معرفی کشورها : بنگلادش ( People's Republic of Bangladesh )

معرفی کشورها : بنگلادش

جمهوری خلق بنگلادش ( People's Republic of Bangladesh ) کشوری است که در جنوب قاره آسیا واقع شده ، شمال و غرب و شرق این کشور را هند احاطه کرده ، می توان گفت 90 % مرز مشترک زمینی بنگلادش با هند می باشد ، طول مرز مشترک بنگلادش با هند به 4053 کیلومتر می رسد ، دیگر همسایه بنگلادش کشور میانمار است که در جنوب شرق بنگلادش قرار داشته و طول مرز مشترک بنگلادش و میانمار 193 کیلومتر می باشد که 10 % مابقی مرز مشترک زمینی بنگلادش با این همسایه اش است . جنوب کشور نیز در حاشیه خلیج بنگال و اقیانوس هند قرار گرفته است . پایتخت بنگلادش ، شهر داکا ( Dhaka ) با 12 میلیون و 800 هزار نفر می باشد . مساحت بنگلادش 143.998 کیلومتر مربع و جمعیت آن 156 میلیون و 050 هزار نفر است . از مهمترین شهرهای بنگلادش می توان به چیتاگونگ 3 میلیون و 850 هزار نفر ، خولنا 1 میلیون و 380 هزار نفر و راجشاهی 775 هزار نفر اشاره کرد .

بنگلادش دارای اقلیم آبرفتی و مسطح در مناطق مرکزی و جنوبی و دشت های پر تپه در مناطق جنوب شرق کشور می باشد . این کشور همچنین دارای آب و هوای گرمسیری می باشد . زمستان های معتدل از ماه اکتبر تا مارچ بوده و از ماه مارچ تا ژوئن نیز تابستان گرم و مرطوب بر بنگلادش حاکم است و اما از ماه ژوئن تا اکتبر دوره اصطلاحاً مانسون ها یا باران های شدید موسمی اقیانوس هند و همچنین سایکلون های متعدد است که هر ساله خسارات و تلفات بسیاری را بر بنگلادش به خصوص دلتای خلیج بنگال تحمیل می کند . بنگلادش کشوری پست ، جلگه ای و مسطح می باشد ، بلندترین نقطه بنگلادش ، قله کئوک رادونگ ( Keokradong ) نام دارد که با 1230 متر ارتفاع در جنوب شرق کشور و نزدیکی مرز با میانمار قرار گرفته است .

رودهای بنگلادش :

رودخانه‌ها در اغلب مناطق اين کشور پراکنده هستند و عامل اصلى در شکل‌گيرى طبيعى بنگلادش مى‌باشند. به رغم تعداد زياد رودخانه‌ها ، به استثناء دو بخش جنوب شرقى چيتاگونگ و بخش‌هاى تپه‌اى چيتاگنوگ ، سه رود عمده در اين کشور وجود دارد :

1 - گنگ ( Gang)

2 - براهماپوترا - جامونا (Brahmaputra - Jamuna )

3 - مگنا ( Meghna )

1 - گنگ از دامنه جنوبى هيماليا در اوتراپرادش در هند سرچشمه مى‌گيرد و از ترکيب دو جريان آبى آلاکاناندا (Alakananda) و بهاگيراتى ( Bhagirathi) تشکيل مى‌شود . اين رود قبل از ورود به بنگلادش در سرزمين هند جارى مى‌شود و تنها يک رود فرعى در اين کشور به آن مى‌ريزد که ماهاناندا (Mahananda ) ناميده مى‌شود و از طرف چپ در بخش راجشاهى به آن مى‌پيوندد.

رودخانه‌هاى ديگر شاخه‌هاى آن هستند که از سمت راست آن منشعب مى‌شوند . عمده‌ترين انشعاب گنگ در بنگلادش بهايراب (Bhairab ) ، گرى - مدهوماتى ( Garai - Madhumati) و آريال‌خان (Arial Khan ) مى‌باشد. اين رودخانه‌ها دلتاى گنگ‌تيک (Gangetic ) را در جنوب غربى بنگلادش که منطقه وسيعى را دربرمى‌گيرد تشکيل مى‌دهند .
2 - براهماپوترا از جنوب رشته کايلاس ( Kailas ) در دامنه شمال هيماليا سرچشمه مى‌گيرد و به طرف شرق مى‌آيد ، از هند مى‌گذرد و در بنگلادش جارى مى‌شود . در بنگلادش دو شعبه مى‌شود :
- جامونا که اکنون کانال عمده است و به سمت جنوب جارى مى‌شود و به گنگ در گوالوندا (Goalunda ) مى‌رسد و از آنجا به سمت جنوب شرقى جريان مى‌يابد ( در اينجا پادما " Padma " خوانده مى‌شود ) تا به مگنا ( Meghna ) در چندپور ( Chandpur ) مى‌پيوندد و سرانجام اين رودخانه‌ها به خليج بنگال مى‌ريزند . شاخه ديگر براهماپوتراى قديمى که يک يا نيم قرن پيش ، در واقع جريان اصلى بوده است به جنوب شرقى جارى مى‌شود تا در بهاراياب‌بازار (Bhairab Bazar ) به مگنا مى‌پيوندد.
- اغلب رودخانه‌هاى منطقه شمال غربى بنگلادش شامل تيستا ( Teesta)، آتراى ( Atrai) و کاروتويا (Karotoya ) رودهاى فرعى هستند که به جامونا مى‌پيوندند . جامونا و براهماپوترا شاخه‌هائى دارند که عمده‌ترين آنها دهالسوارى ( Dhaleswari) و لاخيا (Lakhya ) مى‌باشند.
3 - رود مگنا از بخش سيلهت بنگلادش سرچشمه مى‌گيرد . آب اصلى مگنا از دو رود سورما (Surma) و کوشيارا (Kushiyara) ، که به هم مى‌پيوندند و رود کالنى (Kalni) را تشکيل مى‌دهند ، تأمين مى‌شود . اين رودخانه در قسمت شرقى کشور از شمال به جنوب جريان مى‌يابد و رودهاى فرعى از فلات شيلونگ (Shillong) در شمال و تپه‌هاى تيپرا (Tipperah) در شرق به آن مى‌ريزند که عمده‌ترين آنها باولاى (Bavlai ) ، تيتاس (Titas ) و گومتى ( Gumti) مى‌باشند . مگنا در جنوب داکا به پادما مى‌پيوندد .
در حالى‌که رودخانه‌هاى فوق‌الذکر شبکه‌اى را به هم متصل مى‌کنند که قسمت عمده کشور را دربرمى‌گيرد ، در عين حال رودخانه‌هائى در جنوب شرقى کشور کاملاً مجزا از شبکه بالا وجود دارند . رود کارنا پولى ( Karnaphuli ) از شمال به شرق جريان مى‌يابد و بعد به غرب بازمى‌گردد تا به خليج بنگال بريزد . رودهاى سانگو (Sangu ) و متامورى ( Matamuhuri ) از مرزهاى بنگلادش با برمه سرچشمه مى‌گيرد ، از جنوب به شمال جارى مى‌شود و سرانجام به غرب بازمى‌گردد و به خليج بنگال مى‌ريزد .

در قسمت عمده بنگلادش به‌ خصوص جنوب شرقى و شرق بارندگى شديد مى‌باشد و بارندگى به سمت غرب کاهش مى‌يابد و به حدود ۶۰ اينچ يا کمتر در بخش‌هائى مثل پابنا (Pabna ) و راجشاهى ( Rajshahi) مى‌رسد . سه دوره مشخص بارندگى در بنگلادش وجود دارد :
1 - قبل از بادهاى موسمى بين ماه مارس تا مه بارندگى از ۱۰ اينچ در غرب به حدود ۲۵ اينچ در شرق مى‌رسد .
2 - در دوره بادهاى موسمى بين ژوئن تا اکتبر بارندگى از ۳۵ اينچ در غرب به‌خصوص در بخش‌هاى راجشاهي، کوشتيا (Kushtia ) ، بوگرا (Bogra ) ، جسور ( Jessore) ، و قسمت‌هاى شمالى خولنا (Khulna ) به بيش از ۶۰ اينچ در شمال شرقى و جنوب شرقى بنگلادش مى‌رسد .
3 - طى ماه‌هاى خشک زمستان بين نوامبر تا مارس حد متوسط ۲ اينچ باران مى‌آيد . از نظر کشاورزى بارندگى در ماه‌هاى نوامبر تا مارس کم است و در ديگر ماه‌ها ژوئن تا اکتبر بارندگى زياد مى‌شود و در مواقعى که بارندگى زياد است همراه با طغيان رودخانه مى‌باشد . مسئله تغييرات شديد بارندگى مشکلات و مسائل فراوانى براى بنگلادش به همراه دارد .

تاریخ بنگلادش :

سرزمینی که اکنون بنگلادش نامیده می شود ، بخشی از منطقه تاریخی بنگال است که از نقطه نظر جغرافیایی شمال شرق شبه قاره هند را شامل می شود ، بنگلادش در ابتدا شامل بنگال شرقی و منطقه سیلهت که اکنون بخشی از قلمرو ایالت آسام هند است را در بر می گرفته است . مطابق با شواهد تاریخی به دست آمده ، اولین پادشاهی در سال 1000 پیش از میلاد بر این منطقه حکمرانی می کرد که وانگا ( Vanga ) یا بانگا ( Banga ) نامیده می شده است . پس از آن بودایی ها نیز در یک مقطع زمانی کوتاه بر بنگال حکومت کردند ولی در قرن 10 میلادی هندوها کنترل بنگال را در دست گرفتند . در سال 1576 بنگال بخشی از قلمرو مغول درآمد و بیشتر اهالی بنگال شرقی اسلام آوردند . بنگال از سال 1757 تحت حاکمیت هند بریتانیا درآمد . پس از تجزیه هند بریتانیا در سال 1947 و استقلال پاکستان غربی با نام پاکستان از بریتانیا ، بنگال شرقی نیز پاکستان شرقی نام گرفت و جزیی از قلمرو پاکستان درآمد . گرچه هر دو منطقه پاکستان و پاکستان شرقی ( بنگلادش ) مسلمان بودند ولی مسافت 1000 کیلومتری بین این دو سرزمین ، همچنین اختلافات عمیق زبانی و فرهنگی باعث ایجاد جنبش های به منظور کسب استقلال پاکستان شرقی از سرزمین اصلی پاکستان شد .

تشکیل بنگلادش مستقل :

پس از استقلال پاکستان غربی ، اختلاف ها مابین پاکستان شرقی و غربی گسترش یافت ، حزب سیاسی عوامی لیگ ، توسط ملی گرای بنگالی ، شیخ مجیب الرحمان ( Sheik Mujibur Rahman ) در سال 1949 پایه گذاری شد که سودای استقلال از پاکستان غربی را در سر داشت . در دسامبر 1970 اولين انتخابات عمومى کشور براى تشکيل مجلس ملى برگزار گرديد حزب عوامى ( Awami League ) که به‌ وسيله شيخ مجيب الرحمان رهبرى مى‌شد و مدافع خود مختارى پاکستان شرقى بود ، تقريباً تمام کرسى‌هاى مجلس را در پاکستان شرقى به‌دست آورد ( بنابراين اکثريت مطلق را در مجلس ملى کسب نمود ) ، در حالى ‌که حزب مردم پاکستان ( Pakistan People's Party ) که به‌ وسيله ذوالفقار على بوتو رهبرى مى‌شد اکثريت کرسى‌هاى مجلس را در غرب پاکستان به‌دست آورد . مجيب الرحمان خواهان خود مختارى جناح شرقى بود و يحيى و بوتو به اين خواسته اعتراض داشتند . در پى اين ماجرا شيخ مجيب اعلام اعتصاب کرد و حزب عوامى اقدام به در دست گرفتن حکومت پاکستان شرقى نمود . يحيى خان براى مذاکره با مجيب الرحمان به داکا رفت . ولى مجيب الرحمان از خواسته‌هاى خود کوتاه نيامد . يحيى خان پس از صدور فرمان زندانى کردن مجيب و بسيارى از هواخواهان وى با هواپيما از پاکستان شرقى خارج شد . مجيب به پاکستان غربى برده شد . روز بعد ، یعنی در 26 ماه مارچ 1971 پاکستان شرقى خود را کشورى مستقل به نام " بنگلادش " اعلام کرد .

عکس : شیخ مجیب الرحمان ، بنیانگذار و پدر بنگلادش :

جنگ داخلى به سرعت آغاز شد و سربازان پاکستانى با نيروهاى بنگالى درگير شدند، هزاران نفر کشته شدند. جنگ داخلى در تابستان و پائيز با نيروهاى چريکى بنگالی ، که با ارتش عظيم اعزام شده از پاکستان مى‌جنگيدند ، ادامه يافت . مجيب در پاکستان غربى زندانى بود . حدود ده ميليون آواره از جناح شرقى به هند گريختند . هند جانب دولت بنگلادش را گرفته بود ، در نتيجه جنگ مرزى ميان سربازان هندى و پاکستانى ابعاد گسترده ‌اى يافت . در دسامبر 1971 ارتش هند رسماً در حمايت از نيروهاى بنگالى درگيرى دخالت نمود . هند با دارا بودن نيروهاى بيشتر ، به سرعت در پاکستان شرقى پيشروى کرد ، در کشمير و در امتداد مرز پاکستان غربى و هند نيز درگيرى نظامى رخ داد . جنگ در 16 دسامبر 1971 با پیروزی پاکستان شرقی به پایان رسید . ارتش پاکستان عقب نشینی نموده و دولت بنگلادش تأسیس شد . ماه عسل این جنگ کشته شدن یک میلیون بنگالی و ده میلیون آواره بود که به هند فرار نمودند . پس از جنگ مجیب الرحمان نیز آزاد و به بنگلادش بازگشت . در فوریه 1974 پاکستان دولت مستقل بنگلادش را به رسمیت شناخت .

شیخ مجیب الرحمان که به " پدر بنگلادش " نیز معروف بود در کودتای افسران اسلامگرا در سال 1975 کشته شد . چند ماه بعد یک ضدکودتا و کودتا از سوی نظامیان سازمان داده شد و در نتیجه فرماندهان نظامی زیرنظارت یک رئیس جمهور غیرسیاسی ، ابوسادات محمد سایم ( قاضی القضات دیوان عالی ) قدرت را به دست گرفتند . در 18 فوریه 1979 انتخابات سراسری در بنگلادش برگزار شد و ضیاء الرحمان ( Zia-ur Rahman ) به عنوان رئیس جمهور برگزیده شد . حکومت ضیاء الرحمان چندان دوام نداشت . ضیاء الرحمان در 30 می 1981 ترور شد . در 24 مارچ 1982 فرمانده ارتش ، ژنرال حسین محمد ارشاد ( Hossain Mohammad Ershad ) طی یک کودتای بدون خونریزی قدرت را در دست گرفت . به دنبال برگزاری تظاهرات خشونت بار و اتهامات متعدد فساد ، ارشاد در 6 دسامبر 1990 مجبور به استعفا شد . در میان نامزدان جانشینی ارشاد ، دو زن وجود داشتند ، یکی خالده ضیاء ( Khaleda Zia ) بیوه ضیاء الرحمان و دیگری شیخ حسینه واجد ( Sheik Hasina Wazed ) دختر شیخ مجیب الرحمان . شیخ حسینه واجد از سال 1996 تا 2001 به مدت پنج سال نخست وزیر بنگلادش شد . در انتخابات پارلمانی اکتبر 2001 نیز خالده ضیاء به عنوان نخست وزیر بنگلادش انتخاب شد .

عکس : خالده ضیاء ، نخست وزیر سابق بنگلادش :

بحران سیاسی تازه در بنگلادش :

خشونت ها بار دیگر در اکتبر 2006 در بنگلادش آغاز شد ، جایی که در 28 اکتبر 2006 مدت نخست وزیری خالده ضیاء به پایان رسیده و همزمان با این موضوع نیز ایاج الدین احمد به عنوان رئیس دولت موقت انتخاب شد . پیش از آغاز انتخابات ائتلاف احزاب به رهبری عوامی لیگ اعلام نمود انتخاباتی را که برای 22 ژانویه 2007 پیش بینی شده بود را تحریم می کند ، به دنبال اوج گیری خشونت ها در ژانویه 2007 ایاج الدین احمد حالت فوق العاده اعلام کرد و بیش از 60 هزار نیروی امنیتی برای مقابله با خشونت ها در پایتخت مستقر ساخت ، بدین ترتیب انتخابات ژانویه 2007 به تعویق افتاد . در 12 ژانویه 2007 ، فخرالدین احمد ( Fakhruddin Ahmed ) به عنوان رئیس دولت موقت انتخاب شد . او بلافاصله برای بررسی فساد گسترده در کشور هیئتی را تشکیل داد و کمیسیونی را مسئول این امر قرار داد . بیش از 160 نفر از سیاستمداران شناخته شده کشور از جمله خالده ضیاء و شیخ حسونه واجد به جرم فساد دستگیر و به زندان افتادند . نتیجه اقدامات رئیس دولت موقت نه تنها بازداشت این افراد بلکه توقیف وسایل نقلیه لوکس و مسدود نمودن حساب های بانکیشان نیز بود . دستگیری ها در ماه مارچ با بازداشت طارق رحمان پسر خالده ضیاء به جرم اخاذی ادامه یافت . خالده ضیاء نیز خود در سپتامبر به فساد مالی متهم شد ، همچنین شیخ حسینه نیز به فساد و زمینه چینی به منظور قتل چهار تن از هواداران حزب رقیب متهم شد . هرچند بازداشت این دو به همراه بسیاری دیگر از سیاستمداران بنگلادش زیاد طول نکشید و خیلی زود آزاد شدند .

در ژوئن 2007 باران های موسمی و سیل بی سابقه ظرف یک دهه اخیر بنگلادش را فرا گرفت که در جریان آن بیش از 100 تن در چیتاگونگ کشته شدند . در ماه نوامبر همین سال نیز گردباد سیدر با بادهایی با سرعت 100 مایل بر ساعت بنگلادش را درنوردید که بیش از 3500 نفر در جنوب بنگلادش کشته شدند ، بنا به اعلام سازمان ملل بیش از یک میلیون تن نیز در جریان این گردباد عظیم بی خانمان شدند .

برگزاری انتخابات سراسری 2008 در بنگلادش :

در دسامبر 2008 اولین انتخابات سراسری بنگلادش پس از دولت موقت مورد حمایت ارتش در ژانویه 2007 برگزار شد . عوام لیگ به رهبری شیخ حسینه واجد با قاطعیت کامل 262 کرسی از 299 کرسی پارلمان را به دست آورد ، ناظران بین المللی انتخابات را سالم و بدون تقلب اعلام نمودند . شیخ حسینه واجد در 6 ژانویه 2009 کار خود را به عنوان نخست وزیر بنگلادش آغاز کرد .

عکس : شیخ حسینه واجد ، نخست وزیر بنگلادش :

در 12 فوریه 2009 نیز زیلیور رحمان ( Zillur Rahman ) به عنوان رئیس جمهور بنگلادش از جانب پارلمان بنگلادش منصوب شد .

عکس : زیلور رحمان ، رئیس جمهور بنگلادش :

نژاد 98 % از مردم بنگلادش ، بنگالی و 2 % نیز شامل گروههای قبیله ای و مسلمانان غیر بنگالی می باشد . دین 83 % بنگلادشی ها ، مسلمان ( سنی ) و 16 % نیز هندو می باشد . بنگالی زبان رسمی در بنگلادش است ، زبان انگلیسی نیز رایج می باشد . واحد پول بنگلادش ، تاکا با واحد جزء پایسا نام دارد .

از نظر تقسیم بندی کشوری ، بنگلادش شامل 6 منطقه می باشد :

1 - باریسال ( Barisal )

2 - چیتاگونگ ( Chittagong )

3 - داکا ( Dhaka )

4 - خولنا ( Khulna )

5 - راجشاهی ( Rajshahi )

6 - سیلهت ( Sylhet )

فرهنگ

كلمة فرهنگ مشتق از كلمه لاتين cultura به معني خاك ميباشد. اما جامعهشناسان از اين كلمه به تمامي شيوه هاي زندگي مردم در يك كشور ياد ميكنند. در مكالمات روزمره ممكن است كه از كلمة فرهنگ به فعاليتهايي كه در زمينه هاي هنر، ادبيات و موسيقي انجام ميگيرد نام برده شود. در حالي كه كلمة فرهنگ كلية هنرها، عقايد، آداب و رسوم، ابداعات، زبان و فنآوري را در بر ميگيرد. فرهنگ آيينه يك ملّت است، براي اينكه بخواهيم ملّتي را بشناسيم ابتدا بايد فرهنگ آن كشور را مورد بررسي قرار دهيم. فرهنگ كشور بنگلادش در جامعهاي با ساكنين آسيايي پايه ريزي گرديد، بعدها با ورود قبايل متهاجم، نژادهاي گوناگون و فرهنگهاي مختلف پديد آمد. عقايد مذهبي حكمرانان كشور نقش بسيار مهمي در شكل گيري و توسعة فرهنگ كشور بنگلادش داشته است. مذهب بودا در دوران حكومت pala يعني 750 ِ 1160 سال بعد از ميلاد مسيح، مذهب هندو در دوران حكومت sena يعني 1205 ِ 1095 بعد از ميلاد مسيح و تأثير دين اسلام در زمان حكومت سلاطين مغول يعني 1757 ِ 1205 بعد از ميلاد مسيح در شكل گيري فرهنگ اين كشور از اهميت ويژه اي برخوردار است. با اينكه فرهنگ كشور بنگلادش تمامي عناصر قابل پذيرش نظير (مذهب و غيره) را در طول فرآيند درازمدت رشد خود پذيرفته امّا بعد از جنگ آزاديبخش سال 1971 به يك حكومت غيرمذهبي مبدّل گرديد.

ويژگيهاي فرهنگ بومي بنگلادش

كشور بنگلادش داراي تعداد متعددي فرهنگهاي بومي در سراسر حيات ملّي خود ميباشد كه همه روزه در فعاليتهاي روزانة مردم مشاهده ميگردد. بررسي اين قبيل فرهنگهاي بومي و تنوعات گسترده موجود در آن در جهت بدست آوردن تصوير مشخص از فرهنگ كشور بسيار كارآمد ميباشد.

زندگي اجتماعي بنگالي

اكثريت مردم بنگالي كشاورزند كه 5/68 درصد از كل جمعيت كشور را در بر ميگيرد. 5/79 درصد از مردم اين كشور يعني 68000 نفر در روستا زندگي ميكنند. بنگاليها مردماني ساده، مبادي آداب و مهمان دوست ميباشند. آنها معمولاً به صورت خانواده هاي گروهي زندگي ميكنند. قيد و بند خانوادگي در اين كشور مقدس بوده و افراد مسن خانواده از احترام ويژه اي برخوردارند.

تغذيه

برنج غذاي اصلي مردم بنگلادش ميباشد. علاوه بر برنج، ماهي، عدس و سبزيجات خوراك اصلي مردم را تشكيل ميدهد. انواع مختلفي از كيكها و شيرينجات بسته به طعم و مزه در اشكال مختلف نظير پرندگان، ماهيها، چرخ، ماه، ستاره، اسب، گاو و غيره طبخ ميگردند.

پوشاك و زيورآلات

لباسهاي بسيار متنوعي در كشور بنگلادش وجود دارد. لباسهاي نخي و لباسهاي بافته شده با پارچههاي كشباف با نام kurta لباس مردان نواحي روستايي و پيراهن، شلوار و پيژامه لباس مخصوص مردان مناطق شهري است. لباس ساري لباس ملّي زنان اين كشور است. در زمانهاي قديم زيورآلات توسط مردان و زنان بنگالي مورد استفاده قرار ميگرفته، امّا امروزه مردان از زيور آلات استفاده نميكنند. بلكه اين نوع پوشش توسط زنان و آن هم بطور افراطي استفاده ميگردد. زنان بنگلادشي تقريباً در تمامي اعضاي بدن خود نظير سر، مو، گوش، بيني، گلو، بازو، انگشت، كمر و پا از زيورآلات استفاده ميكنند. موي بلند زنان در فرهنگ بنگلادشي نشانهاي از غرور و زيبايي زن است. زنان بنگلادشي بسيار خجالتي بوده و تقريباً تمامي اعضاء بدن خود را با لباس ملي ساري و حتي سر و صورت خود را با تكه پارچههايي با نام Ghamta ميپوشانند.

مسكن

روستائيات بنگلادشي در داخل كلبههاي حصيري و چوبي زندگي ميكنند. چوب و ساقههاي درخت و نوع خاصي از علف با نام (ULU) براي ساختن خانه هاي روستايي مورد استفاده قرار ميگيرد. براي ساختن ريسمان و پوشاندن سقف خانه ها از كَنَف هندي، ني و گياهان خزندة وحشي استفاده ميكنند. در بعضي از مناطق روستايي، خانه هايي با ديوارهاي گلي نيز يافت مي شود. از آنجايي كه بنگلادش كشوري بارانخيز است سقف كلبههاي آن اغلب به شكل خاصي با نام Dochala كه منحصربه اين كشور نيز ميباشد، پوشانده مي شود. خانه هايي با پوششهاي گالوانيزه به ندرت در روستاهاي بنگلادش به چشم مي خورد. در حالي كه تمامي خانه ها و ساختمانهاي شهري داراي اين نوع پوشش ميباشند.

جشنها و اعياد ملّي

زندگي بنگاليها روزگاري پر از جشنها و اعياد گوناگون ميبود. در دوران باستان و قرون وسطي و قبل از ورود بريتانياييها به اين كشور مردمان اين كشور با وجود اقتصاد غني و عدم ضعف مالي روزگار خوشي را سپري ميكردند. به خاطر همين غناي اقتصادي، مردم از ساعت فراغت بيشتري برخوردار بودند، بنابراين ساعت فراغت خود را با شادي و پايكوبي و برگزاري جشنها سپري ميكردند. جشنها و اعياد بنگاليها اغلب به دو دسته، جشنها و اعياد مذهبي و غيرمذهبي تقسيم ميگردد. از آنجايي كه كشور بنگلادش كشوري حاصلخيز است و اكثريت افراد اين كشور يا به كار كشاورزي مشغول بوده يا در حرفه هاي مربوط به آن به فعاليت ميپردازند، از اين رو، Nabanno (جشن برداشت محصول)، مهمترين جشن كشور محسوب مي شود. اين جشن مراسمي غيرمذهبي است كه تقريباً تمامي بنگاليها در آن شركت ميكنند. از جملة جشنهاي غيرمذهبي ديگر مي توان به جشن pahela Baisakh يا جشن سال نو بنگالي، جشن روز استقلال (بيست و ششم مارس)، جشن روز پيروزي (شانزدهم دسامبر) و جشن روز زبان تاريخي (بيست و يك فوريه) اشاره نمود.

از جملة جشنهاي مذهبي مي توان به عيد فطر، عيد ميلاد نبي، جشن شب قدر كه متعلق به مسلمانان است اشاره نمود.

هندوهاي ساكن بنگلادش نيز داراي اعياد مذهبي نظير Duria puja ، kaly ، saras vati ، qanmasthami puga ميباشند.

بودائيان ساكن كشور نيز داراي اعياد مذهبي و غيرمذهبي نظير Boddnapurnima و روز كريسمس (بيستوپنجم دسامبر) ميباشند.

رقص

رقص در كشور بنگلادش بصورت آزاد و در اشكال كلاسيك شبه قارهّاي، فولكلور، قبيلهاي، باله و با ملوديهاي انجام ميگيرد. از جمله معروفترين رقصهاي قبيلهاي مي توان به رقصهاي Manipuri و santal اشاره نمود. فرهنگستاني تحت عنوان Bulbul Lalit kala در اوايل دهة 1950 در داكا شروع به فعاليت نمود. اين فرهنگستان در ارتقاء فرهنگ رقص در كشور پيشتاز بوده است.

موسيقي

موسيقي بنگلادش در طول قرون متمادي به سه شكل فولكلور، مدرن و كلاسيك به حيات خود ادامه داده است. موسيقي فولكلور در واقع موسيقي فرهنگ ملّي و برگرفته از آداب و سنن مردم كشور ميباشد. اين نوع موسيقي در طول سالها توسط نقالان و شاعران روستايي تكامل يافته است. موسيقي فولكلور به علت برخوردار بودن از ملوديهاي دلنشين و كلمات ملموس عاشقانه، غمگين، نيايشي و عرفاني، مردميترين نوع موسيقي در كشور محسوب ميگردد. از جمله معروفترين نوع موسيقيهاي فولكلور كشور مي توان به bhatiali ، bowl ، jaari ، shari ، gambhira ، marfati و murshidi اشاره نمود. در اين مجموعة موسيقي مي توان تصنيفهاي عاشقانه با مضامين اميد و آرزو، عشق و شيفتگي، خوشبختي و بدبختي را به خوبي لمس نمود. از جملة آثار موسيقي مدرن كشور بنگلادش مي توان به آثار شاعر حماسي كشور بنام Kazi Nazrul Islam و همچنين به آثار Rabindranoth اشاره نمود.

Rabindranath شاعر سرشناس بنگلادشي به تركيب موسيقي غرب و شرق پرداخته و سبك جديدي از موسيقي را ارائه نمود و اما Nazral شاعر معروف بنگلادشي آميزهاي از موسيقي فولكلور و كلاسيك بنگالي با آهنگهايي متعلّق به آسياي ميانه را ارائه نمود.

كشور بنگلادش از گونههاي غني موسيقي كلاسيك برخوردار ميباشد. اين كشور موسيقي دانان و اساتيد موسيقي زيادي با شهرت بين المللي نظير ustad Alauddin khan ، ustad Ali Akbar khan ، ustad Ayet Ali khan در زمينة موسيقي كلاسيك به جامعة موسيقي تقديم نموده است.

نمايشنامه

نمايش يكي از مهمترين ابزارهاي تفريحي كشور بنگلادش محسوب ميگردد. دو نوع مختلف از نمايش تحت عناوين Gatra و تئاتر ملّي رايج ميباشد. Gatra در واقع همان تئاتر فولكلور يا محلّي است كه به طور گستردهاي چه در ميان روستائيان و چه آنهايي كه در مناطق شهري زندگي ميكنند از محبوبيت چشمگيري برخوردار است.

فصل زمستان بهترين فصل اجراي نمايش Gatra در بنگلادش ميباشد، كه اغلب در شب به نمايش گذارده مي شود. بعد از استقلال كشور در سال 1971 صنعت تئاتر از حيات دوبارهاي در اين كشور برخوردار گرديد.

ورزش

ورزش يكي از بهترين نوع سرگرميها در كشور بنگلادش ميباشد. هر كشوري بنا به نوع فرهنگ و آب و هوا داراي بازيهاي محلي ميباشد كه توسط مردم بومي به اجرا در ميآيد. از جمله بازيهاي محلي و بومي كشور بنگلادش مي توان به بازيهايي با نامهاي do ِ do ِ Ha ، dariabandha ، ekkaِdoka ، kanamachi اشاره نمود.

از آنجايي كه اين كشور داراي رودخانه هاي بسياري است عمدة حمل و نقل مردم از طريق قايقها صورت ميگيرد. از اينرو مسابقاتي تحت عنوان Nauka ِ baich كه نوعي مسابقات قايقراني ميباشد يكي از مهمترين ورزشهاي اين كشور محسوب ميگردد. باگذشت زمان افراد تحصيل كردة كشور بنگلادش اغلب بسوي ورزشهاي بين المللي نظير فوتبال، واليبال بدمينتون، كريكت و هاكي روي آوردهاند.

هنرهاي زيبا

ريشة تمايلات به گسترش هنر در كشور بنگلادش را مي توان در مؤسسات هنري و صنايع دستي كه در اواخر دهة 1940 توسط اشخاصي چون زينالعابديني، انوارالحقي، قمرالحسن شفيعالديني احمد تأسيس يافتند جستجو نمود.

از آنجايي كه اغلب هنرمندان بنگلادشي در كلكته آموزش ديده و با تمامي سبكهاي هندي آشنا ميشوند بنابراين در ارائه آثار هنري از تركيبي از هنرهاي مدرن هندي و هنرهاي فولكلور سنتي بهره ميبرند.

صنايع دستي

در صنايع دستي بنگلادش مربوط به دورة قرون وسطي، آثار برتر را مي توان در بين كارهاي جشن زن و مرد مشاهده كرد. كندهكاريهاي روي چوب و سنگ، اشكال كنده شده بر روي عاج فيل، سفالگري، بافتن پارچههاي چيت، ساختن ابزار آلات فلزي، بافتن كنف و بوريا، مليله دوزي، گلدوزي، سوزن دوزي همه از جملة بهترين نمونه ها ميباشند طي قرون 17 و 18 اغلب اين وسايل به اروپا، آفريقا و بخشهايي از آسيا صادر گرديد در طي هجوم بريتانيا و اعمال قوانين انگليسي توليد چنين ابزار سنتي براي بنگلادشيها منع گرديد. و به اين ترتيب انتظار ميرفت كه اين گونه صنايع دستي از صحنة هنر اين كشور خارج گردد. اما بعد از آزادي كشور در سال 1971 مردم دوباره به صنايع دستي روي آورده و مجدداً به احياء آن پرداختند. ابزارهاي تاريخي و ميراث فرهنگي كشور بنگلادش در واقع شاهدي براي فرهنگ و هنر متداول و رايج اين كشور از زمانهاي باستان تا زمان عصر حاضر ميباشد. دايره باستانشناسي و موزه هاي كشور بنگلادش به حفاري مكانهاي مختلف و شناسايي تمدنهاي باستاني موجود در اين كشور اقدام نموده است. و در اين راه اشياء مختلف هنري و صنايع دستي نظير مجسمه ها، سفالينها، لوحههاي سنگي، كتيبهها، سكههاي قديمي و ابتدائيترين سلاحها را كشف نموده است.

از جملة وظايف ديگر اداره مذكور علاوه بر اكتشاف و جمع آوري، حفاظت و نگهداري از اشياء و به نمايش گزاردن آنها در موزه هاي مختلف كشور ميباشد. از آنجايي كه اينگونه اشياء هنري و فرهنگي اغلب توسط هنرمندان پيشين كشور ساخته شده، بنابراين مطالعه بر روي چنين آثاري، تصوير روشني از جامعة گذشتة كشور را براي مردم عصر حاضر منعكس خواهد نمود.

سينما

سينما نيز در كشور بنگلادش از جملة اصليترين تفريحات گروهي به شمار ميرود. اولين فيلم سينمايي كشور در سال 1956 ساخته شد. امّا در واقع سنگبناي صنعت فيلمسازي سه سال بعد استوديوي فيلمسازي مجهز شركت توسعة فيلم بنگلادش گزارده شد بنا نهاده شد. اين استوديوي فيلمسازي مجهز به آخرين تجهيزات سينمايي بوده و فيلمسازان بومي قادر به بهره برداري از تمامي انواع تكنولوژي سينمايي مدرن در اين استوديو ميباشند. به منظور بالا بردن سطح كيفيتي فيلمسازي و تشويق و ترغيب هر چه بيشتر فيلمسازان كشور جهت توليد فيلمهاي پرمحتوايي، دولت بنگلادش جايزهاي تحت عنوان جايزة فيلم ملي براي بهترين آثار در نظر گرفته و به اين منظور آرشيو ملّي فيلم را تشكيل داده و همچنين اخيراً يك مؤسسة فيلم در زمينة آموزش تخصصي فيلمسازي به دانشجويان تأسيس نموده است.

از جملة فيلمهاي بنگلادشي كه در سطح بين المللي مورد استقبال قرار گرفتهاند مي توان به فيلمهاي Bari surgo Dighal و Dahan اشاره نمود.

ادبيات

زبان بنگالي كه زبان 95% از مردم بنگلادش محسوب ميگردد در زمرة زبانهاي خانوادة هندي ِ آريايي ميباشد. ادبيات مذهبي با كلمات مسجع شورانگيز پايه و اساس ادبيات كشور بنگلادش در قرون وسطي محسوب ميگرديد. بعدها ادبيات مذهبي اسلامي با نثر غني ظاهر شد. در سالهاي نخستين شكل گيري ادبيات كشور بنگلادش سرودن شعر تنها، به عنوان ابزار ادبي شناخته ميشد اما در قرن 18، نثر وارد ادبيات شده و بدين ترتيب رماننويسي و نمايشنامه نويسي در اين كشور رونق يافت.

از جمله شخصيتهاي برجستة ادبيات در بنگلادش ميباشند. kazi Nazrul , Rabindranath tagore, michael Medhusudan Dutta اشاره نمود.

Rabindranath tagore جايزة نوبل ادبيات را به خود اختصاص داده و سرايند يكي از سرودهاي ملّي كشور بنگلادش ميباشد.

فرهنگ بومي

حدود يك ميليون فرد بومي در كشور بنگلادش زندگي ميكنند. اين افراد بومي اغلب به چندين گروه تقسيم ميگردند. اكثر اين افراد بومي در جنوب شرقي و شمال شرقي مناطق كوهستاني و تعداد كمي از آنها در دشتهاي غربي و شمالي زندگي ميكنند. تاكنون در حدود 27 اجتماع قبيلهاي در كشور بنگلادش شناسايي گرديده است.

از جمله اين قبايل مي توان به قبايل tripuri , marma, chakam , manipuri , Garo , Hagong و santal اشاره نمود.

santal ها در واقع اعقابنژاد آسيايي ميباشند كه جزء اولين ساكنان سرزمين بنگلادش بوده و در فلات بنگلادش زندگي ميكنند. اماّ 26 اجتماع قبيلهاي ديگر همگي اعقاب نژاد مغول بوده و از طريق كشور برمه و تريپورا و منطقه Assam وارد كشور بنگلادش شده و در مناطق كوهستاني سكني گزيدهاند.

هيچ يك از اين قبايل خط نوشتاري براي نوشتن ندارند. زندگي و فرهنگ قبايل كوهستاني كم و بيش مشابه هم است. همگي آنها روش خاصي براي كشت محصول تحت عنوان jum chash دارند. صنعت كلبهسازي آنها غني است. همگي آنها از تنوعات سنتي، طرز بافندگي و جواهرات منحصربفرد خود برخوردار ميباشند.

الياف بكار رفته در بافندگي اغلب به رنگهاي سياه، سبز، قرمز و زرد محدود شده و به صورت درشت بافته مي شود.

جمهوری فدرال بنگلادش
People's Republic of Banglades