زندگي نامه خاوير سولانا - آقاي اروپا

نويسنده: كاوه شجاعي

يك بار ژنرال وسلي كلارك، فرمانده پيشين ناتو، از خاوير سولانا راز موفقيت هاي ديپلماتيك اش را پرسيد و او جواب داد: <براي خودم دشمن نمي تراشم و سوالي نمي پرسم كه طرف مقابل بلد نباشد يا نخواهد كه جواب دهد.> و شايد به همين خاطر باشد كه سولانا را <آقاي اروپا> لقب داده اند. خاوير سولانا مادارياگا، نماينده عالي سياست خارجي و امنيتي مشترك CFSP و دبيركل شوراي اتحاديه اروپا و اتحاديه اروپاي غربي، چهاردهم جولاي 1942 در مادريد اسپانيا متولد شد. او را عموما به اختصار <مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا> مي خوانند.

 سولانا كه پيش از ورود به فعاليت هاي سياسي استاد دانشگاه و فيزيكدان بود، در دوران نخست وزيري فيلپه گونزالس در اسپانيا 13 سال وزارتخانه هاي سياسي و فرهنگي را در اختيار داشت و پس از آن در سال هاي 1995 تا 99 دبير كل ناتو بود. سولانا در طول سال هاي وزارت و پس از آن مسووليت هاي گوناگوني را برعهده گرفته، اما <ديپلمات> شايسته ترين عنواني است كه مي توان به او داد.

    تحصيل و عضويت در حزب ضد فرانكو

        سولانا در يك خانواده مشهور اسپانيايي بزرگ شد. پدربزرگش سالوادور دو مادارياگا رئيس كميته خلع سلاح جامعه ملل، ديپلمات، نويسنده و حامي يكپارچگي اتحاديه اروپا بود. پدرش پروفسور فرانسيسكو سولانا استاد شيمي و مادرش نيوس دو مادارياگا ماتيوس استاد دانشگاه و مورخ متخصص فرانسيس بيكن بود. لوئيز برادر بزرگ خاوير به خاطر فعاليت هاي سياسي اش در مخالفت با حاكميت فرانكو ديكتاتور اسپانيا چند صباحي را در زندان گذراند. سولانا در دوران دبيرستان در يك مدرسه مخصوص كاتوليك ها درس خواند و بعد به دانشگاه كامپلوتنس رفت. او در سال 1963 به خاطر به راه انداختن يك نشست مخالف سران دانشگاه جريمه شد. سولانا در 1964 مخفيانه به حزب كارگران سوسياليست اسپانيا پيوست كه در دوران فرانكو از زمان پايان جنگ داخلي اسپانيا در سال 1939 غيرقانوني به حساب مي آمد. در همان سال او از دانشگاه فارغالتحصيل شد. سولانا در سال 1965 توانست به كمك بورسي تحصيلي به آمريكا برود و 6 سال در دانشگاه هاي اين كشور تحصيل كرد. او در دانشگاه ويرجينيا به دانشجويان معترض به جنگ ويتنام پيوست و رياست انجمن دانشجويان خارجي را برعهده داشت. سولانا در سال 1971 دكتراي فيزيكش را از دانشگاه ويرجينيا دريافت كرد. او پس از بازگشت به اسپانيا در سال 1971 در دانشگاه مستقل مادريد استاد فيزيك جامدات شد و 30 مقاله در نشريات تخصصي چاپ كرد.

    13 سال وزارت

 سولانا در سال 1976 در اولين نشست ملي حزب كارگران سوسياليست اسپانيا پس از پايان جنگ داخلي به عنوان رئيس كميسيون اجرايي و سرپرست بخش اطلاعات و اخبار برگزيده شد. او دوست نزديك فيليپه گونزالس رهبر حزب بود. در پانزدهم ژوئن 1977 توانست به پارلمان راه يابد. در 23 فوريه سال 1981 كه نيروهاي وابسته به آنتونيو تجرو در تلاش براي كودتا پارلمان را 18 ساعت اشغال كردند او در صحن مجلس حضور داشت. در اكتبر 1982 حزب كارگران سوسياليست اسپانيا در يك پيروزي تاريخي 202 كرسي از 350 كرسي مجلس سفلارا از آن خود كرد. سولانا در اولين دولت گونزالس به عنوان وزير فرهنگ مشغول به كار شد و در سال 1985 سخنگويي دولت را هم برعهده گرفت. او در سال 1988 وزير آموزش و پرورش شد. در 22 جولاي سال 1992 وزير خارجه اسپانيا شد و در نوامبر 95 كه اسپانيا رياست دوره اي شوراي اتحاديه اروپا را برعهده داشت، سولانا كنفرانس بارسلون را برگزار كرد كه توافقنامه اي مهم ميان 27 كشور منجر شد. در طول 13 سال وزارت سولانا به عنوان يك سياستمدار ديپلمات و دقيق شناخته مي شد و چون در آخرين سال هاي دولت گونزالس در وزارت خارجه خدمت كرد از اتهامات فساد يا دخالت <جنگ كثيف> عليه تجزيه طلبان باسك مبرا ماند.

    دبيركلي ناتو و بحران يوگسلاوي

  سولانا در پنجم دسامبر 1995 با استعفاي دبير كل ناتو به خاطر رسوايي به دبيركلي نهاد برگزيده شد. انتخاب سولانا به اين سمت باعث بروز انتقاداتي شد چرا كه او در گذشته از مخالفان ناتو به حساب مي آيد. سولانا پيش تر يك جزوه با نام 500 دليل براي نه گفتن به ناتو> نوشته بود، از زماني كه حزب كارگران سوسياليست اسپانيا دولت را در دست گرفت، او ديدگاه هاي خود را تغيير داد. بعد ها كه در مورد مخالفت اوليه اش با ناتو از او پرسيدند گفت كه <از اينكه نماينده ناتو است خوشحال است و از دوران جنگ سرد فاصله گرفته است.> در دوران سولانا ناتو ساختار سياسي و نظامي اش را بازسازي كرد و استراتژي هاي اوليه اش را تغيير داد. او در آن دوران به دبير كلي شهرت پيدا كرد كه توانست ميان اعضاي ناتو و ديگر كشورها مذاكراتي بسيار موفق انجام دهد. در دسامبر 1995 فرانسه دوباره به ساختار نظامي ناتو بازگشت و اسپانيا هم در نوامبر 1996 به آن پيوست. سولانا بلافاصله پس از دبيركلي ناتو، فرماندهي عمليات مشترك ناتو در بالكان را برعهده گرفت و بيستم دسامبر 1995 به اعزام حدود 60 هزار صلحبان به منطقه كمك كرد. ناتو پيش از اين در جولاي و آگوست اهدافي را در بوسني و هرزگوين بمباران كرده بود.

    مسوول سياست خارجي اتحاديه

  دهم ژوئن 1999 نيروهاي صرب از كوزوو عقب نشيني كردند و ناتو بمباران را متوقف كرد. ششم اكتبر همان سال سولانا دو ماه زودتر از آنچه برنامه ريزي شده بود ناتو را ترك كرد. او اوايل همان سال در اتحاديه اروپا سمتي را برعهده گرفته بود و هجدهم اكتبر به عنوان نماينده عالي سياست خارجي و امنيتي مشترك اتحاديه برگزيده شد. در سال 2004 دوره 5 ساله اين سمت تمديد شد. سولانا در طول اين سال ها باعث امضاي پيمان هاي مهمي ميان اتحاديه اروپا با كشورهاي خاورميانه اي و آمريكاي لاتيني شده است. او پس از فروپاشي يوگسلاوي سابق نقش مهمي را در سرنوشت كشورهاي تازه استقلال يافته بازي كرد. سولانا از سوي اتحاديه اروپا در حل مناقشه فلسطينيان و اسرائيل تلاش فراواني كرده و از حاميان و معماران اصلي طرح <نقشه راه> بوده است. آريل شارون نخست وزير پيشين رژيم اسرائيل تا مدت ها از ديدار با سولانا خودداري مي كرد. دليل اين مساله انتقادهاي سولانا از اسرائيل عنوان شده است.

  مرد ميكروفن و دوربين

   سولانا يك بار ازدواج كرده و دو فرزند دارد. او در بروكسل زندگي مي كند و معروف است كه سياستمداران اسپانيايي هنگام سفر به بروكسل حتما به خانه سولانا سر مي زنند. او به زبان هاي فرانسوي و انگليسي مسلط است. يك بار يكي از خبرنگاران بي بي سي كه در يك سفر او را همراهي مي كرد درباره اش گفت: <مهم ترين ابزار سولانا دوربين هاي تلويزيوني و ميكروفن ها هستند. سولانا نقاط قوت و ضعف خود را خوب مي شناسد.>

نويسنده: كاوه شجاعي

   منبع :‌‌ روزنامه اعتماد ملي > شماره 669 27/3/87 > صفحه 9 (سياست)