جمهوری اسلامی ایران ( Islamic Republic of Iran ) کشوری است واقع در قاره آسیا ، منطقه خاورمیانه ، غرب افغانستان و پاکستان ، جنوب ترکمنستان و آذربایجان و ارمنستان ، شرق ترکیه و عراق ، دریای مازندران ( خزر ) در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب . پایتخت ایران ، شهر تهران ( Tehran ) با حدود 7 میلیون و 500 هزار نفر جمعیت می باشد . مساحت این کشور 1 میلیون و 648 هزار و 195 متر مربع و جمعیت آن نزدیک به 72 میلیون نفر است . از مهمترین شهرهای ایران می توان به مشهد 2 میلیون و 100 هزار نفر ، اصفهان 1 میلیون و 540 هزار نفر ، تبریز 1 میلیون و 370 هزار نفر ، کرج 1 میلیون و 215 هزار نفر و شیراز 1 میلیون و 200 هزار نفر اشاره کرد .

از نظر اقلیمی ایران به سه ناحیه آب و هوایی تقسیم می شود : شمال ایران و مناطقی ساحلی و هم جوار دریای مازندران دارای اقلیمی سرسبز و پوشش گیاهی جنگلی و آب و هوایی معتدل و مرطوب می باشد ، نیمه غربی را که رشته کوههای زاگرس دربر گرفته است دارای آب و هوای سرد و کوهستانی هستند پوشش گیاهی این منطقه عمدتاً درختان جنگلی بلوط هستند ، مرکز و شرق و جنوب کشور نیز دارای اقلیمی بیابانی و نیمه بیابانی با آب و هوایی گرم و خشک می باشند که دو بیابان مهم کشور به نامهای دشت لوت و دشت کویر نیز در این ناحیه قرار دارند . بلندترین نقطه ایران ، قله دماوند در میان سلسله جبال البرز قرار دارد که با 5671 متر ارتفاع در شمال ایران واقع شده است .

اقوام مهاجر آریایی 1500 سال پیش از میلاد به منطقه ای که اکنون ، ایران نامیده می شود مهاجرت نموده و در ناحیه فلات ایران سکنی گزیدند . آنها به سه دسته ماد ، پارس و پارت تقسیم شدند ، مادها راه غرب را پیش گرفتند ، پارس ها به جنوب رفتند و پارت ها در شمال شرق مستقر شدند . با این حال مقتدرترین تبار این اقوام آریایی ، مادها بودند . با مرگ هوخشتره سلسله مادها به زوال رفت . کورش کبیر ( Cyrus the Great ) حکومت ماد را سرنگون کرد و سلسله هخامنشی ( Achaemenid ) را بنا نهاد . کورش کبیر را به جرأت می توان مقدرترین پادشاه تاریخ ایران نام نهاد ، او از رود ایندوس ( هند ) تا رود نیل ( مصر ) را فتح و ضمیمه خاک ایران نمود ، در آن زمان ایران یگانه ابرقدرت جهان بود .  زوال سلسله هخامنشی ، با تهاجم اسکندر مقدونی در سال 330 پیش از میلاد به ایران همراه بود . حمله اسکندر به ایران سقوط امپراطوری ایران و نابودی و به تاراج رفتن بسیاری از گنجینه های فرهنگی و هنری ایران زمین و مهم تر از همه به آتش کشیده شدن پایتخت ، تخت جمشید را به دنبال داشت که در نهایت منجر به خاتمه یافتن حکومت هخامنشیان شد . 312 پیش از میلاد با استقرار سلوکوس در بابل ، حکومت دست نشاندگان اسکندر به نام سلوکیان ( Seleucids ) تشکیل شد ولی به سبب اشغالگر بودن دوام چندانی نیافت و سرانجام در 247 پیش از میلاد توسط جنگجویان پارتی ساکن در شمال شرق ایران حکومت سلوکیان سرنگون شد . پارت ها حکومت خود را ، اشکانیان ( Arsacides ) نام نهادند . مهرداد اول یکی از قدرتمندترین پادشاهان اشکانی بود ، در زمان او بسیاری از نقاط ایران به صورت فدرال و دارای خودگردانی داخلی اداره می شدند . پس از اشکانیان ، سلسله ساسانیان ( Sasanians ) که از تبار پارس بودند به قدرت رسیدند تا به نوعی عدالت هم رعایت شده و هر سه تبار آریایی ، ماد ، پارت و پارس در سه مقطع زمانی حکومت را در دست گیرند . بنیانگذار سلسله ساسانی ، اردشیر بابکان بود و قدرتمندترین و مشهورترین پادشاه ساسانی بی تردید ، شاپور اول بود ، در زمان او بود که سپاهیان ایران ، رومیان را شکست داده و والرین امپراطور روم به تسلیم ایرانیان درآمد ، این واقعه به حدی حائر اهمیت بود که شاپور اول دستور داد تا تندیسی از این پیروزی را بر روی چندین سنگ نوشته حک کنند که هم اکنون نیز پای بر جاست . سال 641 میلادی ایران ، توسط اعراب مسلمان به اشغال درآمد . ایرانیان دلیر با تمام توان در مقابل تجاوز اعراب مقاومت نمودند ولی به دلیل فساد دستگاه ساسانی و فقدان حکومت مرکزی مقتدر شکست خوردند ، بزرگترین نبردهای ایرانیان در مقابل متجاوزان تازی در نبرد قادسیه و ذات السلاسل بود ، تنها در جنگ قادسیه دویست هزار ایرانی کشته شدند . به هلاکت رسیدن ، عمر بن خطاب دومین خلیفه اعراب توسط پیروز ایرانی در مدینه اوج نفرت ایرانیان را از متجاوزان تازی به اثبات می رساند .

پرچم سابق ایران :

 

پرچم فعلی ایران :

ایران مشتمل بر 30 استان می باشد :

 

۱ - آذربایجان شرقی : تبریز

2 – آذربایجان غربی : ارومیه

3 – اردبیل : اردبیل

4 – اصفهان : اصفهان

5 – ایلام : ایلام

6 – بوشهر : بوشهر

7 – تهران : تهران

8 – چهارمحال و بختیاری : شهرکرد

9 – خراسان جنوبی : بیرجند

10 – خراسان رضوی : مشهد

11 – خراسان شمالی : بجنورد

12 – خوزستان : اهواز

13 – زنجان : زنجان

14 – سمنان : سمنان

15 – سیستان و بلوچستان : زاهدان

16 – فارس : شیراز

17 – قزوین : قزوین

18 – قم : قم

19 – کردستان : سنندج

20 – کرمان : کرمان

21 – کرمانشاه : کرمانشاه

22 – کهکیلویه و بویراحمد : یاسوج

23 – گلستان : گرگان

24 – گیلان : رشت

25 – لرستان : خرم آباد

26 – مازندران : ساری

27 – مرکزی : اراک

28 – هرمزگان : بندرعباس

29 – همدان : همدان

30 – یزد : یزد

 

از ایران پس از تجاوز اعراب مسلمان تا حمله مغولان :

علی رغم تجاوز اعراب و با اینکه پس از آن نیز قیام هایی حتی تا دویست سال پس از آن در ایران علیه اشغالگران برپا شد ولی به زودی ایرانیان هویت ملی خود را بازیافتند به زودی ایران به یکی از قطب های علم و فرهنگ جهان در طی 800 میلادی تبدیل شد . ایران پس از اسلام ، شاهد حکومت های زیادی بر مناطق مختلف ایران بود که مهمترین آنها ، آل زیار ، آل بویه ، علویان طبرستان ، دیلمیان ، طاهریان ، صفاریان ، سامانیان ، غزنویان و سلجوقیان بودند ، در زمان به قدرت رسیدن خوارزمشاهیان و سلطان محمد خوارزمشاه ، واقعه اترار و کشته شدن جمعی از تجار و بازرگانان به دستور حاکم اترار به وقوع پیوست و بهانه حمله وحشیانه مغولان به ایران را به دست چنگیز خان مغول داد ، بدین ترتیب در قرن 12 میلادی سپاهیان مغول تهاجم بی رحمانه ای را به ایران آغاز نمودند ، در پی حمله مغولان ماوراءالنهر و خراسان به تصرف آنها درآمد و دهها هزار تن از مردم قتل عام شدند ، پس از مغولان ، حکومت های دست نشانده آنها مانند ایلخانیان و تیموریان بر ایران حکومت کردند ، حکومت آنها چندین قرن به طول انجامید .

ظهور و سقوط صفویان :

قرن شانزده میلادی با تأسیس حکومت صوفیان شیعه مسلک در ایران همراه بود ، این حکومت را ، سلسله صفویان ( Safavid Dynasty ) می خوانند . موسس این سلسله ، شیخ صفی الدین اردبیلی بود . یکی از پادشاهان صفوی ، شاه اسماعیل بود که شهرتش به سبب رسمی نمودن مذهب شیعه در ایران است . شاه اسماعیل با در پیش گرفتن سیاست های آپارتاید مذهبی اش و کشتار سنی ها و تحریک عثمانیان ، زمینه را برای حمله عثمانیان در زمان حکومت سلطان سلیم عثمانی به ایران فراهم کرد ، سلطان سلیم که خود را خلیفه مسلمین نام نهاده بود در سال 1514 میلادی به ایران حمله کردند ، در مهمترین نبرد با سپاهیان شاه اسماعیل صوفی در محلی به نام چالدران ، سپاهیان ایرانی شکست خوردند و مناطق شمال شرق ایران از جمله منطقه مهم دیاربکر به تصرف  عثمانیان درآمد . بی شک شاه عباس اول مقتدرترین پادشاه صفوی بود که زمان او بسیاری کارها سامان یافت و بسیاری از شهرها آباد شد ، ارتش ترمیم شد و امنیت نسبی در کشور حکمفرما گشت . بی تردید آخرین پادشاه صفوی ، شاه سلطان حسین یکی از بی عرضه ترین پادشاهان تاریخ ایران بوده است ، که چند شورشی افغان توانستند با استفاده از بی لیاقتی وی از فرصت استفاده نموده و حتی پایتخت شهر اصفهان را نیز تصرف کنند ، حکومت افغان ها بر ایران بسیار کوتاه بود ، نادر یکی از جنگجویان طایفه افشار بود که با متحد شدن با چندین قبیله بزرگ دیگر توانست افغان ها را از ایران بیرون براند و سلسله افشاریان را بنا نهاد . افشاریان چندان دوامی نداشت و حکومت زند با کریمخان زند به قدرت رسید ، حکومت زند نیز با شرایطی مشابه با افشاریان مواجه شد و آخرین فرمانروای زند لطفعلی خان به دست آقا محمد خان قاجار کشته شد ، بدین ترتیب حکومت زندیان خاتمه یافت و سلسله قاجار ( Qajar Dynasty ) توسط آقا محمد خان قاجار تأسیس شد .

آغاز حکومت قاجار ، معاهدات تحمیلی و سرانجام پیروزی انقلاب مشروطه :

 آقا محمد خان پس از بنیان گذاری حکومت قاجار دو لشکرکشی هم یکی به تفلیس و دیگری به منقطه قفقاز داشت که در جریان لشکرکشی به قفقاز به دست یکی از سرداران سپاهش کشته شد . به قدرت رسیدن فتحعلی شاه قاچار مصادف بود با اوج گرفتن رقابت های استعماری بین ابر قدرت های آن زمان یعنی روسیه ، بریتانیا و فرانسه . فتحعلی شاه که از قدرت روسیه به شدت بیمناک بود به هر دری زد که حمایت فرانسه و بریتانیا را که در آن زمان رقیب روسیه بودند را جلب کند ، معاهده بی نتیجه فین کنشتاین و تیسیلیت با فرانسه ( در معاهده تیسیلیت ناپلئون در حالی که با شاه قجر قرارداد امضاء کرده بود در پشت پرده با روس ها کنار آمد که این ماجرا باعث شد که فتحعلی شاه به کلی از فرانسه قطع امید کند ) نتیجه ای در پی نداشت ، بدین ترتیب شاه قاجار دست به دامان بریتانیا شد ولی قردادهایی هم مانند قرارداد سر جان ملکم ، مجمل و مفصل که با بریتانیا منعقد شد عملاً بیهوده بود . روس ها نیز از ضعف فتحعلی شاه استفاده نموده و با فتح گرجستان و گنجه خود را به سرحدات ایران رساندند و در جنگ اصلاندوز سپاهیان فتحعلی شاه قاجار را شکست دادند و دو عهدنامه استعماری گلستان و عهدنامه ترکمانچای را به ایران تحمیل کردند . در عهدنامه گلستان ، گرجستان ، داغستان ، قره باغ ، شروان ، شکی ، موقان گنجه و بخش علیای طالش از ایران جدا و به روسیه واگذار شد . طی جنگ دوم ایران و روسیه نیز ایروان و نخجوان طی عهدنامه ترکمانچای به روسیه رسید . پس از فتحعلی شاه ، پسرش محمدشاه به قدرت رسید ، در زمان محمد شاه اختلافات با عثمانی ها باز هم بالا گرفت و برای جلوگیری از وقوع جنگی دیگر معاهده ارزنه الروم به امضاء رسید که نماینده ایران ، میرزا تقی خان فراهانی بود که بعداً با نام " امیر کبیر " صدراعظم ناصرالدین شاه شد . شاید این معاهده از معدود معاهداتی باشد که ایران هم در آن به حقی هرچند جزئی می رسد . پس از محمد شاه ، ناصرالدین شاه جانشین او شد ، او از وجود صدراعظم کاردان و بالیاقتی مثل امیرکبیر بهره می برد ، بریتانیا که ادامه صدارت امیرکبیر را تهدیدی برای خود تلقی می کرد به عامل خود ، میرزا آقا خان نوری دستور توطئه برای امیرکبیر را صادر کرد . با اقدامات آقاخان نوری و مهد علیا ، مادر ناصرالدین شاه برای تخریب امیرکبیر نزد ناصرالدین شاه ، سرانجام شاه به امیرکبیر بدگمان شده و ابتدا او را عزل  و سپس دستور قتل امیرکبیر را صادر کرد ، عاقبت امیرکبیر این بزرگمرد تاریخ ایران در حمام فین کاشان به قتل رسید . با قتل امیرکبیر زمینه برای امضای معاهده پاریس و جدایی افغانستان از ایران مهیا کرد . پس از مرگ ناصرالدین شاه ، پسرش مظفرالدین شاه به قدرت رسید . از مهترین وقایع و دستاوردهای دوران مظفرالدین شاه قاجار ، امضای فرمان مشروطیت و تصویب قانون اساسی ایران در 14 مرداد 1285 خورشیدی بود . پس از مظفرالدین شاه فرزندش محمدعلی میرزا به پادشاهی رسید ، محمدعلی شاه به مشروطیت بی اعنتایی کرده و به تمام آرمان های دموکراتیک مردم ایران پشت پا زد ، اقدام او که وی را به منفورترین پادشاه تاریخ ایران بدل کرد ، به توپ بستن مجلس شورای ملی به تاریخ 1907 میلادی بود ، محمدعلی شاه بسیاری از مشروطه خواهان را دستگیر و اعدام کرد ، ماهیت استبدادی حکومت محمدعلی شاه باعث تحریک جنبش های مدنی و مبارزه علیه استبداد شد ، شهرهای ایران یکی پس از دیگری سقوط کرد و به دست مشروطه طلبان افتاد . مشروطه خواهان از سراسر ایران به راه افتاده و راهی تهران شدند ، آنها تهران را فتح نموده و حکومت استبدادی محمدعلی شاه را ساقط کردند و با تشکیل شورای بهارستان ، پسر محمدعلی شاه ، پسر خردسالش احمد میرزا را جانشین او کردند ، محمدعلی شاه نیز خائنانه به سفارت روسیه پناه برد .

ظهور و سقوط حکومت پهلوی :

پس از انقلاب کمونیستی 1917 در روسیه ، توجه این کشور بیشتر بر روی مسائل داخلی کشور خود متمرکز شد و بدین ترتیب از مسائل ایران غافل ماند که همه شرایط برای تغییر سلطنت از قاجار که مورد حمایت روس ها بود به پهلوی فراهم شد . طی جنگ جهانی اول با اینکه هنوز مدت کمی از تاجگذاری احمد شاه نگذشته بود ایران با وجود اینکه اعلام بی طرفی کرده بود باز عرصه تاخت و تاز بین طرفین دعوا قرار گرفت ، روسیه از شمال ، ایران را مورد حمله قرار داد و از جنوب نیز انگلستان به بنادر جنوبی کشور هجوم می برد ، قهرمانانی همچون رئیسعلی دلواری مقاومت های دلیرانه ای را علیه متجاوزان بریتانیایی انجام دادند و در این راه جان خود را از هم از دست دادند . در فوریه 1921 برابر با بهمن 1299 خورشیدی ، رضا خان پهلوی با حمایت انگلستان کودتایی ترتیب داد ، پس از آن در سال 1925 خود را شاه نامید و سلسله پهلوی را پایه گذاری کرد . رضا شاه ، ایران را به سمت مدرنیزه شدن و غربی سازی پیش برد و اولین خطوط راه آهن سراسری را در کشور راه اندازی کرد و تمام قراردادهای خارجی را از جمله قرارداد نفتی دارسی ملغی اعلام کرد .

با آغاز جنگ جهانی دوم با آنکه ایران اعلام بی طرفی کرده بود ، متفقین در سپتامبر 1941 برابر با شهریور ماه 1320 ایران را به اشغال درآوردند ، رضا شاه استعفا نموده و توسط متفقین از ایران تبعید شد . پس از او پسرش ، محمدرضا شاه پهلوی جانشین او شد . درخشان ترین چهره سیاسی ایران در دوران پهلوی بی شک ، دکتر محمد مصدق بود مردی که روزی تاریخی را رقم زد ، 20 مارچ 1950 برابر با 29 اسفند 1329 صنعت نفت ایران ملی شد . ننگین ترین روز در تاریخ معاصر ایران ، 18 اوت 1953 برابر با 28 مرداد 1332 بود ، جایی که سرلشکر زاهدی طی کودتایی حکومت قانونی و مردمی دکتر مصدق را با کمک بیگانگان سرنگون کرد .

عکس : دکتر محمد مصدق ، نخست وزیر سابق ایران ( مصدق ، مردی که تا ابد در حافظه تاریخی ایرانیان ماندگار و جاوید خواهد ماند )

انقلاب اسلامی ؛ پایان استبداد پادشاهی ، آغاز استبداد روحانیون :

حاکمیت استبدادی محمدرضا شاه پهلوی و محدود کردن آزادی ها و به زندان انداختن بسیاری از فعالان سیاسی ، جنبش های مردمی را علیه سلطنت او در دهه 70 میلادی شکل داد . شاه در سال 1978 با ایجاد فضای باز سیاسی سعی در کاهش اعتراضات داشت ولی از این نکته غافل بود که با این کار در واقعه پروسه سقوط خود را تسریع کرده و شتاب می بخشد ، همان طور که انتظار می رفت ، فضای باز سیاسی نیز نتوانست جلوی سقوط محمدرضا شاه پهلوی را بگیرد . با شدت گرفتن اعتراضات مردمی ، محمدرضا پهلوی در 16 ژانویه 1979 به همراه خانواده اش از کشور فرار کرد ، پیش از این ، او به ناچار یکی از اپوزیسیون های خود ، دکتر شاپور بختیار را به نخست وزیری منصوب کرده بود . 1 فوریه 1979 ، روحانی در تبعید ، آیت الله روح الله خمینی به ایران بازگشت و ده روز بعد در تاریخ 11 فوریه 1979 ، برابر با 22 بهمن 1357 پیروزی انقلاب اسلامی را اعلام نمود . در 1 آپریل 1979 برابر با 12 فروردین 1358 رفراندومی برگزار شد که 98 % شرکت کنندگان به حکومت جمهوری اسلامی رأی داده و این روز به عنوان روز استقرار حکومت جمهوری اسلامی شناخته می شود . خمینی پس از مستحکم شدن قدرتش اقدام به ایجاد نوعی استبداد دینی با تکیه بر بنیادگرایی اسلامی در کشور نمود . او اصرار به پوشیدن روسری و حجاب اجباری برای زنان داشت ، مشروبات الکلی را ممنوع کرد ، موسیقی غربی را تقبیح کرد ، آب تنی زنان و مردان با هم را غیرمجاز شمرد ، رسانه های آزاد را تعطیل و مابقی را تحت کنترل خود درآورد ، فعالیت دانشگاهها را به مدت چهار سال متوقف و شروع به پاکسازی دانشگاهها از عناصر غیر خودی و به گفته او غربزده نمود که این واقعه به انقلاب فرهنگی معروف شد ، او همچنین تمام احزاب سیاسی را نیز محو نمود . پس از استقرار جمهوری اسلامی ، مهندس مهدی بازرگان نیز به عنوان رئیس دولت موقت منصوب شد .

عکس : محمدرضا شاه پهلوی ، آخرین شاه ایران :

قطع ارتباط دیپلوماتیک ایران و آمریکا در پی اشغال سفارت این کشور در تهران :

در 4 نوامبر 1979 تعدادی از شبه نظامیان انقلابی با عنوان " دانشجویان پیرو خط امام " با بالا رفتن از دیوار سفارت آمریکا در تهران این سفارت را به اشغال درآورده و 52 تن از پرسنل سفارت را به مدت 444 روز به گروگان گرفتند . کارتر ، رئیس جمهور وقت آمریکا بی درنگ خواهان آزادی هرچه سریع تر گروگان ها شد ، خمینی این درخواست کارتر را رد کرد ، شورای امنیت نیز خواستار آزادی فوری و بی قید و شرط گروگان ها شد . این اقدام نسنجیده برای ایران بسیار گران تمام شد و سرآغاز شروع تحریم های وسیع علیه ایران بود . با به نتیجه نرسیدن مذاکرات بر سر آزادی گروگان ها ، آمریکا از طریق نظامی برای آزادی گروگان ها وارد عمل شد و عملیات نظامی آنها در آوریل 1980 در صحرای طبس به علت طوفان شن به شکست انجامید . با فشارهای بین المللی سرانجام در 20 ژانویه 1981 و پس از 444 روز دیپلومات های به گروگان گرفته شده ی سفارت آمریکا آزاد شدند ، این اقدام نابخردانه انقلابیون نه تنها هیچ نتیجه ای عاید کشور نکرد بلکه باعث خسارات زیادی چه از منظر اقتصادی و چه از نقطه نظر حیثیت بین المللی به کشور شد .

عکس : روح الله خمینی ( ره) ، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران :

آغاز جنگ هشت ساله بین ایران و عراق :

در 22 سپتامبر 1980 با بمباران چند شهر ایران توسط بمب افکن های عراقی ، جنگ ایران و عراق رسماً آغاز شد ، هرچند درگیری های پراکنده مرزی چندین ماه پیش از نیز آغاز شده بود . تا اواخر سال 1980 بسیاری از مناطق غربی ایران به اشغال ارتش صدام حسین درآمد ولی رزمندگان ایرانی با دلاوری مناطق اشغال شده را تا سال 1982 بازپس گرفتند ، این جنگ تا سال 1988 و به مدت هشت سال ادامه یافت که نتیجه آن کشته شدن یک میلیون نفر از هر دو طرف ، زخمی شدن هزار تن دیگر ، آواره شدن صدها هزار نفر و خسارت های صدها میلیارد دلاری بود . سرانجام ایران قطعنامه 598 سازمان ملل به منظور آتش بس را پذیرفت و این جنگ خانمان سوز در 20 آگوست 1988 پایان یافت . خمینی در 4 ژوئن 1989 درگذشت ، یک روز بعد مجلس خبرگان رهبری ، آیت الله علی خامنه ای ( Ali Khamenei ) را به عنوان رهبر انتخاب کردند . پس از انتخاب خامنه ای ، قانون اساسی اصلاح شده و در آن " ولایت فقیه " به " ولایت مطلقه فقیه " تغییر نام داد ، همچنین پست نخست وزیری از قانون اساسی حذف و اختیارات آن به رئیس جمهوری داده شد . در سال 1989 اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد ، او اهداف اقتصادی خود را عدم تمرکز اقتصادی و معرفی مکانیزم بازار آزاد معرفی کرد . در انتخابات سال 1993 او مجدداً برای چهار سال دیگر نیز در پست ریاست جمهوری ابقاء شد .

عکس : سید علی خامنه ای ، رهبر جمهوری اسلامی و جانشین آیت الله خمینی :

به قدرت رسیدن خاتمی ؛ تلاش او برای ایجاد فضای باز سیاسی و آزادی بیان با شکست رو به رو می شود :

محمد خاتمی ، روحانی معتدل و تقریباً گمنام ، پیش از انتخابات سال 1997 نامش بر سر زبان ها افتاد که وعده تغییرات اساسی در کشور به منظور نیل به دموکراسی می داد ، او مژده اعطای آزادی های بیشتر و رفع محدودیت ها را داد و از آن تحت عنوان " دموکراسی دینی " یاد کرد . محمد خاتمی در انتخابات 23 می 1997 با اکثریت مطلق 70 % درصدی ، رقیبش علی اکبر ناطق نوری را شکست داد و رئیس جمهور ایران شد ، پس از آن جنبش خاتمی به جنبش اصلاحات یا دوم خرداد معروف شد ، پیروزی قاطع او در مقابل محافظه کاران حاکم باعث شگفتی همگان شد . خاتمی از جنبش های اجتماعی و آزادی های سیاسی پشتیبانی کرد ولی این سیاست های لیبرال خاتمی به مذاق محافظه کاران و شخص خامنه ای به هیچ وجه خوش نیامد به طوری که پس از مدتی چون خاتمی خواسته های خود را با اهداف خامنه ای در تضاد می دید و با ادامه این سیاست ها خود را در تقابل با خامنه ای می دید از بسیاری از اصلاحات خود صرفنظر کرد . در انتخابات ژوئن 2001 ، خاتمی مجدداً با 77 % آراء پیروز شد . در ژانویه 2002 ، پرزیدنت بوش ، رئیس جمهور وقت آمریکا ، ایران را " محور شرارت " خواند و از ایران به عنوان مهمترین دولت فعال حامی تروریسم بین المللی یاد کرد .

عکس : سید محمد خاتمی ، رئیس جمهور سابق ایران :

سال 2003 ؛ برنامه های هسته ای سر به مُهر ایران افشا می شود :

در سال 2003 ، با به دست آمدن شواهدی مشخص شد ایران بیش از بیست سال فعالیت های هسته خود را بدون آگاه کردن جامعه جهانی از نیات خود به طور مخفیانه و غیرقانونی ادامه می داده است . آژانس بین المللی انرژی اتمی به شدت ایران را به خاطر پنهان کردن تأسیسات هسته ای اش مورد انتقاد قرار داد و از ایران خواست به بازرسان این آژانس اجازه دهد از تأسیسات هسته ای ایران بازرسی کنند . بر فشارهای بین المللی ، در دسامبر سال 2003 میلادی ، ایران از روی اکراه پیشنهاد تعلیق غنی سازی اورانیم را پذیرفت و به بازرسان اجازه داد به مرتباً از تأسیسات هسته ای ایران بازدید کنند . زلزله ای شدید به بزرگی 6/6 ریشتر بامداد 26 دسامبر 2003 ، شهر تاریخی بم در جنوب شرق ایران را لرزاند ، در این تراژدی بیش از 30 هزار از 80 هزار سکنه بم جان خود را از دست دادند ؛ این زلزله آسیب بسیار جدی را نیز به ارگ تاریخی بم وارد ساخت . در فوریه 2004 ، محافظه کاران پیروز انتخابات مجلس ایران شدند ، در حالی که در این انتخابات ، شورای نگهبان بیش از 2500 نامزد اصلاح طلب را که هشتاد تن آنها دوره قبل نماینده مجلس ایران بودند را رد صلاحیت کرد . آژانس بار دیگر ایران را به خاطر آنچه عدم همکاری و شفاف سازی کامل از جانب ایران می خواند مورد سرزنش قرار داد . در انتخابات ژوئن 2005 ، شهردار سابق تهران و یک محافطه کار تندرو به نام ، محمود احمدی نژاد ( Mahmoud Ahmadinejad ) با کسب 62% آراء رئیس جمهور ایران شد . احمدی نژاد که در بین اقشار روستایی و فقیر نیز محبوبیت داشت با شعار مبارزه با فساد و متهم کردن برخی چهره های شناخته شده نظام به فساد اقتصادی به قدرت رسید که این شعارش نیز کمک فراوانی به او برای پیروزی در انتخابات نمود . احمدی نژاد مواضع ضد غربی و ضد اسرائیلی خود را پنهان نکرد و با " لکه ننگ " و " جرثومه فساد " خواندن اسرائیل خواهان محو این کشور از روی نقشه جهان شد .

عکس : محمود احمدی نژاد ، رئیس جمهور ایران :

ایران برنامه های بحث برانگیز هسته ای خود را از سر می گیرد :

در ژانویه 2006 ایران با باز نمودن مهر و موم هایی که آژانس بر تأسیسات هسته ای آن کشور نصب کرده بود ، بار دیگر فعالیت های هسته ای خود را از سر گرفت . بریتانیا ، فرانسه و آلمان مذاکرات با ایران را متوقف کردند ، آمریکا نیز ایران را تهدید به ارجاع پرونده هسته ای آن کشور به شورای امنیت سازمان ملل نمود . روسیه و چین ، دو کشوری که روابط اقتصادی تنگاتنگی با ایران داشتند با برقراری تحریم های شدید اقتصادی علیه ایران مخالفت کردند . در آوریل 2006 ایران اعلام کرد توانسته اورانیم را تا تهیه کیک زرد و تولید UF6 غنی کند . شورای امنیت سازمان ملل نیز دو قطعنامه تحریمی نه چندان سنگین را در جولای و آگوست علیه ایران به مرحله اجرا گذاشت . در ماه می 2007 ، آژانس اعلام کرد ایران 1300 دستگاه سانتریفیوژ جهت غنی سازی اورانیوم در تأسیسات هسته ای اش فعال کرده است ، ایران در سپتامبر اعلام کرد به زودی 3 هزار دستگاه سانتیریفیوژ را به منظور غنی سازی اورانیم وارد مدار می کند . پرزیدنت بوش نیز مجدداً ادعاهای خود را مبنی بر تهدید بودن ایران برای صلح جهانی تکرار کرد  . در ماه می 2008 ، علی لاریجانی ، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی و مذاکره کننده ارشد پیشین هسته ای ایران به عنوان رئیس مجلس انتخاب شد . در جولای 2008 ، ایران 9 موشک میان برد و دوربرد خود را آزمایش کرد ، پرتاب این موشک ها مجدداً نگرانی جامعه جهانی را برانگیخت چرا که برد این موشک ها بیش از 2200 کیلومتر بوده و قادر است عمق خاک اسرائیل را نیز هدف قرار دهد . چند روز بعد ، مذاکرات کننده ارشد هسته ای ایران ، سعید جلیلی در ژنو با نمایندگان پنچ به علاوه یک ، یعنی آمریکا ، فرانسه ، بریتانیا ، روسیه و چین به اضافه آلمان دیدار کرد ، این دیدار با رد پیشنهاد پنج به علاوه یک از جانب ایران بی نتیجه پایان یافت . مخالفت چین و روسیه با تحریم بیشتر ایران نیز فعالیت های غرب برای اعمال مجازات علیه ایران را موقتاً معلق نمود . در ژانویه 2009 و به مناسبت سی امین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ، ایران یک موشک را که به گفته این کشور حامل ماهواره مخابراتی به فضا بود را پرتاب کرد . آمریکا با ابراز نگرانی از پرتاب این موشک ، نسبت به گسترش موشک های دوربرد بالستیک هشدار داد .

انتخابات ریاست جمهوری 2009 در ایران

انتخابات ریاست جمهوری 2009 با رقابت چهار کاندیدا ، میرحسین موسوی و مهدی کروبی ( اصلاح طلب ) و محسن رضایی و محمود احمدی نژاد ( محافظه کار " اصولگرا " ) همراه بود . برقراری مناظره تلویزیونی بین کاندیداها فضای داغ و ملتهب سیاسی در کشور ایجاد نمود . در 12 ژوئن 2009 انتخابات برگزار شد که در آن محمود احمدی نژاد به عنوان برنده با 62 % آراء معرفی شد .