پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

به بهانه انقلاب مردم مصر : نگاهی به کشور  Arab Republic of Egypt

وحید پرست تاش

انقلاب مصر این هفته همه را خیره و در انتظار گذاشته است. ناظران و تحلیل گران نمی توانند خود را به سرعت وقایع رسانده و تحلیل های درستی همه جانبه ای ارائه کنند. کشورها در موضع گیری دچار تردید شده اند و برخی نگران و برخی از این اتفاق خرسند هستند. مصر آبستن حوادث است. این هفته پایگاه تخصصی سیاست بین الملل ( اینپا ) به مصر می پردازد. مصر کشوری با تاریخی کهن و سوابقی درخشان در تاریخ منطقه است. اگرچه در دوره هایی پیوند ناخوشایند این کشور با رژیم اسرائیل به واسطه حکومت های غیردموکراتیک بر مردم این سرزمین اسلامی  تحمیل گردید ولی انقلاب اخیر نتیجه اش هرچه باشد به سود اسرائیل نیست. اسرائیلی ها می دانند که مبارک مهره اصلی آنها در منطقه است و حتی البرادعی لیبرال نیز این چنین در برابر اسرائیل نرمش نشان نخواهد داد.به بهانه انقلاب مردم مصر : نگاهی به کشور

مصر یکی از قدیمی‌ترین کشورهای جهان و تمدن آن که در حاشیه رود نیل شکل گرفته در زمره کهن‌ترین تمدن‌ها محسوب می‌شود که از حدود ۴ هزار سال قبل از میلاد موجود است.مصر از جمله كشورهاى شمال آفريقاست و با مساحتى معادل 1001449 كيلومتر مربع، بيست و هشتمين كشور جهان به شمار مى رود.  دولت قدیم مصر در سال ۵۲۴ ق. م به دست ایرانیان سقوط کرد. این کشور در روزگار هخامنشی و همچنین در دوران ساسانی (در عهد خسرو پرویز و به مدت ده سال) بخشی از شاهنشاهی ایران بود. نیای آنچه امروزه کانال سوئز نام دارد برای نخستین بار از سوی ایرانیان در مصر کنده و راه‌اندازی شد. مصر بالغ بر 52426000 نفر(سال 91) جمعيت داشته و از نظر توزيع جمعيت، 45 % مردم اين كشور در شهرها و 55 % آن در روستاها زندگى مى كنند.

----

مصر یکی از قدیمی‌ترین کشورهای جهان و تمدن آن که در حاشیه رود نیل شکل گرفته در زمره کهن‌ترین تمدن‌ها محسوب می‌شود که از حدود ۴ هزار سال قبل از میلاد موجود است. مصر باستان سرزمین فراعنه بود و آثار تاریخی مهمی چون اهرام سه‌گانه و معابد بزرگ را از آن دوران به یادگار دارد. در اسطوره‌های سامی محل ظهور پیامبرانی مانند یوسف و موسی را در همان دوران و در سرزمین مصر آورده‌اند.
دولت قدیم مصر در سال ۵۲۴ ق. م به دست ایرانیان سقوط کرد. این کشور در روزگار هخامنشی و همچنین در دوران ساسانی (در عهد خسرو پرویز و به مدت ده سال) بخشی از شاهنشاهی ایران بود. نیای آنچه امروزه کانال سوئز نام دارد برای نخستین بار از سوی ایرانیان در مصر کنده و راه‌اندازی شد.
در سال ۳۳۲ ق.م اسکندر این سرزمین را تصرف نمود و تا سال بعد دودمان بطلمیوسیان که از جانشینان اسکندر بودند، بر آن حکمفرما بودند. در سال ۶۴۱ میلادی (۱۹ هجری قمری) در زمان خلیفه دوم، عمر، مسلمانان این کشور را فتح کردند. پس از فتح این سرزمین توسط عرب‌ها، بخش بزگی از فرهنگ و تمدن این سرزمین به یغما رفت و عرب‌ها زبان خودشان را به این مملکت تحمیل کردند. مصر همواره از سرزمین‌های مهم برای حکومت اسلامی بوده و تا سال ۱۵۱۷ میلادی که دولت عثمانی بر مصر تسلط یافت در دست خلفای اموی و عباسی و فاطمی بود. در سال ۱۷۹۸ ناپلئون به آن لشکر کشید و در سال ۱۸۰۵ میلادی محمدعلی پاشا از طرف دولت عثمانی حاکم آنجا شده و سلسله جدید مصر را تشکیل داد.
برای مدت‌ها مصر تحت‌الحمایه انگلستان بود ولی پس از جنگ جهانی اول بر اثر فشار مردم، استقلال مصر را اعلام کرد. در جنگ جهانی دوم طی سال‌های ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۳ با اینکه مصر بیطرفی خود را اعلام کرده بود اما سرزمین‌های غربی آن در حاشیه دریای مدیترانه از صحنه نبردهای سنگین بین ارتش آلمان و ارتش بریتانیا بود و با انکه آلمانی‌ها فاصله چندانی با کانال سوئز نداشتند، اما در منطقه‌ای به نام العلمین شکست خوردند و همین شکست نقطه آغاز شکست‌های دیگر آنها شد.
مصر در سال ۱۹۴۵ به عضویت سازمان ملل متحد در آمد. در سال ۱۹۵۶ جمال عبدالناصر به ریاست جمهوری فرانسه به مصر حمله کردند، اما با پشتیبانی شوروی پیشین و بی طرفی امریکا، بدون نتیجه خاتمه یافت. در طی سال‌های بعد دو جنگ دیگر نیز بین مصر و دیگر کشورهای عربی با اسرائیل رخ داد. (۱۹۶۷ و ۱۹۷۳)

بى شك، مصر در تاريخ گذشته خود، در ميان كشورهاى عربى، نقش ويژه اى داشته است. اهميت مصر، آنجايى بيشتر رخ مى نمايد كه از يك سو، به عنوان مركز ثقل انديشه هاى سياسى و مذهبى در جهان عرب و از سوى ديگر، محل اصلى ظهور ناسيوناليسم عربى در سالهاى پس از جنگ جهانى دوم و بالاخره جولانگاه اصلى مبارزه با اسرائيل و حمايت از مبارزات ضد صهيونيستى جنبش مقاومت مردم فلسطين بوده است. پيشگامى مصر در ميان كشورهاى عربى در دو حقيقت اصلى نهفته است: قرار گرفتن مصر به عنوان مهد اصلى نشر جنبش فكرى ناسيوناليسم عربى به رهبرى جمال عبدالناصر و خيزش جنبشهاى اسلامى به رهبرى گروههاى اسلامى و اصلاح طلب.

از اهميت و موقعيت استراتژيك مصر كه بگذريم، بررسى و تحليل جنبشهاى اسلامى از مباحث تازه اى است كه امروزه جايگاه خود را بيش از پيش بازيافته است. طرح اين مباحث، به ويژه، پس از ظهورانقلاب اسلامى ايران كه خود مهمترين عامل رشد و تقويت فزاينده گروههاى ملى و اسلامى در جهان عرب بود، حائزاهميت است.

 جغرافياى  كشور مصر

مصر از جمله كشورهاى شمال آفريقاست و با مساحتى معادل 1001449 كيلومتر مربع، بيست و هشتمين كشور جهان به شمار مى رود. در منطقه مايل به گرم واقع شده و داراى حكومت جمهورى مى باشد. نژاد مردم اين كشور، عموما قبطى و سامى بوده و 92% جمعيت آن را مسلمانان تشكيل مى دهند. زبان رسمى، عربى و واحد پول اين كشور«ليرمصرى» مى باشد. مصر داراى سرزمينى عمدتا كم ارتفاع و جلگه هاى آن دراطراف رود نيل و دلتاى آن، قرار دارد. اين كشور در كنار درياهاى مديترانه و سرخ ودرهمسايگى كشورهاى ليبى درغرب، سودان درجنوب و فلسطين اشغالى در شمال شرقى واقع شده است.  مصر، سرزمین و کشوری است در شمال و شمال شرقی قاره افریقا که مساحت آن ۱٬۰۰۱٬۴۴۹ کیلومتر مربع بوده و از دیدگاه وسعت بیست و هشتمین کشور جهان محسوب می‌گردد.
در شمال مصر دریای مدیترانه و در شرق آن دریای سرخ قرار دارد. از سمت جنوب با سودان و از سوی باختر با کشور لیبی همسایه‌است. البته از ناحیه صحرای سینا به فلسطین نیز مرتبط می‌باشد. پایتخت مصر شهر قاهره ‌است و از دیگر شهرهای مهم آن می‌توان به اسکندریه، اسوان، جیزه، فیوم و پورت سعید اشاره کرد. شهرهایی مانند سلوم، بردیا، سیدی برانی، مطروح و العلمین نیز به سبب وقایعی که طی جنگ جهانی دوم در آنها به وقوع پیوست مشهور گشته‌اند.
در شرق و شمال شرقی این کشور شبه جزیره‌ای است که شبه جزیره سینا خوانده می‌شود و تا قبل از قرن نوزدهم در قسمتی به خاک مصر متصل بود. اما در سده بیستم کانالی حفر کردند که آن را از خاک مصر جدا کرد و دریای سرخ را به دریای مدیترانه متصل می‌نمود. نام آن، کانال سوئز است که ۱۶۸ کیلومتر طول دارد و چون مسیر ارتباطی میان سه قاره اروپا، آسیا و افریقا می‌باشد، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
سرزمین مصر به سه قسمت تقسیم می‌شود:
۱. صحرای شرقی یا عربی.
۲. شبه جزیره سینا و زمینهای نیل.
۳. صحرای غربی.
مصر آخرین کشوری است که رود نیل از آن می‌گذرد و سپس به دریای مدیترانه می‌ریزد. به این خاطر در محل پیوستن آن به دریا، دلتای نیل بوجود آمده که سرزمین اصلی کشاورزی این کشور است. در اطراف این رود نیز کشاورزی رونق بسیار دارد به طوری که تنها نقاط آباد مصر سواحل نیل می‌باشد.
از مهمترين ويژگيهاى جغرافيايى اين كشور، مى توان به رود نيل اشاره كرد كه با 6671 كيلومتر طول كه از سد آسوان در جنوب تا قاهره درشمال، دريك دره حركت مى كند وسپس وارد دلتاى نيل مى شود وفلات صحرايى را به دو صحراى غربى كه با 362800 مايل مربع وسعت، تا مرز ليبى امتداد دارد و صحراى شرقى كه تا درياى سرخ و كانال سوئز و خليج عقبه امتداد دارد، تقسيم مى كند. همچنين صحراى سينابا23000 مايل مربع وسعت، سومين صحراى بزرگ مصراست. كاترين بلندترين قله اين كشور، درجنوب صحراى سينا واقع وداراى 866 پاارتفاع است.

کشور مصر به ۲۹ استان بخش می‌شود:

 1.استان ۶ اکتبر

2.استان دقهلیه

3.استان بحر الاحمر

4.استان بحیره

5.استان فیوم

6.استان غربیه

7.استان اسکندریه

8.استان اسماعیلیه

9.استان اقصر

10.استان جیزه

11.استان منوفیه

12.استان منیا

13.استان قاهره

14.استان قلیوبیه

15.استان وادی الجدید

16.استان شرقیه

17.استان سوئز

18.استان اسوان

19.استان اسیوط

20.استان بنی سویف

21.استان پورت‌سعید

22.استان حلوان

23.استان دمیاط

24.استان جنوب سیناء

25.استان کفر الشیخ

26.استان مطروح

27.استان قنا

28.استان شمال سیناء

29.استان سوهاج

4- چهره سياسى وآموزشى مصر

جمعيت كشور مصر

مصر بالغ بر 52426000 نفر(سال 91) جمعيت داشته و از نظر توزيع جمعيت، 45 % مردم اين كشور در شهرها و 55 % آن در روستاها زندگى مى كنند. تراكم جمعيتى اين كشور 9/41 كيلومتر مربع مى باشد. 6/31 جمعيت آن را افراد زير 14 سال، 5/65 افراد بين 15 - 59 سال و 9/2 % جمعيت را افراد بالاى 60 سال تشكيل مى دهند. متوسط عمر براى مردان 6/53 و براى زنان 8/56 سال مى باشد. ميزان زاد و ولد 7/37 (درهزار) و ميزان مرگ و مير 8/11 (در هزار) است. متوسط رشد جمعيت آن 3/2 درصد مى باشد.  مهمترين شهرهاى اين كشور از نظر جمعيت، قاهره با 5084463 نفر، اسكندريه با 2318655 نفر، جيزه با 1246713 نفر، شبراءالخيمه با 393700 نفر، محلة الكبرى با 292853 نفر، طنطابا 284636 نفر و بالاخره پرت سعيد با 262620 نفر مى باشد.

وضعيت اقتصادى

مهمترين صنايع اين كشور، نساجى، شيميايى، نفت، سيمان، فلزكارى، فولادسازى و محصولات كشاورزى است. نيروى كار اين كشور، بالغ بر 13ميليون نفر است كه 13 % آن در صنايع، 24 % دركشاورزى و 24 % درخدمات مشغول به كارهستند. ميزان توليد ناخالص ملى (1978 م) بالغ بر 20 ميليارد دلار و در آمد سرانه آن 492 ميليارد دلار بوده كه 22 % آن از منابع و 30 % از كشاورزى مى باشد. هزينه هاى نظامى آن درسال، 7/3 % و آموزش و پرورش نيز 3/5 درصد توليدناخالص ملى رابه خود اختصاص داده است. سالانه در حدود يك ميليون نفر، توريست از اين كشور ديدن مى كنند.

قانون اساسى اين كشور، در سال 1971 تدوين گرديده است و قوه مقننه آن از مجلسى به نام "مجلس خلق" با 392 عضو تشكيل مى شود. براساس آخرين تقسيمات كشورى، مصر از 25 فرماندارى شكل مى گيرد. فعاليت احزاب دراين كشور، محدود بوده واحزاب عمده آن، عبارتنداز: حزب دمكرات ملى، (NDP)، احزاب سوسياليست كارگر، سوسيال ليبرال و كمونيست.

حدود 44 % مردم، باسواد و 43 % نوجوانان 15 - 19 ساله، در مدارس مشغول به تحصيل مى باشند و به طور متوسط، براى هر 31 دانش آموز يك معلم وجود دارد. روزانه، تقريبا 14نشريه باتيراژى حدود 4284000 و سرانه 102 روزنامه براى هرهزارنفر در سال منتشر مى شود. (1980م).

در این کشور ۱۰ میلیون و ۸۰۸ هزار خط تلفن ثابت و ۳۰ میلیون و ۴۷ هزار خط تلفن همراه وجود دارد. رسانه‌های این کشور در منطقه خاورمیانه نقش مهمی ایفا می‌کنند. تلویزیون و صنعت فیلم‌سازی این کشور بخش مهمی از خوراک دیداری مردم منطقه عرب‌زبان را تامین می‌کند.روزنامه‌ها و نشریات مکتوب این کشور نیز جزو پرمخاطب‌ترین رسانه‌ها در دنیای عرب‌زبان هستند. الاهرام یکی از قدیمی‌ترین روزنامه‌های این کشور است. مصر پنج هزار و ۳۶۳ میزبان اینترنتی و شش میلیون کاربر اینترنت دارد.

کانال سوئز و مصر

فکر متصل کردن دریای سرخ به دریای مدیترانه از دوران مصر باستان وجود داشت. کانال فعلی سوئز که دو دریای، مدیترانه و «سرخ» را مستقیماً و نه از طریق نیل به یکدیگر مربوط می‌کند، زاییده فکر مهندس فرانسوی فردینان دولسپس است که مذاکراتی را با «سعید پاشا» سومین والی مصر و نواده محمد علی پاشا بنیان‌گذار سلسله محمدعلی در مصرآغاز کرد. برای ساخت این کانال شرکت کانال سوئز تاسیس شد که بیشتر سهام آن متعلق به فرانسویان و بخشی دولت مصر بود. این پروژه عظیم که با هزینه دولت مصر (و حداقل در دوره‌ای) با کار اجباری کشاورزان مصری در سال ۱۸۶۹ به پایان رسید برای ۹۹ سال در اختیار شرکت فرانسوی قرار گرفته و قرار شد دولت مصر کنترلی بر حمل ونقل از آن آبراه نداشته باشد. مراسم افتتاح کانال سوئز به پول آن روز(۱۳۶ سال پیش) نزدیک به یک میلیون جنیه (پوند) انگلیسی خرج برداشت و فرمانروایان بزرگ اروپا مانند «فرانسوا ژوزف» امپراتور اتریش و ولیعهد «پروس» در این مراسم حضور یافتند. هزینه این مراسم کلا به حساب دولت مصر گذاشته شد. اندکی پس از افتتاح کانال سوئز، در زمان نخست‌وزیری دیزرائیلی، دولت بریتانیا ۴۴ درصد سهام شرکت کانال سوئز را از خدیوی مصر خریداری نمود و بقیه سهام در دست سرمایه‌داران فرانسوی بود. لذا خود مصر عملاً هیچگونه بهره مالی از کانال سوئز نداشت. «دیزرائیلی» حاصل تلاش درخشان خود را در گزارش کوتاه و جاودانه به ملکه ویکتوریا تقدیم کرد و در پایان آن چنین نوشت: «و حالا کانال سوئز مال شماست سرور من» به مرور ایام قروض پر بهره ناشی از ساخت کانال سوئز موجب آن شد که مستشاران مالی انگلستان در تمامی شؤون اداری مصر دخالت کنند و این زمینه‌ساز تبدیل مصر به مستعمره بریتانیا تا زمان استقلال شد. در سال ۱۸۸۲ یک مصری وطن پرست به نام احمد عرابی پاشا که وزیر جنگ بود، زیر بار دخالت حاکم انگلیسی مصر نرفت و یک شورش مسلحانه تمام عیار سراسر مصر را فرا گرفت. این قیام بعدها سرکوب شد و بعد از دستگیری «عرابی پاشا» انگلستان به اشغال نظامی مصر و سودان پرداخت و این اشغال استعماری ۷۰ سال به طول انجامید و سرانجام با کودتای مصر و عقد قرارداد جدیدی میان مصر و انگلستان به پایان رسید. با آن که در سال ۱۹۵۶ در ماجرای ملی شدن کانال سوئز، می‌رفت که مصر دوباره به اشغال انگلستان و فرانسه درآید اما مقتضیات زمان نقشه انگلستان وفرانسه را نقش برآب کرد و نیروهای بیگانه خاک مصر را برای همیشه ترک نمودند.

حوادث مهم تاريخى

از لحاظ فرهنگى، مصر از نوادر كشورهاى عربى است كه قدمت آثار باستانى آن به 5000 سال قبل برمى گردد. اهرام سه گانه مصر، ظهور و سقوط فراعنه مقارن با ظهور حضرت موسى عليه السلام، تصرف مصربه وسيله امپراتورى عثمانى در سال 933 قمرى، تشكيل حكومت مستقل فاطميان درقرن چهارم كه و به مدت 5 قرن در مصر حكومت كردند، كشمكش هاى اول عثمانى، فرانسه و انگليس بر سر كانال سوئز، تسخير مصر از سوى ناپلئون درسال 1798، افتتاح كانال سوئز در سال 1869، اعلام رژيم جمهورى در سال 1954از سوى ژنرال محمد نجيب، جنگ شش روزه مصر و اسرائيل كه طى آن تمام صحراى سينا و نوار غزه به وسيله اسرائيل اشغال شد، انعقاد پيمان صلح كمپ ديويدبا رژيم اسرائيل و بالاخره، ترور رئيس جمهور اين كشور در سال 1981از حوادث مهم و تاريخى اين كشوربه شمارمى آيند. به ندرت مى توان در جهان، مكانى مناسبتر از خاورميانه و شمال آفريقايافت كه درآن مفيد بودن ديدگاههاى جغرافياى سياسى رابه معرض آزمايش گذاشت. در سالهاى اخير، هيچ نقطه اى بااين وسعت، نتوانسته است به اندازه خاورميانه و شمال آفريقا توجه همراه با نگرانى جهانيان را به خود جلب كند. حال چرا بايد اين منطقه، صحنه اين همه خشونت و تغييرسياسى باشد و چه چيز اعث شده كه اين منطقه، مركز توجه قدرتهاى بزرگ شود؟ به نظر مى رسد از عوامل اصلى اى كه كشورمصر را مهد جنبشهاى اسلامى و ملى كرده است، موقعيت مهم واستراتژيك جغرافيايى و اكولوژيكى اين كشور مى باشد.

رؤسای جمهور مصر

 جمال عبدالناصر

 ارتشبد انور ساداتجمال عبد الناصر (۱۵ ژانویه ۱۹۱۸ (میلادی) - ۲۸ سپتامبر ۱۹۷۰) از ۱۹۵۴ تا تاریخ مرگش سال ۱۹۷۰ رهبر مصر بود. جمال عبدالناصر به لحاظ روحیه ناسیونالیستی خود در بین اعراب مشهور می‌باشد. نهضت پان‌عربیسم ناصر که بعد از او پایه گذارشد، در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ طرفداران زیادی داشت و هنوز هم بعد از سالها از مرگ او بین اعراب طرفدار دارد.

از اقدامات مهم سیاسی او می‌توان به جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل و توافقنامه کانال سوئز نام برد. جمال عبد الناصر بر اثر سکته قلبی مرد. وی یکی از کسانی بود که نام خلیج فارس را به نام جعلی عربی خواند و دستور داد تا در تمام مدارس و ادارات مصر، از عنوان جعلی «خلیج عربی» استفاده کنند و در نقشه‌های چاپ آن کشور از این نام مجعول استفاده شود.

 محمد انور السادات

محمد انور السادات سیاست‌مدار و نظامی مصری و برنده جایزه صلح نوبل، سومین رئیس جمهوری مصر بود. وی سمت رئیس جمهوری کشور مصر را از تاریخ ۱۵ اکتبر ۱۹۷۰ تا روز به قتل رسیدنش توسط جهاد اسلامی در تاریخ ۶ اکتبر ۱۹۸۱ به عهده داشت.

حسنی مبارک

مُحَمَّد حُسنی سید مُبارَک (زاده ۴ مه ۱۹۲۸) از ۱۴ اکتبر ۱۹۸۱ تا کنون چهارمین رئیس جمهوری جمهوری عربی مصر است. مبارک پس از ترقی در نیروی هوایی مصر تا مقام «نایب رئیس جمهور» بالا رفت و پس از ترور انور سادات در ۶ اکتبر ۱۹۸۱ به ریاست جمهوری رسید. طبق قانون سال ۱۹۷۱ مصر مبارک کنترل کامل کشور را در عهده دارد و از همین رو به عنوان رئیس جمهور مصر از قدرتمندترین حاکمان منطقه به شمار می‌رود.

رئیس جمهور آینده مصر  

از البرادعی به جایگزین احتمالی حسنی مبارک نامبرده می شود. او کیست؟ محمد البرداعي مدير كل سابق آژانس بين المللي انرژي كه به مدت 12سال در اين سمت فعاليت مي كرد، پس از ترك اين پست روز جمعه 30 بهمن 1388 به مصر بازگشت و در فرودگاه قاهره مورد استقبال برخي از اعضاي اخوان المسلمين، تعدادي از جوانان وبلاگ نويس طرفدار تغيير و نيز روشنفكران قرار گرفت. اين عده با در دست داشتن پلاكاردي خواستار جواب مثبت البرادعي براي نامزدي در انتخابات رياست جمهوري سال 2011 مصر بودند. دولت مصر پيشتر استقبال رسمي از البرادعي را ممنوع كرده بود. برخي معتقدند بازگشت البرداعي به مصر بزرگترين چالش براي محمدحسني مبارك طي 30سال زمامداري وي مي باشد. البرادعي پيشتر در مصاحبه اي دموكراتيك تر شدن قانون انتخابات در مصر را پيش شرط حضور در انتخابات رياست جمهوري به عنوان نامزد مستقل اعلام كرده بود.محمد البرادعي در 17 ژوئن سال 1942 در "قاهره " مصر متولد شد و در سال 2005 برنده جايزه صلح نوبل شد. "مصطفي البرادعي " پدر وي كه وكيل بود به كانون وكلاي دادگستري مصر رفت و با حكومت "جمال عبدالناصر " رئيس‌جمهوري مصر به نزاع پرداخت.
محمد البرادعي راه پدرش را ادامه داد و مدرك خود را در رشته حقوق، از دانشگاه قاهره در سال 1962 كسب كرد. محمد يكي از 5 فرزند خانواده‌اش بود. وي با "آيدا الكاچف " كه گفته مي‌شود اصالت ايراني دارد ازدواج كرد و حاصل اين ازدواج دو فرزند به نام‌هاي "ليلا " و "مصطفي " است. ليلا وكيل است و با همسر خود در لندن به سر مي‌برد و مصطفي مدير صوت در يك شبكه تلويزيوني است. وي نيز در لندن زندگي مي‌كند.محمد البرادعي در سال 1962 مدرك ليسانس خود را از دانشگاه قاهره در رشته حقوق كسب كرد و مدرك تحصيلات تكميلي خود (DEA) را در موسسه فارغ‌التحصيلي مطالعات بين‌المللي "HEI " در ژنو و مدرك دكتري را در رشته حقوق بين‌الملل در دانشكده حقوق "نيويورك " در سال 1974 كسب كرد.
شغل ديپلماتيكي وي در سال 1964 در وزارت امور خارجه مصر آغاز شد. وي در آنجا در مأموريت‌هاي دائم مصر در سازمان ملل متحد در نيويورك و ژنو در زمينه موضوعات سياسي، حقوقي و كنترل سلاح شركت كرد.
از سال 1974 تا 1978 به عنوان مشاور ويژه در وزارت امور خارجه مصر فعاليت كرد. در سال 1980، وي به عنوان يكي از مقام‌هاي ارشد در زمينه برنامه حقوق بين‌الملل در موسسه آموزش و تحقيق سازمان ملل متحد فعاليت مي‌كرد. از سال 1981 تا 1987 به عنوان استاديار حقوق بين‌الملل در دانشكده حقوق دانشگاه "نيويورك " تدريس ‌كرد.
در سال 1984 البرادعي عضو ارشد دبيرخانه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي شد كه در آنجا بين سالهاي 1984 تا 1993 به عنوان مشاور حقوقي آژانس و بين سالهاي 1993 تا 1997 به عنوان دستيار مديركل روابط خارجه فعاليت ‌كرد. البرادعي همچنين يكي از اعضاي "انجمن حقوق بين‌الملل " و "جامعه آمريكايي حقوق بين‌الملل " است. وي از سال 1997 تا 2009 مدير کل آژانس بين المللي انرژي اتمي بوده که در سال 2005 نيز برنده جايزه صلح نوبل شده است.انتخابات رياست جمهوري سال 2011 در مصر از آن رو اهميت دارد كه به احتمال زياد سرنوشت جانشين مبارك را تعيين خواهد كرد.