جزوه مبانی علم سیاست استاد صالحی


پدیده های سیاسی غیر تصمیم گیری سیاسی چیز دیگری نیست و واقعیت زندگی سیاسی غیر از تصمیم گیری سیاسی نیست.  از این نظر سیاست یعنی علم تصمیم گیری. تعریف سیاست متفاوت است : از نظر ریالیست ها یعنی چه کسی ؟ چه چیزی را ؟ چه موقع؟ و چگونه بدست می آورد؟  ازنظر کثرت گرا ها یعنی هنر سازش ، از نظر کار کرد گرایان یعنی سیاست در بر گیرنده کار کرد هایی است که جامعه بدون آنها نمی تواند به حیات خود ادامه دهد و از نظر نهاد  گرایان: بررسی فعالیت نهاد های دولت.

--------------------------------


مبانی علم سیاست (1)

                                                                     استاد: دکتر صالحی

  جلسه : اول                                                                                              تاریخ:29.3.2009

 -         عناصر رشته ها

-         تعریف سیاست

-         حوزه های سیاست

                                                  عناصر رشته ها : 1- مفاهیم

                                                                          2- روش ها

                                                                          3- نظریه ها

                                                                          4- حوزه ها

                                           تعریف سیاست

از نظر ریالیست ها: چه کسی ؟ چه چیزی را ؟ چه موقع؟ و چگونه بدست می آورد؟  (هارولد لا سول)

ازنظر کثرت گرا ها : هنر سازش است.

از نظر کار کرد گرایان : سیاست در بر گیرنده کار کرد هایی است که جامعه بدون آنها نمی تواند به حیات خود ادامه دهد.

از نظر نهاد گرایان: بررسی فعالیت نهاد های دولت.

                                              تعریف دولت

دولت : سازمانی است که ابزار مشروع خشونت را در دست دارد.

ازنظر دیوید استیفن: تخصیص اقتدار آمیز ارزش ها.

                                              وظیفه سیاست مدار

1-     ایجاد وحدت

2-     ایجاد مشروعیت

3-     ایجاد مشارکت

4-     توزیع عادلانه ثروت و امکانات

                                                    حوزه های علم سیاست

حوزه های علم سیاست : 1- اندیشه سیاسی

                               2- جامعه شناسی

                               3- مدیریت دولتی

                               4- روابط بین الملل : الف – استراتیژیک

                                                          ب – حقوقی

                                                          ج – اقتصاد بین المللی

                               5- سیاست های مقایسه ای  -  توسعه و توسعه نیافتگی

                                                                  -  مطالعات منطقه ای

                                                                  -  نوسازی و دگرگونی سیاسی

 جلسه : دوم                                                                                               تاریخ:5.4.2009

                                             مرزهای دانش سیاسی

 1-     فلسفه سیاسی

2-     جامعه شناسی سیاسی

3-     حقوق عمومی                                                   

4-     اقتصاد سیاسی

5-     جغرافیای سیاسی

6-     روانشناسی سیاسی

 مرزهای دانش سیاسی : همه مرز های سیاسی از منظر خاص خود با پدیده دولت سر و کار دارد:

 -         فلسفه سیاسی: از دولت آرمانی سخن میگوید و بحث  از عدالت، انسانیت ، اخلاق، برابری و آزادی را به عنوان موضوعات اصلی فلسفه سیاسی به مفهوم دولت آرمانی پیوند میدهد.

-         جامعه شناسی سیاسی : به روابط دولت با نیرو ها و نهاد های اجتماعی می پردازد و از منظر جامعه، فرهنگ و نظام اقتصادی به دولت نگاه میکند و حقوق اساسی و روابط قدرت دولت ها را توضیح می دهد و از قانون اساسی و روابط قوای حکومتی بحث میکند. بنا براین میتوان گفت که در حالیکه دانش سیاسی مستقیما به دولت نگاه میکند و آن را در کانون مطالعه خود قرار میدهد شاخه های فرعی آن دانش از چشم انداز های ویژه به دولت می نگرد و یا وجهه خاصی از آن را مطالعه میکند:

                  1- چه کسی باشد؟                   2- کی اعمال کند؟                 3- به نفع کی باشد؟

فلسفه سیاسی به معنای اندیشیدن به سیاست به شیوه فلسفی به فهم و ماهیت و سرشت و عاملیت  اطاعت و تبعیت، ضرورت و غایت جامعه و دولت ، دلایل وجود دولت و بهترین شیوه سازماندهی به زندگی سیاسی انسان به منظور تضمین اهداف اساسی زندگی یعنی عدالت ، آزادی و برابری علاقه مند است. به بیان دیگر فلسفه سیاسی پاسخی است به سه سئوال اصلی حکومت:

1-     حکومت حق چه کسی است؟

2-     از چه طریق حکومت اعمال شود؟

3-     حکومت به نفع چه کسی اعمال می شود؟

پاسخ های این سئوالات بر اساس دیدگاه های مختلف در مورد ماهیت و سرشت انسان متفاوت است . به بیان دیگر اختلاف فلاسفه سیاسی در چهار موضوع انسان شناسی باعث میگردد پاسخ های آنان به این سئوالات نیز متفاوت گردد. زیرا این چهار موضوع چهار وضعیت متفاوت را برای انسان تصور میکند که ضروری است متناسب با آن دولت نیز متفاوت باشد.

این چهار موضوع عبارتند از:

1-     آیا انسان موجود جمع گرا است یا فرد گرا؟

2-     آیا انسان موجود سیاسی است یا غیر سیاسی؟

3-     آیا انسان عقلانی است یا غیر آن؟

4-     آیا انسان کمال پذیر است یا نه؟

فلسفه سیاسی بحث از ماهیت دولت دارد و در ماهیت دولت، اهداف زندگی سیاسی ، بهترین شکل دولت و شیوه درست دست یابی به آن مورد بحث قرار میگیرد. به بیان دیگر عمیق ترین دغدغه فلسفه سیاسی حکومت مطلوب است .

-         جامعه شناسی سیاسی: دولت به عنوان حوزه عمل و فعالیت سیاسی موضوع علم سیاست است اما خود در درون شبکه ای از نیروها و قدرت های اجتماعی قرار دارد که در تشکیل آن موثرند و این بحث در جامعه شناسی سیاسی مطرح میشود. به بیان دیگر روابط میان نیروها و نهاد های اجتماعی و اقتصادی مبنای اصلی دولت را تشکیل میدهد. از این دیدگاه توضیح سرشت ، عملکرد و ساختار دولت را باید در سطوح مختلف جامعه، اقتصاد و فرهنگ جستجو نمود. به طور کلی موضوع جامعه شناسی سیاسی را می توان در سه امر خلاصه نمود:

1-     سطح فردی: دراین سطح موضوع جامعه شناسی سیاسی تاثیر عوامل مختلف اجتماعی بر رفتار سیاسی همانند مشارکت، شورش، اعترض، اطاعت و سایر رفتار های سیاسی است.

2-     سطح گروهی : در این سطح جامعه شناسی سیاسی به نقش و نفوذ گروههای بر سیاست  و عملکرد دولت می پردازد و نقش آن را بررسی میکند.

3-     سطح دولت: در این سطح دولت خود به عنوان عرصه سازش و ستیز میان نیروها و طبقات اجتماعی مطالعه میگردد.

 جلسه : سوم                                                                                     تاریخ: 12.04.2009

سود مندی دانش سیاسی

( هدف از آموزش علوم سیاسی )

 -          تحلیل سیاسی

 -         انواع تحلیل سیاسی   1- توصیف

                                 2- تبیین

                                 3- تجویز

-    مراحل تحلیل سیاسی  1- تعیین موضوع

                                 2- طرح سئوال

                                 3- جمع آوری اطلاعات

                                 4- ارایه فرضیه

                                 5- پردازش

-    ابزارهای تحلیل سیاسی 1- مفاهیم

                                   2- تئوری ها

                                   3- روش ها

-   روش های تحلیل سیاسی

 تحلیل: جداکردن اجزا، ابعاد و زوایای مختلف یک پدیده است

پدیده های سیاسی عبارتند از 1- رفتار های سیاسی  ( مثل مشارکت)

                                    2- نهاد های سیاسی  ( حزب و گروه)

                                    3- ارزش های سیاسی ( هنجار های سیاسی)

تحلیل سیاسی عبارت است از  1- توصیف پدیده سیاسی ( معرفی پدیده های سیاسی) شناخت.

                                       2- تبیین (علت یابی) ریشه یابی پدیده های سیاسی

                                       3- تجویز و ارائه راه حل (نتیجه) { توصیف و تبیین جزو کار علم نیست}

توضیح: دولت مدرن در قرن 17 در اروپا بوجود آمد. اصول کار در تمام علوم یکی است و مضوع با هم فرق میکند.

تعریف تحلیل سیاسی

تحلیل سیاسی به معنای گره گشایی ، تقسیم یا جزء جزء کردن پدیده سیاسی ، توصیف وبیان درست واقعه(پدیده) و تبیین یا کشف روابط بین اجزای آن است. به بیان دیگر تحلیل سیاسی یعنی مشاهده درست ، توصیف دقیق و بر رسی یک پدیده سیاسی به منظور پاسخگویی به چیستی و چگونگی پدیده و چرایی آن است.

هدف از تحلیل سیاسی کشف علت ها یا ریشه ، ابهام زدایی و روشن کردن زوایای تاریک و پشت پرده رخداد ها می باشد.

 انواع تحلیل سیاسی

1-     توصیف: توصیف عبارت است از شرح جزئیات و بیان عوامل، مولفه ها و عناصر پدیده های سیاسی به طور مثال توصیف دموکراسی و تفاوت آن با نظام های دیگر حکومتی همانند نظام های اقتدار گرا ( توتالیتر) استبداد سنتی.

2-     تبیین: تبیین عبارت است از کشف ریشه های شکل گیری احزاب ، عوامل نا پایداری نظام های سیاسی، عوامل بی ثباتی سیاسی د همانند آن در این مقوله جای میگیرد.

3-     تجویز : تجویز عبارت است از ارائه قضاوت اخلاقی در مورد رفتار ها، نهاد ها و ارزش های سیاسی. مباحثی از قبیل حکومت مطلوب ، نظام ایده آل ، نظام عادلانه ، احزاب مطلوب و همانند آن شامل این مقوله می باشد.

 مراحل تحلیل

اول: تعیین موضوع

دوم: طرح سئوال ( به طور معمول 6 سئوال):

            1- چیستی       2- زمان      3- مکان       4- چه کسانی       5- چگونه        6- چرا

سوم : جمع آوری اطلاعات برای جواب هر سئوال که متخصصین رشته چه گفته و اسناد و مدارک چی است.

چهارم: ارائه فرضیه یا پاسخ به سئوالات

پنجم: پردازش

 ابزار های تحلیل سیاسی

بعد از تعیین موضوع  و هدف نوبت می رسد به ابزار ها که عبارتند.

1-     مفاهیم : ( پایه علم سیاست )  کل پدیده های سیاسی با استفاده از مفاهیم است که توضیح داده میشود ( کار مفاهیم فقط توصیف پدیده های سیاسی است)

2-     تئوری ها: نظریه هایی که دانشمندان در مورد پدیده های سیاسی دارند.

3-     روش ها.

 جلسه : چهارم                                                                                        تاریخ:30/2/1388

                                                روش های تحلیل سیاسی

- روش تاریخی   1- تکاملی

                       2- پارادایمی

 - روش سیستمی  1- ورودی

                       2- فرایند

                       3- خروجی

                       4- محیط

                       5- باز خورد

توضیح: تاقبل از رنسانس روش در همه علوم فلسفی بود و روش تکاملی بیشتر در قرن 19 مطرح بود.

 سیر (فرایند) تکاملی

–        تولد

–        رشد

–        زوال

از این سیر تاریخ بشر به دو دوره تقسیم میشود ( وبر)

1- دوره سنتی   - عواطف -دینی - شخصی

2- دوره مدرن – عقلی – غیر شخصی

دورکهایم هم تاریخ شکل گیری جوامع را اینگونه تقسیم میکند 1-  سنتی – عدم تقسیم کار- همبستگی میکانیکی

                                                                              2- مدرن – تقسیم کار – همبستگی ارگانیکی

در روش تحلیل پارادایمی روابط پدیده ها ( برخلاف روش تحلیل تاریخی ) الگویی است و کمال در قدامت و نوی نیست.

الگو به معنای مجموعه ای از ارزشها و ویژگیها .

در این روش دوره ها ادامه دوره قبل و تکامل یافته دوره قبل نیست و هیچ دوره ای بهتر یا بد تر از دوره دیگر نیست.

 روش تاریخی

روش تاریخی یکی از قدیمیترین شیوه های تحلیل سیاسی است که از دیر باز در میان دانشمندان رایج بوده است. در این روش دو الگوی متفاوت وجود دارد :

1-     الگوی تکاملی

2-     الگوی پارادایمی ( الگویی)

در روش تکاملی فرض بر ان است که تمام پدیده های سیاسی و اجتماعی سیر تکاملی مشخص و معینی را دارد که ما باید به باز شناسی آن بپردازیم. به طور مثال بر اساس اعتقاد و باور های جامعه شناسان قرن (19) همانند ماکس وبر، مارکس، دورکهایم، زیمیل و دیگران تاریخ جوامع بشری دارای مراحل مشخصی است که باید هر جامعه در فرایند تکاملی از آن عبور نماید. به طور مثال همه آنها معتقد دارند که جوامع به دو گونه اصلی : سنتی و مدرن تقسیم بندی می گردد. عبور از جامعه سنتی نیازمند فرایند های ویژه ای است که بدون آن این تکامل امکان پذیر نیست.

روش دوم پارادایمی است . در این روش تاریخ پدیده های سیاسی و اجتماعی همانند تاریخ جوامع پیوسته و تکاملی نیست بلکه تاریخ هر جامعه مجموعه ای از گسست هایی است که در هر گسست آن ، جامعه دارای ویژگیها و خصوصیات مخصوص به خود بوده و قابل مقایسه با دوران قبل و بعد از خود نمی باشد. بلکه هر دوره منطق، اصول و ارزش های داشته است که تنها می توان با آن اصول و معیار ها آن دوره را تحلیل نمود.

                                     روش تحلیل سیستمی

توضیح:

سیستم: سیستم عبارت است از مجموعه اجزا و عناصری که با هم ارتباط دارد و تغیر در یک جزء موجب تغییر در دیگر اعضا میشود.

توضیح: سیستم سیاسی عبارت است از مجموعه نهاد ها و سازمان های سیاسی که به گونه ای با هم ارتباط دارند که اگر هر جز خوب کار نکند باعث ایجا مشکل در کل سیستم میشود.

سیستم سیاسی هم مانند هر سیستم دارای پنج عنصر میباشد:

1-     ورودی :

a.       حمایت ها

b.      تقاضا ها

متناسب با شرایط اقتصادی ، سیاسی متفاوت است . لازم دارد گروهها و ساختار هایی باشد که تقاضا               ها وحمایت های مردم را منتقل کند به سیستم ( خواسته های درست و دسته بندی درست)

2-     فرایند : که در آن تقاضاها و خواسته ها تبدیل به برنامه ها و قانون شود و بصورت مصوبات و لوایح و قوانین تحویل جامعه شود.

3-     بازخورد : بر رسی اینکه تأثیر قوانین در جامعه چگونه بوده؟  تقاضا ها کم شده یا زیاد ؟ حمایت ها کم شده یا زیاد؟   اگرحمایت ها زیاد شده  و تقاضاها کم شده  سیستم موفق بوده است  و اگر برعکس حمایت ها کم و تقاضاها زیاد شده سیستم ناموفق بوده است. ملاک بررسی عملکرد و بازده یک سیستم  در ورودی ها ( تقاضا ها و حمایت ها ) است.

 نوت استاد:

سیستم ساسی عبارت است از اجزا و عهاصر مرتبط به همی که تغییر در یک عنصر موجب تغییر در عناصر دیگر میشود

سیستم سیاسی عبارت است از مجموعه عناصر و اجزایی همانند احزاب سیاسی، گروههای ذی نفوذ، مطبوعات، قوه قضائیه ، قوه مقننه ، قوه مجریه ، ادارات دولتی ، پلیس، و ارتش می باشد که تغییر در هر کدام از این عناصر موجب تغییر در عناصر دیگر میگردد. به طور مثال تحول در مطبوعات یک کشور میتواند قوه مققنه، قوه مجریه و قوه قضائیه و سایر عناصر سیستم سیاسی را متحول سازد.

 اجزا و عناصر سیستم سیاسی

1-     ورودی ها

2-     خروجی ها

3-     فرایند

4-     بازخورد

5-     محیط

 عناصر سیستم سیاسی

هر سیستم دارای پنج عنصر قبلی بوده در ورودی ها شامل دوعنصر تقاضا ها و حمایت ها میگردد.

تقاضاها عبارت اند از نیاز ها و خواست های اساسی جامعه  وحمایت ها عبارتند از پشتیبانی افراد، گروهها و نهاد ها از سیستم سیاسی.

میزان کار آیی و توسعه یافتگی نظام سیاسی به آن است که تقاضاهای مردم به درستی درک شده و به میزان حمایت ها و پشتیبانی های نظام افزوده گردد. هر نظامیکه توانایی افزایش حمایت ها را نداشته و دایما بر مطالبات مردم افزوده گردد دیر یا زود نظام سیاسی فرو خواهد پاشید.

 جلسه : پنجم                                                                                     تاریخ : 26/ 2/1388

                                                روش های علوم سیاسی

اول : روش رفتار گرایی

-         تعریف

-         ویژگیها

-         اجزا و عناصر

-         نمونه ها

 توضیح: پدیده های اجتماعی از جمله سیاسی جنبه های مختلف دارد و روش های مختلف که هرکدام یک بعد از علوم سیاسی را برجسته کرده است..  یکی از مهمترین روشها برای تحلیل سیاسی رفتار گرایی است.

 تعریف

رفتار گرایی سعی در اندازه گیری دقیق فاکتورهای اجتماعی، اقتصادی، روانی و تأثیرات آنها بر رفتار سیاسی دارند و به دنبال کشف قوانین اجتماعی است و این کار را از طریق رفتارهای تکرار پذیر و کشف الگوهای رفتاری و عملی به انجام می رساند.

 ویژگیهای رفتارگرایی:  - واحد اصلی مطالعه رفتار سیاسی است

                               - روش آن جمع آوری اطلاعات تجربی و کمی در مورد رفتار های سیاسی است.

                               - هدف اصلی رسیدن به قواعد کلی رفتار های سیاسی است.

 اجزا و عناصر رفتار سیاسی : 

-     جامعه پذیری سیاسی ( چه عواملی نگرشهای انسان به سیاست را تعیین میکند.

-         فرهنگ سیاسی ( ارزش ها ، نهاد ها و هنجار های سیاسی)

-         مشارکت و رقابت سیاسی

 نمونه ها : گزینش سیاسی ( یعنی انتخاب افراد برای پست ها) تحت چه عواملی صورت میگیرد؟

             رقابت سیاسی متأثر از چه عواملی است؟ و  ...... که بسیار است.

 دوم : روش تصمیم گیری

-         تعریف

-         اهمیت روش تصمیم گیری

-         فرایند تصمیم گیری

-         عوامل موثر در تصمیم گیری

 توضیح: زندگی یعنی تصمیم ها مختلف ( رفتار های مختلف پوسته است و محتوا تصمیم گیری است)

پدیده های سیاسی غیر تصمیم گیری سیاسی چیز دیگری نیست و واقعیت زندگی سیاسی غیر از تصمیم گیری سیاسی نیست.  از این نظر سیاست یعنی علم تصمیم گیری.

از این روش برای تحلیل سیاست خارجی بیشتر استفاده میشود ( روابط بین الملل) تحلیل مناسب بین کشورها است.

تصمیم گیری یعنی گزینش میان امکان های مختلف و گزینش یک امکان از میان امکانات مختلف. اما گزینش اتفاقی صورت نمی گیرد و فرایند خاصی دارد.

 تعریف تصمیم گیری

تصمیم گیری گزینش میان چند امکان و یا گزینش یک راه حل از میان راههای مختلف می باشد. بنا بر این تصمیم گیری رابطه نزدیک با اختیار و آزادی دارد و تا زمانیکه افراد در گزینش امکانات مختلف آزادی حد اقل نسبی نداشته باشند تصمیم گیری نداشته تصمیم گیری امکان پذیر نیست. و تصمیم زمانی اتخاذ خواهد شد که افراد از میان امکانات مختلف یک امکان را برگزیند.

 اهمیت روش تصمیم گیری

زندگی مجموعه ای تصمیم ها است و زندگی سیاسی مجموعه ای ازتصمیم های سیاسی است بنا بر این تصمیم گیری همیشه سیاسی است. نهاد ها ، ساخت ها ، قانون، روند های صوری همگی پوسته ای از سیاست است که محتوای واقعی آن  را تصمیم گیری تشکیل میدهد.  بنا بر این بر اساس این روش شناخت زندگی سیاسی بدون درک روش ها ، شیوه ها ، فرایند ها و عوامل موثر بر تصمیم گیری سیاسی نمی باشد و هدف اساسی این نظریه نیز اصلاح زندگی سیاسی و عقلانی نمودن تصمیم گیری های سیاسی است.

 فرایند تصمیم گیری ( مراحل)

1-     شناسایی مسئله

2-     گرد آوری اطلاعات

3-     ارزیابی گزینه ها بر اساس اطلاعات

4-     گزینش یک راه حل

5-     اجرای راه حل

6-     ارزیابی کار آیی تصمیمپ

7-     اعلان پایان مسئله

 عوامل موثر در تصمیم گیری

1-     انگیزه های روانی افراد( منافع شخصی)

2-     فشار افکار عمومی

3-     فشار گروههای اجتماعی

4-     محیط سازمانی تصمیم گیرنده

5-     میزان اطلاعات در دسترس

6-     هزینه های تصمیم گیری

هر تصمیم سیاسی ناشی از یکی یا چند تا از این عوامل است.

 سوم : روش کارکرد گرایی

-         تعریف

-         اهمیت

 کارکردها  1- گزینش سیاسی

              2- جامعه پذیری سیاسی

              3- بیان منافع

              4- تجمع منافع

              5- تدوین قوانین

              6- اجرای قوانین

              7- داوری قوانین

 جلسه : ششم                                                                                    تاریخ: 13/2/1388

                              تحول تاریخی در مفهوم سیاست

 1- برداشت فلسفی و اخلاق   (با هدف)  تامین فضیلت   پدیده طبیعی

2- برداشت واقع گرایانه       (با هدف) تامین نظم        مصنوع بشر

3- برداشت مدرن

 توضیح: در یونان باستان و قرون وسطی برداشت از سیاست فلسفی بود و جزوی ارزشهای اخلاقی و فرهنگی بود. و دولت یک امر طبیعی زیرا خصلت بشر است که مجبور است خانواده تشکیل بدهد و دولت. جامعه، دولت وسیاست در خدمت اخلاق بعنوان یک ابزار بود.

چیزی که اصل بود ارزشهای اخلاقی بود و دولت ابزاری بود در خدمت گسترش اخلاق.

 1- برداشت فلسفی و اخلاقی

دراین برداشت سیاست و قدرت فی نفسه هدف نیست بلکه ابزار و وسیله رسیدن به اخلاق و فضیلت است. هدف از سیاست تاسیس مدینه فاضله هست و هدف از مدینه فاضله آماده کردن شرایط دست یابی به معرفت و فضیلت است. در این برداشت اخلاق با سیاست رابطه ناگسستنی دارد و هدف اساسی سیاست تامین اخلاق و فضیلت اخلاقی است. ( اخلاق ، مذهب و سیاست درهم تنیده است و دولت در خدمت اخلاق و مذهب است).

ماکیاول پدر علم سیاست جدید شناخته میشود.

 2-      برداشت واقع گرایانه

در این برداشت دولت وسیاست مصلحت جداگانه دارد که آن حفظ و تداوم قدرت است و سیاست وسیله بر قراری نظم و امنیت می باشد. اخلاق عمومی از اخلاق سیاسی جدا است و همه چیز باید در خدمت حفظ قدرت باشد. همه چیز و سیله است و هدف وسیله را توجیه میکند. هدف اصلی سیاست نظم است نو نظم را میتوان بدون عدالت ، آزادی و اخلاق حفظ کرد. اما حفظ هیچکدام از این ارزش ها بدون نظم امکان پذیر نمیباشد.

 توضیح: کاری که انجام شد تلاش شد تا دولت از دیگر قدرت های متداخل جدا شود و دولت در راس قرار بگیرد.           

       در عالم قدیم افراد تکلیف مدار بود  در برابر دولت ، کلیسا ، اشراف و سران قوم

دنیای جدید حقوق مدار است. دنبال این است که حق انسان بالای دولت ، کلیسا ، اشراف و سران قوم چیست؟ مسئولیت های آنان نسبت به افراد چیست؟ و تلاش شد که جایگاه دولت را تنزل دهد .  جان لاک و روسو از سردمداران این عقیده اند.

تیوری قرارداد اجتماعی مقید کردن دولت که از حقوق و آزادی های فردی تعدی نکند.

جان لاک پدر لیبرالیسم شناخته میشود.

 3- برداشت حقوقی

در این دیدگاه سیاست مهمترین وسیله  تضمین حقوق افراد است . مفهوم قرارداد اجتماعی محور اصلی این برداشت است و این نظریه اصولا مربوط به مسئولیت و محدودیت حکومت در مقابل حقوق و آزادی های افراد است. به باور جان لاک حکومت نهادی مصنوعی و ساختگی است و هدف اصلی آن پاسداری از جان و مال و آزادی افراد است. دولت بر اساس قرارداد اجتماعی ایجاد شده و مسئولیت محدود و معینی را به عهده دارد. تخلف از این قرارداد موجب نقض پیمان اجتماعی میگردد و افراد و گروهها می تواند از دستورات حکومت سرپیچی نموده و یا در مقابل آن شورش نماید

 4-      برداشت مدرن

اصولا فایده گرایانه است و سیاست وسیله تامین رفاه و شادی افراد است. از دیدگاه فایده گرایانه آنچه در تحلیل نهاد های اجتماعی و سیاسی مهم است این است که آنها دارای وظایف مفید بوده و شدت و مدت لذت را افزایش میدهد. زیرا انسان موجودی لذت طلب است و همه نهاد های اجتماعی در خدمت همین امر میباشد. به طور مثال نهاد های مختلف بشری همانند حفاظ هایی هستند که ضامن شادی و پرهیز از درد و رنج بشر است. بطور مثال حفاظ مادی انسان را از درد و رنج طبیعت حفظ میکند و نهاد های اخلاقی روابط انسانی افراد را تسهیل نموده و نهاد مذهبی به وی لذت معنویت را می بخشد. بر این اساس نهاد های سیاسی و حقوقی نیز ضامن امنیت و رفاه بشر است و بر همین اساس دولت رفاهی یکی از الگوهای اساسی دولت است که تحت تاثیر همین تیوری در قرن بیستم رواج و گستردگی زیاد داشته است.

 جلسه : هفتم                                                                                     تاریخ : 21/2/1388  

                                              مفهوم و ویژگیهای دولت مدرن

-         تعریف دولت

-         تعریف حکومت

-         تمایز دولت وحکومت

-         ویژگیهای دولت

 تعریف دولت

1-     جامعه سیاسی

2-     سازمان سیاسی

3-     سیستم سیاسی

4-     قدرت عمومی

 توضیح : دولت پدیده جدید است و حکومت قدیمی تر است. و در قرن 15 و 16 بخصوص در قرارداد وستفالیا (1648) تعریف شد.

شکل زندگی در طول تاریخ متفاوت بوده است و دولت شکل خاصی از جامعه سیاسی است.

 تعریف حقوقی دولت

دولت یک نوع گروه بندی ، سازمان زندگی و جامعه ای است که دارای ویژگیهای (عناصر)

1-     داشتن حاکمیت است ( قدرت برتر که برتمام قدرت های دیگر سلطه و تسلط داشته باشد)

2-     داشتن حکومت است ( ابزار اعمال قدرت ساختار، نظام یا فرد)

3-     داشتن سر زمین ( در دنیای جدید زمین موضوعیت دارد و مرزها تقسیم شده است)

4-     داشتن جمعیت است.

 تعریف دولت به معنای جامعه سیاسی

دولت در این معنی شکلی از زندگی دسته جمعی و شیوه ای از گروه بندی انسانی است . بنا بر این هر جامعه سیاسی دولت نیست بلکه برای دولت شدن باید شرایط خاصی را دارا باشد. صاحب نظران در بیان این شرایط و تعریف حقوقی از دولت گفته است که دولت اجتماعی از افراد است که دارای سرزمین ، هویت ملی ، حکومت و حاکمیت معین و مستقل باشد.

 تعریف دولت به عنوان سازمان سیاسی حاکم

دولت در این تعریف یک سازمان و یک تشکیلات در مقابل سازمانهای مختلف اجتماعی از قبیل خانواده، مسجد، انجمن ها، مدارس و دیگر سازمان های اجتماعی است. به بیان دیگر در این تعریف دولت عبارت است از مجموعه نهاد های حکومتی و کا گزاران که بر مردم و یا ملت فرمان روایی می کنند. این تعریف ریشه در آراء و نظریات جامعه شناختی دارد و معروف ترین صاحب نظر در این تعریف ماکس وبر می باشد. دولت عبارت است از سازمانی که کنترول انحصاری مشروع خشونت را در دست دارد.

توضیح : معروف ترین تعریف در جامعه شناسی سیاسی دولت به معنای سازمان سیاسی حاکم است.

 تعریف دولت به عنوان سیستم سیاسی

سیستم در درس های قبل توضیح داده شد و نیاز به تکرار نیست

 در این تعاریف دولت به عناصر ظاهری اشاره میکرد اما در تعریف بعدی محتوای دولت یعنی مفهوم قدرت مد نظر است.

 تعریف دولت به معنای قدرت عمومی

در این معنی تاکید اصلی بر عناصر ماهوی و ماهیتی و مبنایی بجای عوامل ساختی و ظاهری است به بیان دیگر در این تعریف بجای عناصر دولت ،ساختار و سازمان آن تاکید اساسی به نحوه ارتباط دولت با مردم است که از آن به عنوان قدرت عمومی ، قدرت برتر و عالیترین قدرت یاد شده است . در این معنی به قول هارولد لاسلی در هر کشور اراده ای وجود دارد که بنا به قانون ار همه اراده های دیگر برتر است. تصمیم نهایی را این اداره میگیرد و دارای حاکمیت است. تصمیمات او بر تمام افرادی که در محدوده قلمرو وی ساکن است لازم الاجرا می باشد. بنا بر این دولت قدرت عمومی حاکم بر حکام و اتباع است که نظم و استمرار زندگی سیاسی راتضمین میکند.

 تعریف حکومت

1- فرمانروایان                افراد

2- قوه مجریه                 ساختار    نظام

3- مجموع قوای سه گانه

 

توضیح : حکومت وسیله اجرای دولت است.

 حکومت در لغت به معنای حکم راندن و فرمان راندن است اما در اصطلاح به سه معنی متفاوت به کار میرود:

1-     فرمان روایان : در این معنی حکومت به شخص یا اشخاصی اشاره دارد که عمل حکمرانی را انجام می دهند.

2-     قوه مجرین : در این معنی حکومت فقط به قوده مجریه در مقابل قوای دیگر اطلاق می گردد.

3-     قوای سه گانه: در این معنی حکومت شامل هر سه قوای قضائیه ، مجریه و مقننه میگردد.

 تمایزات دولت و حکومت

            دولت                                                             حکومت

1- دولت یک کل است                                              حکومت یک بخشی از دولت است

2- دولت یک مفهوم انتزاعی است                                حکومت مشخص و واقعی است

3- همه مردم عضو دولت هستند                                  بخش کوچکی از مردم عضو حکومت هستند

4- دولت دایمی است                                                حکومت تغیر میکند

5- دولت بدون حکومت ممکن نیست                             حکومت ها قبل از دولت وجود داشته

6- حاکمیت صفت دولت است                                     حکومت تابع محدودیت است

7- دولت موضوع شکایت نیست                                  حکومت موضوع شکایت است

             مثل کل بدن                                                         مثل یک عضو   

       

  جلسه: هشتم                                                                                     تاریخ: 31/2/1388

ویژگیهای دولت مدرن

1-     حاکمیت

2-     کنترول انحصاری ابزار خشونت

3-     مشروعیت

4-     شهروندی

5-     بوروکر

6-     مشروطیت

7-     غیر شخصی بودن

8-     سرزمینی بودن

9-     مالیات منظم

 حاکمیت

اولین ویژگی دولت جدید دارا بودن حاکمیت است و این امر بدان معنی است که قدرت و اراده دولت برفراز همه افراد و گروهها در داخل کشور قرار داده شده و هیچ گروه و سازمانی نمی تواند با آن برابری نماید در خارج از کشور آزاد و مستقل است و به عنوان یک عضو مستقل از جامعه جهانی محسوب میگردد. به باور یکی از صاحب نظران حاکمیت یعنی توانایی دولت در انجام اقدامات و اجرای سیاست ها در قلمرو مشخص و مستقل از بازیگران خارجی و رقیبان داخلی. به بیان دیگر نهاد دولت دارای اقتداری مطلق و نهایی است و مرجعیت دولت همانند ندارد.

 کنترول انحصاری قدرت

به اعتقاد وبر تجمع و انباشت قدرت از ویژگیهای اساسی جوامع مدرن و زمینه شکل گیری دولت مدرن است. در جوامع ماقبل مدرن ابزاد قدرت به صورت پراکنده در اختیار فئودالها و قدرت های محلی قرارداشت و آنان در محدوده تحت کنترول خود می توانستند اعمال قدرت نموده و افراد را مجازات کنند. از این رو در مناطق مختلف قدرت های محلی مختلف وجود داشت و خشونت در سطح جامعه پراکنده بود اما با شکل گیری دولت مدرن اعمال خشونت از سطح جامعه برچیده شد و در یک نهاد تخصصی بنام دولت انباشته گردید. به باوریکی از صاحب نظران اساسا نهاد دولت هنگامی به وجود می آید که ادامه حیات جامعه و نهادهای که کارهای عمومی را انجام میدهند مستلزم آن باشد که حق کاربرد و اعمال زور از بدنه جامعه گرفته و به یک نهاد تخصصی واگذار شود که بتواند به نمایندگی از طرف جامعه و به منظور استقرار و حفظ نظم از آن استفاده نماید.

 توضیح: قدرت یعنی توانایی وادار کردن دیگران علی رغم میل شان 1- یا بر مبنی زور  2- یا بر اساس مشروعیت  3- یا براساس اصول ( اقتدار)

مشروعیت نگاه به قدرت از پایین به بالا است یعنی حکومت شوندگان معیار و اصول حکومت کنندگان را بپذیرند.

 مشروعیت قانونی

دولت ها هرچند که حاکمیت شان را همیشه با ستفاده از ابزار های خشونت آمیز اعمال میکنند و در مواردی نیز استفاده از نیروهای نظامی و انتظامی تنها وسیله اعمال حاکمیت است اما واقعیت این است که اعمال زور بسیار شکننده است و هیچ دولتی نمی توان تداوم و بقای خود را متکی بر آن نماید. از این رو دولت ها همواره در صدد آن است که مشروعیت خود را در جامعه گسترش داده و این باور را در میان مردم ایجاد و تقویت نماید که قدرت دولت برای وضع و اجرای قوانین قدرتی است به حق ، قانونی و موجب فرمانبرداری. بنابر این اگر قرار باشد که سازمان و تشکیلاتی حق مجازات افراد را داشته باشد دولت شایسته ترین و مناسبترین آن می باشد.

 شهروندی

جنبه دیگر دولت مدرن را حقوق شهروندی تشکیل می دهد و این امر ناشی از مشروعیت دولت است که برخواسته از اراده مردم می باشد و حقوق شهروندی شامل سه نوع است:

اول حقوق مدنی : که شامل آزادی های شخصی ، آزادی بیان، اندیشه و عقیده و حق برخورداری از عدالت میگردد.

دوم حقوق سیاسی: شامل حق مشارکت در اعمال قدرت سیاسی به عنوانی یکی از اعضای شهر می باشد و شامل حق انتخات شدن و انتخاب کردن است.

سوم حقوق اقتصادی و اجتماعی که عبارت است از: حقوقی که حق برخورداری از حد اقل رفاه اقتصادی و امنیت است تاحق برخورداری کامل از حق زندگی به عنوان یک انسان متمدن طبق معیار های حاکم بر یک جامعه را در بر میگیرد.

 

جلسه :                                                                                                   تاریخ: 3/3/1388

 ویژگیهای دولت مدرن ( ادامه)

بوروکراسی

سازماندهی بوروکراتیک یکی دیگر از تمایز های دولت مدرن وعلت اساسی توانمندی و ظرفیت آن نسبت به حکومت های پیشین است . در سازماندهی بوروکراتیک هر مقام دارای مسئولیت ها و اختیارات مشخص است و بر اساس ضوابط تعیین شده مسئول عملکرد مقامات زیر دست و پاسخگو به مقامات بالادست خود میباشد. رابطه مقامات با یکدیگر و ضوابط حاکم بر مسئولیت ها و اختیارات رفتار و عملکرد آنها ساختار اداری سازماندهی بوروکراتیک را تعیین میکند. به بیان دیگر در دولت های مدرن قدرت ناشی از مقامات است و افراد و اشخاص صرفا مجری نقش ها است و قدرت به سازمان منتقل شده است .

 توضیح: بورو کراسی در لغت از (bureau) به معنی دفتر و (cracy) به معنی حکومت گرفته شده و به معنی رعایت تشریفا ت اداری به کار برده میشود.

در حکومت های قدیم محور همه چیز شخص بود لذا بی ثبات بود، غیر قابل پیش بینی و بی نظم بود ولی در دولت جدید همه امور به معیاری شده . بوروکراسی ابزار کار است و به نظر وبر رمز موفقیت دنیای جدید است.

 مشرطیت

وظایف و مسئولیت های متقابل جامعه و هم چنین اختیارات و مسئولیت های دولت در جوامع جدید بر اساس قانون اساسی هر کشور است . هدف قانون اساسی سازماندهی و عملکرد حکومت بر اساس اصول معین است که در قانون وظایف متقابل قوای سه گانه مسئولیت های آن در برابر مردم و تکالیف و رضایت شهروندان به درستی منعکس می گردد و یگانه معیار ارزیابی افراد ، گروهها و نهاد های مختلف دولتی می باشد. در دولت های جدید ابزار های زیادی برای محدودیت حکومت کنندگان در قانون اساسی هر کشور وجود دارد که بر  اساس آن عمکرد حکومت ها محدود میگردد. تفکیک قوا، دوره ای بودن مقامات سیاسی، قانون اساسی، آزادی احزاب و مطبوعات از ابزار های اصلی تحدید حکومت ها در دولت های جدید میباشد. غیر شخصی بوده مکمل بوروکراتیک بودن است.

 غیر شخصی بودن

اساس حکم و اطاعت در دولت های جدید بر مبنای اصول و قوانین عام و غیر شخصی است . در دولت های ماقبل مدرن اراده و هوس شاهان و شاهزادگان بر مردم اعمال قدرت میکرد و حکم و اطاعت شخصی بود اما این امر در جوامع جدید بر مبنای قانون است. مردم از قوانین اطاعت میکنند و مقامات نیز بر مبنای قانون از مقامات برتر اطاعت دارند. و بر مقامات پایین تر احکام صادر می کنند.عملکرد های مغایر با قوانین قابل پیگیری و مجازات است و کسی نمی تواند مطابق با شرایط و احوال شخصی رفتار نماید.

 سرزمینی بودن

اختیارات و مسئولیت های دولت ملی در قالب مرزهای تعیین شده تعریف شده است و این مرزها شامل هوا و دریا در محدوده ارضی معین نیز میگردد. اما این مرزها در دولت های ماقبل مدرن عمدتا لرزان و شکننده بود و اصولا مرزی به معنای امروزی وجود نداشت بلکه حکومت های پیشین دارای سرحدات متزلزلی بود که قدرت و زور حکومت ها را تعیین میکرد بنا بر این در دولت های در دولت های قدیم ما سرحدات داشتیم که بر اساس زور یک دولت تشکیل میشد ولی امروز ما در دولت های جدید مرز داریم که آن را میتوانیم با یک وجب محاسبه کرده و در نظر بگیریم.

 مالیات منظم

مالیات همیشه یکی از عمده ترین منبع در آمدی دولت ها بوده و در مواردی نیز تنها تامین کننده نیازهای مالی آنان میباشد. اما نحوه گرفتن و کارکرد آن در دولت های مدرن به صورت اساسی تغیر کرده و همین امر آن را به یکی از ویژگیهای اساسی دولت جدید تبدیل کرده است . در دولت مدرن گرفتن مالیات حالت منظم، مدام، قانونی، فراگیر و قاعده مند دارد. نقش ماموران در گرفتن مالیات هیچ گونه سودی در افزایش و یا کاهش مالیات ندارد و آنان صرفا اجرا کننده قانون است . دولت نیز در برابر میزان ، نحوه گرفتن و نحوه مصرف آن مسئولیت دارد و بخش عمده آن صرف تامین خدمات عمومی می گردد.

 جلسه : دهم                                                                                       تاریخ: 25/3/1388

مشخصات دولت های قوی

1-     مشروعیت

2-     استقلال

3-     توانمندی

4-     نخبه گان کارآمد

 مشروعیت

مشروعیت نوع نگاه و نحوه برداشت حکومت گران و حکومت شوندگان است بین سیاست و حکومت در یک کشور است.  این نگاه شامل سرزمین و جغرافیای یک کشور، نوع رژیم و نوع حکومت میگردد. نگاه مثبت و خوش بینانه شهروندان به این امور باعث پذیرش روندهای سیاسی میگردد و موجبات اطاعت و رضایت مندانه و پذیرش حکومت گران را فراهم میکند. اما این امر در جهان سوم به دلیل تنوعات زندگی متنوع و پراگنده است و توافق در مورد سرزمین، نوع رژیم و حکومت کنندگان وجود ندارد. ازین رو همواره میان دولت و ملت و یا حد اقل بخش هایی از ملت بی اعتمادی ، کشمکش ، نزاع و درگیری وجود دارد درحالیکه این امر در کشور های توسعه یافته بدلیل هماهنگی نسبی فرهنگی اعتماد متقابل نسبتا میان دولت و مردم وجود دارد.

 استقلال

استقلال به معنی توانمندی دولت در کار برد قدرت خود به شیوه مستقل از عموم مردم است . دولت مستقل باید بتواند اقدامات خود را بدون نگرانی از مخالفت بخش هایی از مردم انجام دهد و در صورت مخالفت آنان را وادار به اطاعت نماید . طبیعی است که این امر به معنای نادیده گرفتن تقاضاهای مردم نیست بلکه بمعنی عدم اسارت دولت در دست احساسات و هیجانات عمومی و توانایی اتخاذ تصامیم مستقل است و دولت های توسعه یافته برنامه های خود را بر اساس منافع ملی تدوین میکند و از مخالفت افراد و نیروهای اجتماعی خوف و هراسی ندارد. دولت اسیر هیجانات عمومی نیست و منافع بلند مدت کشور را در نظر دارد. اما کشور های ضعیف همواره نگران مخالفت افراد، گروهها و احزاب مخالف است و فاقد توانایی تصمیم گیری های کلان عمومی میباشد.

 توانمندی

مقصود از توانمندی دولت آنست که دولت توانمند قادر است وظایف و مسئولیت های خود را بدرستی انجام داده و توانایی سیاست گذاری و اجرای سیاست ها را دارا میباشد. به باور یکی از نویسندگان مفهوم ظرفیت دولت به توانایی نهاد دولت به اداره و مدیریت جامعه بدون استفاده از قوه قهریه مرتبط است  و به میزان نفوذ نهاد دولت به جامعه مدنی کار آوری - - - - -

 جلسه : یازدهم                                                                                  تاریخ :31/3/1388 

 انواع حکومت

-         انواع حکومت از دیدگاه  ارسطو

-         انواع حکومت از دیدگاه ماکس وبر

-         انواع حکومت از دیدگاه بشیریه

 انواع حکومت از دیدگاه ارسطو

تعداد حکومت کنندگان

اعمال قدرت به سود عموم

اعمال قدرت به سود شخصی

یک تن

پاد شاهی

تیرانی

چند تن (آقلیت)

آریستوکراسی

الیگارشی

شمار زیاد ( اکثریت)

جمهوری

دمکراسی

 انواع حکومت از دیدگاه ماکس وبر  - سنتی  1- پاتریمونیال

                                                         2- سلطانی

                                              - کاریزماتیک ( شخصی)

                                              - عقلانی ( یا قانونی)

   انواع حکومت ازدیدگاه بشیریه

همه حکومت ها دارای چهار وجه هستند که غلبه یکی از این وجوه بر دیگران باعث پیدایش حکومت خاصی میشود.

 وجوه حکومت

1- وجه اجباری          2- وجه ایدئولوژیک        3- وجه عمومی         4- وجه خصوصی

همه حکومت ها دارای این وجوه هستند با این تفاوت که بعضی از وجوه آن غالب و فراگیر میباشد. اگر:

1-     وجه اجباری غالب بود حکومت نظامی است

2-     وجه عمومی غالب بود حکومت رفاهی میباشد

3-     وجه ایدئولوژیک غلبه داشت حکومت توتالیتر است

4-     وجه خصوصی غلبه داشت حکومت شاهی شکل گرفته است

 نماد وجوه یک هرم از زاویه بالا است که در راست هرم وجه اجباری ، در زاویه بالا وجه ایدئو لوژیک ، در زاویه راست وجه عمومی و در زاویه چب وجه خصوصی میباشد

  جلسه : دوازدهم                                                                             تاریخ: 7/4/1388 

مفهوم و انواع دمکراسی

 -         مفهوم دمکراسی

-         پیشینه دمکراسی

-         انواع دمکراسی

-         اجزاء و عناصر دمکراسی

دمکراسی یعنی حکومت مردم. به هر نحوی مردم در حکومت مشارکت داشته باشند. در دمکراسی اصل توزیع قدرت است ، بین حکومت کنندگاه، واسطه ها و مردم ( حکومت شوندگان).

معنای لغوی و اصطلاحی

دمکراسی از واژه لاتینی است که از دو بخش (Demos) و ( Karasy)  به معنای حکومت مردم میباشد. اما اندیشمندان سیاسی برای توضیح این حکومت که تا چه اندازه مردم در قدرت و حکومت سهیم هست و ابزار های آن چه میباشد دیدگاههایی را ارائه کرده اند. حکومت به وسیله مردم، حکومت بر پایه رضایت و فرمانروایی اکثریت، حکومت حقوق برابر برای همه  و حاکمیت خلق ، بخشی از آن است. اما به عقیده کوهن دمکراسی حکومت جمعی است که در آن از بسیاری لحاظ اعضای اجتماع بطور مستقیم و غیر مستقیم در گرفتن تصمیم هایی  که بر همه آنها مربوط میشود شرکت دارند و یا میتوانند شرکت داشته باشند.

تاریخچه دمکراسی 

-         ماقبل مدرن = نزاع میان فئودالها ، کلیسا و شاه است

-         دوران مدرن  1- حکومت مطلقه

                           2- حکومت مردم

                           3- نهادینه شدن مشارکت

پیشینه دمکراسی

دمکراسی در دوران جدید دارای تحولات و تغیرات زیادی بوده است . اولین مرحله از شکل گیری دمکراسی نوین را میتوان ایجاد حکومت های مطلقه در اروپا دانست. حکومت های مطلقه هر چند که هیچ سنخیت با دمکراسی ندارد اما برای ایجاد مرکزیت و تمر کز قدرت در دست پادشاهان و توانایی ایجاد کنترل در بخش های مختلف جامعه به خصوص مراکز اصلی قدرت در جوامع سنتی مانند فئودالها و کلیسا، گام  اول در مسیر ایجاد دمکراسی می باشد. در مرحله دوم اندیشمندان با اعتقاد به این مسئله که هرچند تمرکز قدرت یک اصل ضروری برای تأمین زندگی مسالمت آمیز بشر میباشد اما در اصل این قدرت ناشی از اراده مردم است. و مردم حق آن را دارد که در عرصه های مختلف اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی مشارکت نموده و اراده خود را بر حکومت کنندگان تحمیل نمایند. این مرحله از تاریخ دمکراسی با انقلاب کبیر فرانسه آغاز میشود و شکل گیری ساختارهای حزبی در مراحل بعدی تاریخ اروپا مشارکت مردم نهادینه می گردد. به بیان دیگر مشارکت مردم در انقلاب فرانسه مشارکت توده ای ، اتفاقی ، پراکنده و هیجانی بود. در مراحل بعدی قاعده مند، ساختار مند  و عقلانی می گردد، به گونه ای که هیچ فرد و نهادی نمی تواند مشارکت مردم را در این کشورها کمرنگ نموده و یا نابود سازد.

انواع دمکراسی

-         اکثریتی

-         قانونی

-         مشارکتی  

اکثریتی

براساس این دیدگاه جوهر دمکراسی اراده اکثریت است و اکثریت هیچگاه اشتباه نمی کند. عقاید و باروهای درست را همواره در ذهنیت های عمومی و اکثریت مردم جستجو نمود و عقاید نادرست همیشه ذهنیت اقلیت ها را اشغال میکند. در این برداشت که ریشه آن به ژان ژاک روسو بر میگردد تاکید اصلی بر مشارکت عمومی و همگان است. رقابت وتعدد گروهها و احزاب در آن جایی ندارد و از رعایت حقوق و آزادی دیگران خبری نیست. تنها اراده اکثریت کافیست که دمکراسی تحقق یابد. بنابراین دمکراسی حکومت اکثریت مردم است و ملت در رأس همگان است  و  همگان نیز باید از اراده ملت تابعیت نمایند.

دمکراسی قانونی

در این نوع دمکراسی که ریشه در آرای جان لاک دارد قدرت بطور کلی خطرناک و فساد آور است و هر گونه قدرت مطلقه فساد مطلق به بار می آورد. بنابراین اراده اکثریت بدلیل انتساب به اراده مردم نه تنها به برقراری دمکراسی نمی انجامد بلکه ممکن است به استبدادی ترین حالت ممکن منجر گردد. بنابراین برای تامین شرایط دمکراسی ضروری است نهادهای قدرت محدود به موازین و معیارهای قانونی گردد و دولت باید حقوق و آزادی های فردی و گروهی شهروندان را رعایت نماید. بدین ترتیب حکومت دمکراتیک با اراده اکثریت بلکه اراده اکثریت در چارچوب قانون و معیار های قانونی و هم چنین نهایت حقوق و آزادی فردی و گروهی دیگران همانند حقوق اقلیت ها، پناهندگان، زنان و اطفال می باشد.