا موسوی

weapons of mass destruction (WMD)

مفاهيم پايه : سوسياليسم(SOCIALISM )

سوسیالیسم اندیشه‌ای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است که هدف آن لغو مالکیت خصوصی ابزارهای تولید و برقراری مالکیت اجتماعی بر ابزارهای تولید است. این «مالکیت اجتماعی» ممکن است مستقیم باشد،‌مانند مالکیت و اداره صنایع توسط شوراهای کارگری، یا غیر مستقیم باشد، از طریق مالکیت و اداره دولتی صنایع.

مفاهيم پايه :رئاليسم (‌واقعگرايي )

‌

رئالیسم در هنرهای تصویری و ادبیات٬ نمایش چیزها به شکلی است که در زندگی روزانه هستند٬ بدون هرگونه آرایش یا تعبیر افزون. این واژه همچنین برای شرح کارهای هنری که برای آشکار‌کردن راستی٬ چیزهایی چون زشتی و پستی را تایید کرده‌اند نیز به کار می‌رود.
رئالیسم همچنین اشاره به جنبش فرهنگی میانه قرن ۱۹ دارد که از فرانسه ریشه گرفت و گونهء هنری سرشناس تا اواخر قرن ۱۹ بود. با آشنایی با عکاسی٬ این منبع جدید دیداری شور ساخت چیزهایی که همچون واقعیت بودند را در مردم زنده کرد و این جنبش هنری شکوفا شد. رئالیسم به شدت با رومانتیسیسم مخالف بود.

انقلاب رنگی بیش از هر چیز، امکانات نوینی را که روند جهانی شدن در اختیار بشر امروز نهاده، به خدمت می‌گیرد. بر این اساس، در دنیای جهانی‌شده کنونی، مسأله مرکزی، تأثیر بر افکار عمومی است و حلقه مرکزی برای این تأثیر، رسانه‌های جمعی و ارتباطات جهانی می‌باشند و جهانی شدن، این امکان را به وجود آورده که شبکه ارتباطات، تبدیل به عمل جمعی و حرکت جمعی شود. به این معنا، انقلابیون پست‌مدرن، از فراگرد جهانی شدن سود می‌جویند. آنان ماهرانه با امکانات تکنولوژی ارتباطات مانند اینترنت آشنایی دارند. سیاست‌های انتقادی را علیه رژیم‌ها سازمان می‌دهند، پیام‌های کوتاه را از طریق تلفن‌های همراه رد و بدل می‌کنند و مرتب قرارهای جدید می‌گذارند.

جنگ روانی پیشینه ای بسیار طولانی دارد؛ چرا که انسان‌ها برای تحت تأثیر قرار دادن طرف مقابل به شیوه‌ها و ترفندهایی متوسل می‌شدند و این فعالیت از ارتباط چهره به چهره دو فرد گرفته تا اجتماعات کوچک و بزرگ‌تر بوده است. همین نوع فعالیت‌ها و اقدامات در زمان‌های خاص همچون بحران‌ها، جنگ‌ها، نزاع‌های محلی به صورت مختلف و گوناگونی اتفاق افتاده است. دستکاری احساسات افراد، همواره در جنگ‌ها و نزاع‌ها، در شکل گیری و سقوط حکومت‌ها، عنصری تعیین کننده به شمار می‌آمده است، اما اصطلاح جنگ روانی در جنگ جهانی دوم در آمریکا رواج یافت. هرچند که در دهه بعد از جنگ جهانی دوم، این واژه در محافل علمی آمریکا و اروپا رواج گسترده ای داشت؛ با این حال معنای آن روشن نبوده و نگرش‌های مختلفی در مورد ماهیت و حدود و ثغور آن وجود داشته است. برخی، معنای آن را به فعالیت‌هایی که در قلمرو نیروهای مسلح قرار دارد، محدود می‌کنند، اما معنای گسترده تر و متفاوت دیگری نیز از جنگ روانی در مطبوعات علمی و عمومی مطرح شده است. در هر برهه‌ای، این واژه مترادف اصطلاحاتی نظیر تعلیم و تربیت یا جهت دهی سیاسی، ترغیب سیاسی، تهاجم غیر مستقیم، منازعه طولانی یا استراتژی براندازی به کار رفته است.

دکتر سید عبد القیوم سجادی  ( نماینده پارلمان افغانستان )

پروفیسور مکنر فرانسوی در تعریف معاهده می گوید: معاهده عبارت است از یک توافق کتبی که بوسیله آن دو یا چند دولت یا سازمان بین المللی رابطه ای بین خود در قلمرو حقوق بین الملل ایجاد میکنند. و یا در صدد ایجاد آن هستند. در تعریف دیگر گفته می شود معاهده بین المللی به هر اسمی خوانده شود عبارت از قراردادی است که بین تابعین حقوق بین الملل بمنظور تولید بعضی آثار حقوقی منعقد می شود.  دو مفهوم یاد شده از معاهده بین المللی ناظر به معنای عام و وسیع معاهده است . اما معاهده در معنای خاص به قسمی که در کنوانسیون وین 1969 آمده عبارت است از توافق بین دولت ها،به شمول حقوق بین الدول است که بصورت کتبی منعقد گردیده است، با قطع نظر از اینکه در یک یا چند سند تنظیم شده باشد. در این تعریف معاهده اعم از موافقت نامه است . هر معاهده خود یک توافق نامه هم می باشد اما عکس قضیه صادق نیست .

 قدرت نرم چیست؟

نویسنده: علی حسینی

قدرت را می‌توان از حیث كاركردی و ابزاری تقسیم بندی كرد. بر اساس تقسیم‌بندی «ژوزف نای»، یكی از نظریه پردازان مطرح دكترین قدرت نرم، قدرت بر دو نوع «قدرت سخت» Hard power‌ و قدرت نرم Soft power تقسیم می‌شود. اما در ایران تقریبا از یك دهه پیش تا به حال، قدرت را بر سه دسته تقسیم بندی می‌كنند. و در حد فاصل بین قدرت سخت و قدرت نرم، از قدرت دیگری به نام «قدرت نیمه سخت» نام می برند. این تقسیم‌بندی سه گانه از قدرت تنها مخصوص ایران است و در هیچ عرف آكادمیكی چنین تقسیم‌بندی وجود ندارد. حال باید ببینیم كه این سه نوع قدرت چه تعریف و چه اجزاء و ابزاری دارند و نیز هر یك از آنها ناظر بر كدام یك از حوزه ها هستند:

لیست مقالات برگزیده مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي

در این لیست مقالات برگزیده ای از مجله دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران آورده شده برای مشاهده هر یک با فرمت PDF روی عنوان کلیک راست کرده و سپس گزینه Save Target As را انتخاب کنید .

مجموعه مقالات تخصصي

يكي از موضوعات مهم كه مورد توجه و علاقه داجويان رشته روابط بين الملل است ،‌در اختيار داشتن گستره و بانكي از مقالات مرتبط در اين حوزه است . پايگاه تخصصي اينپا از بد تاسيس به اين مهم اهتمام نموده و تا كنون مقالات تخصصي بسياري را در حوزه هاي سياسي ،‌ روابط خارجي ،‌سياست خارجي ،‌سياست بين الملل ،‌ انديشه سياسي ،‌ تئوري هاي روابط بين الملل و ... گرد آوري نموده است . در اين راستا در ادامه اين ياداشت مي توانيد به ۷۵ مقاله با موضوعات متعددي دسترسي داشته باشيد همچون  :

مرور تاریخی واکنش دولتهای مهم آسیایی در جنگ علیه تروریسم  ، مرور تاریخی شریک ائتلاف: چین ، آیا اکنون زمان گفتگوی ایران و آمریکاست ، مبارزه با تروریسم: تلاشی بیهوده ‌، استراتژی نفتی آمریکا در خلیج فارس ،‌ بررسی قانون اساسی جدید افغانستان ‌، حضور مردم در انتخابات ،‌ مجلس اعلی و شیعیان عراق پس از ترور آیت الله حکیم ،‌جنگ بوش علیه تروریسم ،‌رسالت جهانی دولت جرج بوش؛ رویکردی انتقادی  ،  تهديدات امنيتي ايران و اصول عملي سياست آمريكا  ،‌ جرج بوش؛ رسالت جهاني و نظامي‏گري  ،‌ ايران؛ بازيگر يا ياغي ،‌ موقعيت منطقه‏اي بين‏المللي ج.ا.ايران پس ازجنگ عراق ،‌ سياست خارجي آمريكا از بغداد تا تهران ،‌ روزشمار 1381  ،‌ فرهنگ سياسي در جهان سوم  ،‌ رژيم‏هاي تحريمي سازمان ملل و منازعات خشونتبار  ،‌ اسلام و غرب نقد نظريه برخورد تمدنها ،  از پيروزي تاموفقيت؛ سياست پس از جنگ در عراق  ، واكنش‏هاي قانوني به تروريسم  ،‌ فلسطين و طرح نقشه راه  ،‌ اپوزیسیون توده وار؛  رویکری بر بحران خرداد 1382 ،‌ نقد استراتژي دولت بوش در حمله به افغانستان

براي استفاده از لينك هر مقاله به ادامه مطلب مراجعه كنيد

مفاهیم پایه : حقوق

امروزه واژه «حقوق» Rights استعمالات و كاربردهاى متفاوتى دارد. اين كاربردها و معانى گوناگون هرچند بى ارتباط با يكديگر نيستند، ولى از برخى جهات از يكديگر متمايزند:
1. «حقوق» به معناى دست مزد و حق الزحمه: مثلا، گفته مى شود: «حقوق كارمندان دولت». منظور از آن دست مزدى است كه اين افراد به طور ماهانه از دولت دريافت مى كنند.
2. حقوق عبارت است از: مجموعه قواعد و مقررّاتى كه بر روابط افراد يك جامعه در زمان معيّن به كاربرده مى شود. به ديگر سخن، حقوق مجموعه اى از بايدها و نبايدهايى است كه اعضاى يك جامعه ملزم به رعايت آن هستند و دولت ضمانت اجراى آن را به عهده دارد؛ مانند: حقوق ايران، حقوق مصر و حقوق مصر. تقريباً همه جوامع انسانى از گذشته تاكنون به نوعى با اين الزام هاى حقوقى همراه بوده اند.

مفاهيم پایه : منافع ملي (National Interest)

منافع ملي (National Interest) يكي از بنيادي ترين و رايج ترين مفاهيم و واژه هاي سياسي كنوني به ويژه در ادبيات مربوط به سياست خارجي كشورهاست. اين مفهوم از تركيب دو واژه منافع (Interest) و ملي (National) تشكيل شده است كه هر كدام از آنها به نوبه خود از گستردگي معنايي زياد برخوردار هستند. اين امر از جهاتي باعث ابهام در مفهوم منافع ملي گرديده است. با اين وجود منافع ملي آن دسته از منافعي تلقي مي شوند كه دولتها به عنوان يك مجموعه و به نمايندگي از ملت هايشان در روابط خود با ساير كشورها در پي تحقق آن مي باشند.

تابعيت چيست؟

مفهوم«تابعيت» و مشتقات آن از جمله مفاهيم و واژه هاي پركاربرد در ادبيات روابط بين الملل است. واژه تابعيت (citizenship)و مشتقات آن همچون تبعه و اتباع كه از موضوعات مهم حقوق بين الملل خصوصي است به طور معمول روزي چند بار در خبرهاي مختلفي كه به رويدادهاي عرصه مناسبات بين كشورها مربوط مي شود تكرار مي گردد.

اوپك با هدف وحدت بخشيدن و هماهنگ كردن سياست‌هاي نفتي كشورهاي عضو تشكيل شد. اوپك (opec) مخفف نام انگليسي سازمان كشورهاي صادركننده نفت (Organization of petroleum Exporting Counteries) است كه در كنفرانسي كه طي روزهاي ۱۰ تا ۱۴ سپتامبر سال ۱۹۶۰ در بغداد با حضور نمايندگان كشورهاي ايران، عراق، كويت، عربستان سعودي و ونزوئلا برگزار شد بنيان گذاشته شد.بعداً با پيوستن كشورهاي قطر (سال ۱۹۶۱)، اندونزي (۱۹۶۲)، ليبي (۱۹۶۲)، امارات متحده عربي (۱۹۶۷)، الجزاير (۱۹۶۹)، نيجريه (۱۹۷۱)، اكوادور (۱۹۷۳) و گابن (۱۹۷۵) اعضاي اوپك به ۱۳ كشور افزايش يافت.

مفهوم دیپلماسی (Diplomacy)

واژه "ديپلماسي"به معني هدايت روابط بين افراد، گروه‌ها و ملت‌ها از جمله واژه‌هاي سياسي مورد استفاده در عرصه مناسبات بين‌المللي است . ديپلماسي (Diplomacy) در كاربرد رسمي خود عمدتاً به ديپلماسي بين‌المللي كه هدايت روابط بين المللي از طريق ديدار و گفت وگوهاي ديپلمات هاي رسمي است اشاره دارد.

مفهوم ميانجيگري از جمله مفاهيم سياسي است كه در زمينه حل و فصل اختلافات و منازعات افراد، گروهها و كشورها مورد استفاده قرار مي گيرد. معني لغوي واژه "ميانجيگري" (Mediation) وساطت بين دو يا چند طرف است. از نظر اصطلاحي يكي از شيوه هاي سياسي- ديپلماتيك حل و فصل مسالمت آميز اختلافات است كه در آن طرف ثالث كه معمولاً  يك كشور، يك سازمان بين المللي و يا يك شخصيت معروف بين المللي است به منظور پايان دادن و يا كاهش مناقشه بين دو طرف درگير اعم از دو كشور يا بين دولت مركزي با گروههاي مخالف آن مداخله مي كند و به طور دوستانه موضوعات مورد مذاكره بين آنها را پيشنهاد مي كند.

مفوم  ان پی تی  (NPT)

"ان پي تي" (NPT) از جمله واژه‌هاي سياسي است كه به كرات در محافل رسانه‌اي و سياسي جهان مورد استفاده قرار مي‌گيرد. "ان.پي.تي" مخفف نام انگليسي "معاهده منع گسترش هسته‌اي" (Nuclear Non- Proliferation Treaty) است.

مفاهوم همه پرسي

يكي از واژه‌ها و در واقع يكي از سازو كارهاي مورد استفاده در عرصه سياست، "رفراندم" يا "همه پرسي" است. همه پرسي رجوع به آراي عمومي مردم و كسب نظر آنها درباره لزوم يا عدم لزوم و همچنين شكل و محتواي قاعده اي از قوانين عادي يا اساسي يا مسئله اي از مسائل مهم جامعه است. همه پرسي درواقع شيوه اي براي اعمال مستقيم حق حاكميت مردم توسط خود آنها در نظام هاي سياسي مردم سالار است.

مفهوم قدرت سياسي political power

مفهوم قدرت سياسي از مهم‌ترين مفاهيم سياسي است، به طوري كه از آن به عنوان جوهر سياست ياد مي‌شود.

قدرت(power) به مفهوم «توانايي تحميل اراده يك فرد بر ديگران، حتي برخلاف ميل آنها» اساساً يك مفهوم جامعه شناختي است كه هم شامل قدرت فيزيكي و هم شامل قدرت سياسي مي شود و در يك وضعيت اجتماعي بروز مي كند.

مفهوم حزب سیاسی

دكتر علي صباغيان:
حزب سياسي گروهي سازمان يافته است كه هدف اصلي آن كسب قدرت سياسي و مناصب حكومتي براي رهبران و اعضاي خود مي باشد. معمولاً احزاب سياسي (Political Party ) كه به دليل نسبتاً نو بودن آن در بين نهادهاي سياسي از سوي دانشمندان سياسي به عنوان گل سرسبد اين نهادها تلقي شده براي متمايز كردن خود از ساير احزاب داراي يك ايدئولوژي هستند.

مفهوم ائتلاف

ائتلاف،از جمله مفاهيم و واژه هاي سياسي است كه هر روز در خبرهاي سياسي و بين المللي رسانه ها يا در سخنان سياستمداران و فعالان سياسي تكرار مي شود.  لغت نامه دهخدا در صفحه ۳۱۶۵ جلد سوم معناي لغوي واژه «ائتلاف»(‌ alliance) را «مجتمع گرديدن، با همديگر الفت گرفتن و پيوسته شدن» ذكر كرده است. از نظر اصطلاحي در عرصه سياست نيز ائتلاف توافقي ميان دو يا چند طرف براي حمايت از يكديگر به منظور پيشبرد منافع متقابل است. ائتلاف ها داراي اشكال مختلفي همچون دو جانبه و چند جانبه، سري و علني، ساده يا داراي سازمان پيچيده؛ و كوتاه مدت يا درازمدت مي باشند. همچنين كاربرد ائتلاف در دو سطح سياست داخلي و بين المللي رايج است.

مفاهيم پايه :‌جنگ جهانی دوم: World War II

جنگ جهانی دوم  یکی از بزرگ‌ترین و پرهزینه‌ترین جنگ‌ها در تاریخ جهان می‌باشد، اکثر ملت‌های جهان درگیر جنگ بودند.آلمان در ۱ سپتامبر، ۱۹۳۹ به لهستان حمله کرد، این تاریخ متداول آغاز جنگ جهانی دوم در غرب می‌باشد. منابع دیگر حمله ژاپن به چین را در ۷ ژوئیه، ۱۹۳۷، آغاز جنگ می‌دانند، و همچنین حمله ژاپن به منچوری را در ۱۹۳۱ را نیز در این میان ذکر کرده‌اند. جنگ جهانی دوم به دلایل بسیاری آغاز شد. بعضی از اصلی تربن آن‌ها، بحران اقتصادی و تورم، درخواست غرامت جنگی از جمهوری وایمار آلمان پس از جنگ جهانی اول. رکود اقتصادی و نیاز ژاپن به مواد اولیه بود که باعث ظهور و رواج اندیشه فاشیسم و ملی گرایی، ظهور اندیشه دیکتاتوری و محدود کردن فکر و اندیشه شد توتالیتاریسم حکومتی است که جهان‌بینی کل‌گرایی ارائه مى‌دهد و مردم می‌بایست به اصول عقاید سیاسی حکومت اعتقاد داشته باشند.