قدرت نرم چیست؟

قدرت نرم چیست؟ (1)

نویسنده: علی حسینی

قدرت به چه معناست ؟ و بر چند نوع است و چگونه تقسیم بندی می شود؟ هر كدام از این انواع قدرت ناظر بر كدام یك از حوزه ها می باشند؟ ...

در ابتدا باید بدانیم مفهوم «قدرت» به چه معناست؟
قدرت توان تحمیل اراده ی خود بر
 1) طبیعت
2) دیگران
3) و خود است. همه ی افراد از قدرت استفاده می‌كنند. در خانواده ، محل كار، اجتماع و ... قدرت به كار گرفته می‌شود. تنها شئون، ابزار، و نوع شكل آن تفاوت دارد.
 قدرت را می‌توان از حیث كاركردی و ابزاری تقسیم بندی كرد. بر اساس تقسیم‌بندی «ژوزف نای»، یكی از نظریه پردازان مطرح دكترین قدرت نرم، قدرت بر دو نوع «قدرت سخت» Hard power‌ و قدرت نرم Soft power تقسیم می‌شود. اما در ایران تقریبا از یك دهه پیش تا به حال، قدرت را بر سه دسته تقسیم بندی می‌كنند. و در حد فاصل بین قدرت سخت و قدرت نرم، از قدرت دیگری به نام «قدرت نیمه سخت» نام می برند. این تقسیم‌بندی سه گانه از قدرت تنها مخصوص ایران است و در هیچ عرف آكادمیكی چنین تقسیم‌بندی وجود ندارد. حال باید ببینیم كه این سه نوع قدرت چه تعریف و چه اجزاء و ابزاری دارند و نیز هر یك از آنها ناظر بر كدام یك از حوزه ها هستند:


1- قدرت سخت:
همان طور كه از اسم آن می توان دریافت، ناظر بر قدرت نظامی و توان نظامی است. بنابراین موضوعی به نام «خشونت» عنصر اساسی آن است. از طریق اعمال قدرت سخت است كه شخص یا كشور خاصی را «مجبور» به انجام دادن كاری می‌كنند. بنابراین قدرت سخت، «قهری» و «اجبار‌آمیز» است. این نوع قدرت معمولا زمانی استفاده می‌شود كه كشوری بخواهد كشور و سرزمینی دیگر را به تصرف خود در آورد.


2- قدرت نیمه سخت:
ساز و كار قدرت نیمه سخت از طریق «تشویق» و «تنبیه» است. حوزه ی كاری این نوع قدرت متنوع است و مشتمل بر حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و .. می شود. از طریق به كارگیری قدرت نیمه سخت می‌توان با استفاده از اعضای یك كشور، «دولت»ی دست نشانده در آن كشور به وجود آورده و از این طریق بر دولت و بازار و اركان مهم آن جامعه تسلط پیدا كرد.


3- قدرت نرم:
كه بیشتر ناظر بر ابعاد فرهنگی، روانی و اطلاعاتی است. تعبیری كه رهبر انقلاب از این نوع قدرت داشته‌اند. اصطلاح «استعمار نو» بوده است. در این نوع قدرت، به جای تصرف و تسلط سرزمین‌ها و یا دولت‌‌ها، تصرف «ذهن» ‌ها و «قلب‌»ها مد نظر قرار می گیرد. و از این طریق، یعنی با تسلط بر ذهن و قلب افراد یك جامعه می‌توان آنان را به «اقناع» رساند. به سادگی روشن است كه ابزارهای رسیدن به چنین هدفی در اولویت اول، رسانه های فرهنگی و اطلاعاتی است.


نكته مهم این است كه در مقابل قدرت سخت و نیمه سخت می‌توان صلابت به خرج داد و مقابله به مثل كرد. اما در فرایند قدرت نرم از آنجا كه فعالیت ها و عملكردهای آن به صورت غیر مستقیم و ناملموس است، انسان بدون آن كه بداند تحت تاثیر قرار گرفته و به اصطلاح دچار «استحاله» شده و به عنصری در اختیار بیگانه تبدیل می‌شود.
مبرهن است كه جامعه آماری برای به كارگیری چنین قدرتی با توجه به ویژگی های خاصی كه اعضای جوان یك كشور دارند، در درجه ی اول معطوف به این قشر می باشد. و به همین علت رهبر انقلاب چندی پیش در دیدار با دانشجویان كشور، جوانان و دانشجویان را «افسران جنگ نرم» نامیدند.

+ نوشته شده در ساعت توسط  |