پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

راهبردهای حزب عدالت و توسعه در قفقاز و آسیای مرکزی

علیرضا باقری رسایی

از زمان  استقلال این جمهوریها (1991) تا  بعد از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه  شاهد تغییر جهت  محسوس سیاست ترکیه در قفقاز هستیم. در این مقاله  ابتدا منویات و خواسته های کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز در ارتباط با قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای ذکر می شود سپس اهداف اعلامی ترکیه از زمان فروپاشی اتحاد شوروی و تشکیل جمهوریهای جدید تا روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه بررسی شده و دلایل شکست آن ذکر می شود و در نهایت استراتژی عدالت و توسعه و راهکارهای پیشنهادی این استراتژی بررسی می شود. سؤالی که در این میان مطرح می شود این است که ترکیه پس از روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه چه راهبردی را در پیش گرفته است؟

ابعاد حقوقي لغو رواديد؛ نگاه موردی بر جمهوري آذربايجان
مريم سيد حاتمي

لغو روادید مسافرتی مابین کشورها از جمله ابتدائی ترین گامها در مسیر توسعه همکاری های منطقه ای بشمار میرود. در گامهای بعد، آزادی مهاجرت و اقامت و همچنین آزادی مبادلات مرزی و در نهایت، استفاده از پول مشترک، کشورهای یک منطقه را به یکدیگر نزدیکتر ساخته و عملا مرزهای آنها را به خطوط نمادین جغرافیایی تبدیل میسازد. در مقاله حاضر، قانون ورود و اقامت اتباع خارجی مصوبه 1310 و آيين نامه اجرايي قانون مزبور مصوب 1352 مورد بررسي و استفاده قرار گرفته و با استفاده از مصوبات فوق و پيش بيني ها به این موضوع پرداخته می شود كه آيا لغو رواديد برای ورود اتباع خارجی به کشور يك تهديد براي كشور محسوب مي گردد يا يك فرصت.

گفتگو: حالا نوبت برمه است

دکتر ماندانا تیشه یار

دکتر ماندانا تیشه یار، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل آسیای شرقی در مصاحبه با دیپلماسی ایرانی معتقد است موج گذار از نظام های اقتدارگرا و اغلب نظامی در این کشورها به نظام هایی با گرایش های مردمی تر و مبتنی بر نهادهای مدنی و با مشارکت سیاستمداران غیر نظامی، روندی نوپدید و محدود به دوره کنونی نیست. پیروزی حزب خانم آئونگ سان سوچی، در برمه واقعه ای بود که بسیار مورد توجه رسانه های جهان قرار گرفت. خانم سوچی رهبر حزب مخالف در برمه است که از بیست و یک سال گذشته پانزده سال در حبس خانگی بوده است. دیپلماسی ایرانی ابعاد این پیروزی را در گفت و گو با دکتر ماندانا تیشه یار، استاد دانشگاه و تحلیل گر مسائل آسیای شرقی بررسی کرده است

 ویژگی های جغرافیایی و اقلیمی

سرزمین فیلیپین با 300 هزار کیلومتر مربع مساحت از حدود 7 هزار جزیره بزرگ و کوچک در منتهی الیه جنوبشرق آسیا – حدفاصل دریای فیلیپین و دریای جنوبی چین - تشکیل شده که در میان آنها جزایر لـوزون Luzon)) ، میندانائو( Mindonao ) و سولو(Sulu) بزرگترین مساحت را دارا هستند . فیلیپین از سال ۱۵۲۱ تا ۱۸۹۸ مستعمره کشور اسپانیا بود و نام این کشور نیز از نام پادشاه اسپانیا ((فیلیپ)) گرفته شده‌است.در جنگ بین آمریکا و اسپانیا مستعمره آمریکا گشت و سپس در جنگ جهانی دوم به تصرف ژاپن درآمد و در سال ۱۹۴۶ در حالی که مانیل ویرانه‌ای بیش نبود، حکومت جمهوری در این کشور بوجود آمد. حضور پرقدرت آمریکا تاثیری عمیق بر جامعه فیلیپین نهاده‌است به طوری که این جامعه هم اکنون تلفیقی از فرهنگ آسیایی و کاتولیک اسپانیایی و سرمایه داری آمریکایی است.

منافع روسیه و غرب در آسیای مرکزی و قفقاز و نقش تشکل‌های چندجانبه

معرفی کشورها : ترکیه

وحید پرست تاش

ترکیه به ترکی استانبولی: Türkiye با نام رسمی جمهوری ترکیه (Türkiye Cumhuriyeti)، کشوری اوراسیایی است که بخش بزرگ کشور یعنی آناتولی یا آسیای کوچک در جنوب باختر آسیا و خاورمیانه واقع است و بخش کوچکی نیز به نام تراکیه در منطقۀ بالکان (منطقه‌ای در جنوب خاور اروپا) قرار دارد.

ترکیه در خاور با کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان (نخجوان)، ارمنستان، و گرجستان؛ در جنوب خاوری با عراق و سوریه؛ و در شمال باختری (بخش اروپایی) با بلغارستان و یونان همسایه است. همچنین ترکیه از شمال با دریای سیاه، از باختر با دو دریای کوچک مرمره و اژه، و از جنوب باختر با دریای مدیترانه مرز آبی دارد. دو تنگه راهبردی بسفر و داردانل نیز در اختیار ترکیه است

نویسنده:محمدرضا تخشيد-اردشير نوريان

ايران و امريكا پس از گذشت حدود سي سال از وقوع انقلاب اسلامي ايران، همواره در حالت چالشي و مخاصمه جويانه قرار داشته است. اين روابط پس از خاتمة دوران جنگ سرد و مخصوصاً طي يك دهة گذشته، وارد مرحلة تازه‌اي شده است كه مقارن با دوران يكجانبه گرايي امريكا شده است.

روابط ايران و امريكا پس از گذشت حدود سي سال از وقوع انقلاب اسلامي ايران، همواره در حالت چالشي و مخاصمه جويانه قرار داشته است. اين روابط پس از خاتمة دوران جنگ سرد و مخصوصاً طي يك دهة گذشته، وارد مرحلة تازه‌اي شده است كه مقارن با دوران يكجانبه گرايي امريكا شده است.
با توجه به حذف رقيب اصلي از صحنه رقابت و برتري امريكا در صحنة جهاني، اين احتمال، دور از ذهن نبود كه اقدامات امريكا در منطقة حساسي مانند خاورميانه، علاوه بر تثبيت هژموني آن كشور بر منطقه، تمامي قدرت‌هاي منطقه‌اي از جمله ايران را در حاشيه قرار دهد، اما روند تحولات نشان مي‌دهد كه اين رويكرد به خاورميانه، نه تنها موجب كاهش و انزواي نقش ايران نشده است، بلكه يكي از پي‌آمدهاي آن، توسعة نفوذ و افزايش شعاع تأثير ايران بر منطقه بوده است. اين مقاله در حقيقت به دنبال بررسي و تجزيه و تحليل اين حقيقت است كه چگونه، يكجانبه‌گرايي و فشارهاي همه جانبه به كشورهاي منطقه، چنين پي‌آمدهايي به دنبال داشته است.

تاريخچه حضور آمريكا در لبنان

 در اواسط 1958، جمهوری متحده عربی که از اتحاد 3 کشور مصر، سوریه و یمن تشکیل شده بود با دخالت در امور لبنان سعی در به راه انداختن جنگ داخلی و نهایتا سرنگونی دولت «کامیل شمعون» داشت. این در حالی صورت می گرفت که جمهوری اتحاد شوروی نیز در جهت جلوگیری از نفوذ آمریکا در منطقه و از طرفی گسترش دامنه دخالتهای خود در دوران جنگ سرد از اقدامات جمهوری متحده عربی حمایت می کرد. در اولین روزهای بروز جنگ داخلی، دولت لبنان در تاریخ 22 می 1958 به شورای امنیت سازمان ملل شکایت کرده و خواستار برخورد بین المللی با اقدامات جمهوری متحده عربی شد.

1947 - 1948 سازمان ملل، فلسطين را به دو قسمت، يكى يهودى نشين و ديگرى اعراب فلسطينى تقسيم نمود. اعراب فلسطينى مورد تجاوز قرار گرفتند و300000 فلسطينى از مناطق تحت‏سلطه يهوديان بيرون رفتند و يا به زور بيرون رانده شدند. نيروهاى يهود پيروز شدند و استقلال اسرائيل را اعلام كردند.

1953- سازمان سيا به نيروهاى نظامى ايران كمك كرد تا با انجام يك كودتا، نخست وزير مردمى ايران، محمد مصدق را از قدرت بركنار كنند، چرا كه آمريكا او را يك خطر كمونيستى مى دانست. آمريكا محمد رضا پهلوى را در خارج از كشور به عنوان حاكم ايران منصوب نمود.

1956- اسرائيل براى كسب حاكميت‏بر كانال سوئز به مصر حمله كرد. انگلستان و فرانسه قطعنامه سازمان ملل براى توقف عمليات نظامى را وتو كردند. اين قطعنامه، از طرف آمريكا حمايت مى‏شد. نيروهاى انگليسى به مصر حمله كردند.

 اروآسيا و سياست بين‌المللي: بازشناسي ايده و عمل روسيه

جوزف بايدن، معاون رئيس‌جمهوري آمريكا در كنفرانس امنيتي مونيخ در 7 فوريه 2009 (19 بهمن 1387) كه عمده‌ترين سخنراني سياست خارجي دولت اوباما محسوب مي‌شود، اظهار داشت: <ايالات متحده، آبخازيا و اوستياي جنوبي را به عنوان دولت‌هاي مستقل مورد شناسايي قرار نخواهد داد. ما اين كه هر كشوري يك حوزه نفوذ داشته باشد را قبول نداريم. > اين سخنان حاكي از تنش و چالش در روابط آمريكا و روسيه در حوزه پهناور اروآسيا است، تنشي كه با فعاليت‌هاي نظامي روسيه در تابستان 2008 ميلادي (مرداد 1387) به اوج رسيد و پي‌آمدها و پس لرزه‌هاي آن هنوز حس مي‌شود. تصميم قرقيزستان به پايان دادن استفاده آمريكايي‌ها از پايگاه نظامي اين كشور كه روس‌ها نيز در مسير اين تصميم‌گيري نقش داشتند، گواه ديگري در تنش روسيه و آمريكاست. حركت روسيه در اين منطقه با تركيبي و ملاتي از حالت‌هاي ضدغربي و ضد آمريكايي آميخته است. ايده و عمل روسيه را چگونه مي‌توان تحليل كرد؟

انتخابات در هند

حکومت هند را بزرگترین دموکراسی جهان می‌نامند. از 15 اوت 1947 - 23 مرداد 1326 - استقلال هند (که در آن هنگام مجموعه پاکستان، بنگلادش و نپال را هم در برمی‌گرفت) و شاکله قدرت حکومتی از طریق انتخابات عمومی رقم زده شد و جنبش استقلال هند پس از کسب پیروزی و اعلام کشوری مستقل، اولین نخست‌وزیر خود، جواهر لعل نهرو را که در هند با صفت پاندیت (معلم) شهرت دارد، از طریق کنگره ملی، انتخاب کرد. در سال 1949 قانون اساسی هند به تصویب رسید و از 26 ژانویه 1950 به اجرا در آمد. محوریت قانون اساسی هند بر حفظ استقلال از طریق جریان زنده و پویای آراء مردم شکل گرفته است، لذا انتخابات برای تعیین نمایندگان مردم در کنگره، مهمترین و بزرگ‌ترین پدیده سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در این کشور دیده می‌شود.

جهانی شدن، روابط بین الملل و آینده افغانستان

آغاز هزاره سوم میلادی، سرآغاز دگرگونی در تصور ها و اندیشه های انسانها از جهانی، که دو جنگ هولناک و نیز «جنگ سرد» را پشت سر خویش گذاشت و سرآغاز فصل جدیدی از تاریخ را رقم زد، پنداشته می شود.
عده یی پیش زمینه های این دگرگونی ها را از زمان غلبهء دموکراسی، به کمک ستالین، بر فاشیسم و نازیسم هیتلری می دانند؛ و عده یی هم در پیروزی غرب در «جنگ سرد» و فروپاشی کمونیسم شوروی، که منجر به «پایان ایدئولوژی» و یا به گفته فوکویاما «پایان تاریخ» (1) شد.
اما سقوط امپراتوری شوروی، که کارشناسان آنرا به «زمین لرزه» تشبیه کرده بودند، چند پدیدهء مهم را در سطح جهان زایید: یکی خلاء ایدئولوژیکی پسا شوروی، که سبب گرایش بیشتر کشور ها و مردمان ـ به ویژه نو به استقلال رسیده ـ پس از دههء 90 به ملی گرایی گردید. اگر ما این گرایش را نوعی تلاش برای هویت یابی و خودآگاهی ملی بنامیم، در پس آن عقبگردی را میتوان دید که پارادایم تاریخی آن، به رویداد های میان دو جنگ جهانی بر میگردد ـ یعنی گرایش به ناسیونالیزم.