پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

دکتر بیانی -  صدیقه حمیدی

کلیدواژه : مصر ، شبکه های اجتماعی ، انقلاب ، رسانه.

دکتر آرمین امین - محسن قاسمی                       

واژگان کلیدی: شبکه ای شدن ارتباطات، کشورهای عربی، خاورمیانه، اقتدارگرایی، انقلاب، دموکراسی

گفتمان نوعثمانی گری و تشدید تقابل ترکیه و اسرائیل

محمد شریفی کرجان

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر گفتمان نو عثمانی گری بر تشدید تقابل روابط ترکیه و اسرائیل است. از سال  2002 میلادی که  حزب عدالت توسعه در ترکیه قدرت را به دست گرفت و به خصوص از زمان طرح راهبرد عمق استراتژیک توسط وزیر امور خارجی این کشور احمد داوود اغلو، گفتمان جدیدی تحت عنوان « نو عثمانی گری » در ترکیه رواج یافت که بر آن اساس دولتمردان ترک توجه بیشتری به کشور های مسلمان خاورمیانه نشان دادند که اوج این راهبرد در تقابل ترکیه با اسرائیل بر سر غزه مشهود شد.  در این پژوهش سعی می شود تا با استفاده از روش های توصیفی- تحلیلی به روابط ترکیه و اسرائیل و تاثیری که این رابطه از گفتمان نوعثمانی گری گرفته است پرداخته شود.

واژگان کلیدی:  نوعثمانی گری-حزب عدالت و توسعه- عمق استراتژیک- ترکیه- اسرائیل

شاخص هاي مهم نفت خليج فارس، از ديدگاه سياست خارجي آمريكا 

محمدحسین بهزادی

راست گرایان برای پیشبرد این اهداف خود سه تاکتیک را مد نظر قرار می دهند؛ اولین تاکتیکی که آنها مورد استفاده قرار می دهند چیزی است که به سلامیک تاکتیک (Salami tactics)  معروف است. معنای این تاکتیک این است که هر تفاهمی که قرار است صورت می گیرد باید خرد شود و در هر جزء آن وارد بحث و گفتگو می شوند.رویکرد دوم راست گرایان  این است که هرچند احزاب اسرائیلی با هم دیگر دارای مشترک نظر هستند ولی هر تفاهم یا توافقی که حزب یا گروهی می کند به محض این که حزب بعدی می آید آن توافق و تفاهم ها را نادیده می گیرد. و رویکرد سوم ...

خروج نظامیان آمریکایی ازعراق وتأثیرآن برسیاست خارجی ترکیه

سیده مهدیه قرشی

باخروج نظامیان آمریکایی ازعراق درسال2011 این امکان برای ترکیه فراهم شد‌تادرمعادلات قدرت درعراق نقشی پررنگ ترایفاکند.ازمنظرحزب عدالت وتوسعه که همواره ازقبل ازحمله آمریکابه عراق هیآت حاکمه رادرترکیه دراختیاردارد،حفظ موازنه قدرت درمنطقه خاورمیانه ودرعین حال دستیابی به منافعی چون تسلط برمنابع انرژی درکردستان عراق وتامین امنیت خودازطریق کنترل مناطق کردنشین وهمچنین ورود به‌کانال های اقتصادی وانرژی عراق حائزاهمیت است. درهمین راستاترکیه باترک سیاست خارجی سابق خودکه مبنی برسیاست صفرکردن مشکلات باهمسایگانش بود ، سیاستی چندوجهی راکه متأثرازروندتوزیع قدرت درنظام بین الملل وهمچنین مداخله‌گری دراموررابرگزید تا از قبل آن جایگاه نفوذخودرادرسطح منطقه وبین الملل ارتقاداده ونقش حلال مشکلات راایفاکند.

پيروزي اسلام سياسي و جمهوري دوم در مصر

سید حسین موسوی

پس از يك دوره انتظار طاقت‌فرسا بالاخره كميته عالي و مستقل انتخابات در مصر بعد از ظهر روز يكشنبه چهارم تيرماه پيروزي محمد مرسي رهبر حزب آزادي و عدالت شاخه سياسي اخوان‌المسلمين را در مرحله دوم انتخابات رياست جمهوري اين كشور اعلام كرد. دكتر محمد مرسي با 7/51 درصد آراي رأي دهندگان در مقابل 3/48 درصد آراي احمد شفيق به پيروزي رسيد. اين تحول در پي چند ماه چالش و بحران و ناآرامي ميان شورايعالي نظامي مصر و نيروهاي انقلابي مصر به وقوع پيوست. اين ناآرامي و بحران تا آنجا پيش رفت كه شورايعالي نظامي مصر با صدور بيانيه مكمل قانون اساسي، اختيارات رئيس‌جمهور منتخب را محدود كرد و همزمان با آن دادگاه عالي قانون اساسي مصر انتخابات مجلس شوراي ملي اين كشور را باطل اعلام كرد و كشور را در يك بحران مضاعف وارد كرد.

نشست تخصصی: مصر پس از مبارک و چالش های پیش رو

دکتر حسین سلیمی

به گزارش اینپا ؛ حسین سلیمی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی در نشست دیپلماسی ایرانی با موضوع «مصر و آینده پیش رو» به بررسی تحولات مصر در بستر تحولات جهانی پرداخت.

مرگ خیابانهای عرب 

حسین دهشیار

از تلاش غرب و متحدین منطقه ای برای سرنگونی حکومت معمر قذافی گرفته تا سیاستهای تهاجمی اتحادیه عرب و کشورهای غیر عرب خاورمیانه در رابطه با سوریه شاهد حیات یافتن یک تصویر کاملاً مشخص و محرز می باشیم. حساسیت های کمتری نسبت به عملکرد آمریکا و متحدین اروپایی او در منطقه به چشم می آید . خیابانهای عرب که از 1952 به دنبال به قدرت رسیدن افسران آزاد غالباً صحنه نمایش احساسات ضد استعماری و آمریکا ستیز بود امروزه به گونه فزاینده ای تجلی گر ارزیابی منفی و یاس برانگیز توده ها از دست آوردهای ساختارهای مستقر قدرت در کشورهای منطقه می باشد. اتحادیه عرب که سمبل و نماد به هم پیوستگی و همسویی منافع و هویت محسوب می شده است در چارچوب یک اجماع نظر قاطع به صدور قطعنامه بر علیه اعضای عرب خود در جهت تغییر رژیم دست زده است.

 بررسی راهکارهای تثبیت حاکمیت ایران بر جزایر سه گانه 

مهرداد نوری

مالکیت ایران بر جرایر سه گانه پارسیان (پارس بزرگ-پارس کوچک -بام سبز)امری است که قدمتی به اندازه تاریخ چند هزارساله پیدایش کشور عزیزمان ایران دارد و مستندات تاریخی و حقوقی خود گویای این واقعیت بدیهی است که به نوبه خود نافی ادعای کشوری همچون امارات است که پیشینه تشکیل  آن حتی به چند دهه هم نمی رسد. در همین راستا با توجه به تحقیقات بسیاری که توسط صاحب نظران واساتیدمحترم دانشگاهها انجام شده است و ارائه مستندات تاریخی وحقوقی متقن توسط آنان  مالکیت ایران بر این جزایر بدیهی است و بازگویی آن ادله موجب طویل کلام و سعی دوباره است .

بررسی تاثیر انقلاب اسلامي ایران بر  انقلاب مصر

مجتبی اشرافی - مرتضی اشرافی

انقلاب نقطه عطفی در تاریخ جوامع است که به صورت بارزی جامعه را به دو قسمت قبل و بعد از خود تقسیم می­کند. بسیاری از صاحب نظران معتقدند که انقلاب اسلامی ایران یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در پیشبرد روند بیداری و آگاهی مسلمانان و افزایش فعالیت­های مؤثر اسلامی در جوامع مسلمانان بوده است. آنچه در مصر در بهمن ماه 1389 رخ داد نیز حرکتی مشابه انقلاب ایران  فراگیر از خروش مردمی بود که در نتیجه­ چند دهه تحقیر ملّی بوجود آمده است.  باید توجه داشت که بمنظور درک اثر پذیری انقلاب اسلامی ایران بر تحولات اخیر مصر ، نمیتوان وضعیت حال ایران را مقایسه کرد که قیاسی نابجا و مع­ الفارق می­نماید در این مقاله سعی می شود به این موضوع با نگاهی تاریخی نگریسته شود.

رویدادهای خاورمیانه و نظریه برخورد تمدن ها

دکتر حمید احمدی

نظریه هانتینگتون درباره برخورد تمدنها که در سالهای دهه 1990 تحت تاثیر رشد جریانهای رادیکال اسلام گرا از یک سو و قدرت رو به رشد چین در اقتصاد جهانی از سوی دیگر مطرح شد، در نخستین دهه قرن بیست و یکم به محک اساسی گذاشته شد. رشته رویدادهای سیاسی_نظامی دو دهه 1990 و 2000 در واقع ترکیبی از نمونه ای هشدار دهنده و خنثی کننده نظریه رویارویی تمدنها، بویژه در رابطه با کشاکش اسلام و غرب بود.

انتخابات ریاست‌جمهوری مصر: گزینه‌ها و گزاره‌های آتی

داوود احمدزاده

تنش‌ها در مصر با رد صلاحیت ده نامزد اصلی انتخابات ریاست‌جمهوری، وارد مرحله حساسی شده است. در این میان، بیشترین واکنش به اقدام کمیته عالی انتخابات ریاست‌جمهوری مصر از سوی خیرت الشاطر، کاندیدای اصلی اخوان‌المسلمین و نیز عمر سلیمان، مهره کلیدی و معاون حسنی مبارک انجام شده است.آنچه مسلم است اخوان‌المسلمین مانند دیگر گروه‌های سیاسی به دنبال اهداف سیاسی و دست یافتن بر قدرت است و گفته‌های برخی از رهبران اخوان با فعالیت‌های سیاسی این جنبش همخوانی ندارد و آن را فقط در راستای شعارهای تبلیغاتی باید ارزیابی نمود. در این میان، پس از تحولات اخیر می‌توان سناریوهای ذیل را برای انتخابات ریاست‌جمهوری مصر و تحولات آینده آن متصور بود:

ژئوپلیتیک شورای خلیج فارس و اهداف هژمونیک آمریکا

قدرت راهبردی، منطق راهبردی

(بررسی واقعیات تهدیدات جدید علیه ایران)

ایران یک سوژه منحصر به فرد است و این سوژه کاملا در افکار استراتژیست های غربی غیر قابل پیش بینی است. از یک سو ایران قابلیت های ابزاری انتقامی دارد، از یک سو کشورهای غربی آینده مبهمی در ارتباط با توانمندی های نظامی حدس می زنند... امروز در حوزه ساختاری خود امریکا بحث هایی وجود دارد که مسئله مربوط به حمله نظامی به ایران را مورد نقد جدی قرار می دهد. این موضوعی است که ایپاک و اتاق فکر های ایپاک یعنی موسسه مطالعات واشنگتن برای خاورمیانه و افرادی مثل رابرت ساتلوف و پاتریک کلاوسون در حال پیگیری آن است... حمله نظامی اروپا، امریکا یا اسرائیل در ارتباط با ایران حداقل تا آگوست 2012 غیرممکن است.

شوراي همكاري خليج فارس و برنامه هسته اي ايران

حمید رضا کاظمی

عملکرد کشورهای حاشیه خلیج فارس در سطح بین المللی از آن جهت قابل بررسی است که رهبران این کشورها پس از جنگ دوم خلیج فارس و حضور آمریکا برای اخراج صدام از کویت گمان می‌کنند که با نزدیکتر شدن به کاخ سفید می توانند ضریب امنیت ملی خود را افزایش دهند، اما آمریکا براساس مصالح خود و رژیم صهیونیستی در منطقه عمل می‌کند و واشنگتن به خوبی می‌داند که تقابل نظامی با ایران به سود این کشور و متحدش نخواهد بود و حاضر نیست با وعده‌های دوستان عرب زبان خود در حاشیه خلیج فارس وارد جنگی پرهزینه شود؛ شیوخ خلیج فارس شاید از یاد برده باشند که آمریکا درهرجا که منافع مستقیمی داشته باشد کشورهای حاشیه خلیج فارس را وجهه معامله خود قرار می دهد.

پايان حكومت 40 ساله قذافي و آخرين فصل انقلاب ليبي

سيد حسين موسوي

معمر قذافي رهبر ليبي بالاخره پس از 42 سال حكمراني و 9 ماه جنگ همه جانبه با ملت اين كشور در حومه شهر سرت مورد شناسايي قرار گرفت و به وسيله گروههاي انقلابي كشته شد. بدينترتيب صفحه قذافي در تاريخ ليبي بسته شد و سايه مخوف او از صحنه كشور پهناور ليبي رخت بربست. نوشته پيش روي شما مي‌كوشد از چند زاويه رويدادهاي اخير ليبي را مورد بررسي قرار دهد. نكته مهم اینکه به دليل برهوتي شدن ليبي در دوره قذافي و نبود نهادهاي قدرتمند اجتماعي و نيز بافت قبيله‌اي اين كشور، داوري در مورد توانايي شوراي موقت انتقالي ليبي براي گذار موفقيت‌آميز از دوره انتقالي و ترسيم افق سياسي اين كشور در ميان مدت دشوار است.

نگاهی به اولین انتخابات آزاد در تونس

وحید مرادی

کشور تونس، به‌رغم برخورداری از سابقه طولانی در اسلام، با توجه به سالها حاکمیت نظام دیکتاتوری بن‌علی و گرایش‌های سکولار وی در اداره جامعه، به مأمنی مناسب برای جریانات و گروه‌های سکولار و حتی ضد دینی در سال‌های اخیر تبدیل شده بود. این در حالی است که با وقوع انقلاب مردمی در تونس و گسترش آزادی‌های مدنی در کشور فضای مناسبی برای رشد اندیشه ها و جریانات اسلامی فراهم آمد. از این‌رو، در حال حاضر دو طیف اساسی در تونس به فعالیت‌های سیاسی اهتمام دارند که عبارتند از:1. جریان اسلام‌گرا؛ متشکل از احزاب و گروه‌های اسلامی به رهبری «حزب النهضة» 2. جریان سکولار؛ متشکل از گروه‌های لیبرال و چپی 

 ترکیه از جمله بازیگرانی است که نقش پر رنگی در تحولات اخیر منطقه داشته است. از یک سو، الگوی دموکراسی ترکیه (بویژه مبتنی بر تجربه­ها و موفقیت­های حزب عدالت و توسعه)، به عنوان الگویی موفق در تلفیق اسلام و دموکراسی در بخش قابل توجهی از افکار عمومی و نخبگان جهان عرب مطرح شده که این امر به موازات بهره­گیری ترکیه از ابزار میانجیگری­، به افزایش قدرت و نفوذ منطقه­ای ترکیه کمک شایانی نموده است.  این نوشتار در پی واکاوی واقع­بینانه اهداف و مواضع متناقض آنکارا در قبال تحولات اخیر منطقه خاورمیانه و نیز پیامدهای اتخاذ این مواضع برای دولت ترکیه است تا در نهایت، درک بهتری از جهت­ گیری­ های سیاست خارجی کنونی ترکیه حاصل شود.

حسن احمدیان

عربستان همچون سایر کشورهای عربی، در سال 2011 با ناآرامی‌هایی روبرو شد. اما این ناآرامی‌ها از یک سو بسیار محدود بود و از سوی دیگر اغلب در مناطق شیعه‌نشین این کشور رخ داد. ریاض پس از غلبه بر ناآرامی‌های محدود داخلی از طریق سرکوب و نیز ارائه مشوق‌های مالی، رویارویی با پیامدهای موج تغییر عربی بر کشورهای پیرامونی را آغاز کرد. در این زمینه نیروهای سپر جزیره برای سرکوب معترضان وارد بحرین شدند و ابتکاری برای مرتفع ساختن بحران یمن مطرح شد. تحرکات ریاض پس از ماه مارس 2011، در چهارچوبی صورت می‌گرفت که حاکی از شکل‌گیری تدریجی یک استراتژی سعودی برای رویارویی با موج تغییر عربی می‌باشد. در این گزارش درصدد بررسی نگرش و سیاست عربستان در قبال موج تغییر و استراتژی این کشور برای رویارویی با پیامدهای این موج هستیم.

جنبشهاي اصلاحي مصر

بی شک، مصر در تاریخ گذشته خود، در میان کشورهای عربی، نقش ویژه ای داشته است. اهمیت مصر، آنجایی بیشتر رخ می نماید که از یک سو، به عنوان مرکز ثقل اندیشه های سیاسی و مذهبی در جهان عرب و از سوی دیگر، محل اصلی ظهور ناسیونالیسم عربی در سالهای پس از جنگ جهانی دوم و بالاخره جولانگاه اصلی مبارزه با اسرائیل و حمایت از مبارزات ضد صهیونیستی جنبش مقاومت مردم فلسطین بوده است. پیشگامی مصر در میان کشورهای عربی در دو حقیقت اصلی نهفته است: قرار گرفتن مصر به عنوان مهد اصلی نشر جنبش فکری ناسیونالیسم عربی به رهبری جمال عبدالناصر و خیزش جنبشهای اسلامی به رهبری گروههای اسلامی واصلاح طلب. از اهمیت و موقعیت استراتژیک مصر که بگذریم، بررسی و تحلیل جنبشهای اسلامی از مباحث تازه ای است که امروزه جایگاه خود را بیش از پیش بازیافته است. طرح این مباحث، به ویژه، پس از ظهورانقلاب اسلامی ایران که خود مهمترین عامل رشد و تقویت فزاینده گروههای ملی و اسلامی در جهان عرب بود، حائزاهمیت است.

اهميت مصر از ديدگاه اسرائيلي ها 
 

درباره اهميت مصر در ابعاد مختلف آن از سوي استراتژيست هاي صهيونيستي ديدگاه ها و نظريات مختلفي وجود دارد. به طور مثال ديدگاه افرايم سنيه(26) درباره جايگاه و اهميت مصر در سياست هاي راهبردي اسرائيل را در نكات زير مي توان خلاصه كرد.
1.اقدام سادات رئيس جمهور وقت اين كشور در سفر به بيت المقدس و شكستن حصار رواني ناشي از پنج جنگ خونين ميان اعراب و اسرائيل از ديدگاه سنيه چيزي نيست كه بشود برايش قيمتي مشخص كرد. مصر يعني بزرگ ترين و مهم ترين كشور عربي، ديوار انزوا و دشمني را كه اعراب دور اسرائيل از بدو تأسيس در سال 1948 كشيده بودند، فرو ريخت.

مرور اجمالي ساختار سياسي اجتماعي عراق

نويسنده: احمد - بخشايشی اردستاني 

پيدايش عراق ناشي از مجموعه‌اي از معاهدات و قراردادهاي بين‌الملل و توافق‌هاي مرزي است. از جملة مهمترين قراردادها مي‌توان، به معاهده سور 1920، كنفرانس قاهره 1921، معاهده 1922 بين عراق، انگليس، معاهده لوزان 1923، معاهده انگليس تركيه 1926، معاهده 1975 الجزيره با ايران و حل مناقشات مرزي با ايران و مشخص شدن خط ميانه در اروندرود و همچنين معاهده، ترك مخاصمه با كويت در 1991 از طريق تحريم‌هاي سازمان ملل اشاره كرد. در اوايل ژانويه سال 1999 صدام ادعاي تازه‌اي را به صحنه آورد و آن اين كه بريتانيا كويت را از عراق جدا نمود. اين ادعا موجب اعتراض كويت و شكايت به سازمان ملل شد. در واقع هويت‌سازي عراق امري است كه طي زمان، با فراز و نشيب‌هاي بسيار همراه بوده است. در سال 1933 فيصل نگراني خود را نسبت به قوام گرفتن يك هويت ملي ابراز مي‌دارد.

جمهوری اسلامی ایران ( Islamic Republic of Iran )

جمهوری اسلامی ایران ( Islamic Republic of Iran ) کشوری است واقع در قاره آسیا ، منطقه خاورمیانه ، غرب افغانستان و پاکستان ، جنوب ترکمنستان و آذربایجان و ارمنستان ، شرق ترکیه و عراق ، دریای مازندران ( خزر ) در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب . پایتخت ایران ، شهر تهران ( Tehran ) با حدود 7 میلیون و 500 هزار نفر جمعیت می باشد . مساحت این کشور 1 میلیون و 648 هزار و 195 متر مربع و جمعیت آن نزدیک به 72 میلیون نفر است . از مهمترین شهرهای ایران می توان به مشهد 2 میلیون و 100 هزار نفر ، اصفهان 1 میلیون و 540 هزار نفر ، تبریز 1 میلیون و 370 هزار نفر ، کرج 1 میلیون و 215 هزار نفر و شیراز 1 میلیون و 200 هزار نفر اشاره کرد .

حجت الله كريمي
 
    مساله اساسي كه اين مقاله درصدد تبيين آن است مشاركت ضعيف ايران در اقتصاد جهاني است، زيرا از ديدگاه نويسنده، جمهوري اسلامي ايران با وجود داشتن مزيت هاي بسياري در زمينه هاي مختلف اقتصادي، اجتماعي و طبيعي در مقايسه با بسياري از كشورهاي در حال توسعه از پايين ترين نرخ رشد اقتصادي، تورم دورقمي و گاه تا 50 درصد، نرخ بيكاري بالا، پايين بودن و رو به نزول بودن درآمد سرانه و... طي دو دهه اخير برخوردار بوده است در حالي كه بسياري از كشورهاي در حال توسعه همانند كره جنوبي، اندونزي، تايلند، تركيه و... توانستند با اتخاذ مواضع اصولي، منطقي حجم سرمايه گذاري را در چرخه توليد بالاببرند و به اين وسيله ضمن حل بسياري از مشكلات اقتصادي خود، به واسطه رشد سرمايه گذاري مستقيم خارجي و صادرات در اقتصاد ليبرال جهاني مشاركت موثري داشته باشند.

مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل

مذاکرات صلح اعراب و اسرائیل این روزها لحظات تلخی را می‌گذراند. اگر چه در گذشته 40 ساله این مذاکرات هیچگاه گفت و گوهای دو طرف به هیچ نتیجه‌ای نرسید اما لا اقل فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها مدت به مدت پشت میز مذاکرات می‌نشستند و ظاهر قضیه را حفظ می‌کردند و چشم امید به چشمان هم داشتند تا شاید بارقه امیدی در چشمانشان پدید آید و راهی برای برون رفت پیدا شود. اما این بار با روی کار آمدن دولت تندروی نتانیاهو این اتفاق هم نیفتاده است. اسرائیل به ساخت شهرک‌سازی‌ها ادامه می‌دهد، معاهدات بین‌المللی را به راحتی زیر پا می‌گذارد و برای مذاکره با فلسطینیان از اصولشان می‌گذرد و برایشان شرط و شروط تعیین می‌کند.

تاريخچه حضور آمريكا در لبنان

 در اواسط 1958، جمهوری متحده عربی که از اتحاد 3 کشور مصر، سوریه و یمن تشکیل شده بود با دخالت در امور لبنان سعی در به راه انداختن جنگ داخلی و نهایتا سرنگونی دولت «کامیل شمعون» داشت. این در حالی صورت می گرفت که جمهوری اتحاد شوروی نیز در جهت جلوگیری از نفوذ آمریکا در منطقه و از طرفی گسترش دامنه دخالتهای خود در دوران جنگ سرد از اقدامات جمهوری متحده عربی حمایت می کرد. در اولین روزهای بروز جنگ داخلی، دولت لبنان در تاریخ 22 می 1958 به شورای امنیت سازمان ملل شکایت کرده و خواستار برخورد بین المللی با اقدامات جمهوری متحده عربی شد.

1947 - 1948 سازمان ملل، فلسطين را به دو قسمت، يكى يهودى نشين و ديگرى اعراب فلسطينى تقسيم نمود. اعراب فلسطينى مورد تجاوز قرار گرفتند و300000 فلسطينى از مناطق تحت‏سلطه يهوديان بيرون رفتند و يا به زور بيرون رانده شدند. نيروهاى يهود پيروز شدند و استقلال اسرائيل را اعلام كردند.

1953- سازمان سيا به نيروهاى نظامى ايران كمك كرد تا با انجام يك كودتا، نخست وزير مردمى ايران، محمد مصدق را از قدرت بركنار كنند، چرا كه آمريكا او را يك خطر كمونيستى مى دانست. آمريكا محمد رضا پهلوى را در خارج از كشور به عنوان حاكم ايران منصوب نمود.

1956- اسرائيل براى كسب حاكميت‏بر كانال سوئز به مصر حمله كرد. انگلستان و فرانسه قطعنامه سازمان ملل براى توقف عمليات نظامى را وتو كردند. اين قطعنامه، از طرف آمريكا حمايت مى‏شد. نيروهاى انگليسى به مصر حمله كردند.

«سنتو»

«سنتو» نام اختصاري «سازمان پيمان مركزي‌»1 است‌. اين تشكل حلقه تكميلي پيماني است كه 4 سال پيش از آن در بغداد به امضا رسيد و به «پيمان بغداد» مشهور شد.
پيمان بغداد معاهده‌اي بود كه در پنجم اسفند 13۳۳ ميان وزيران امور خارجه دو كشورعراق و تركيه تحت عنوان «پيمان همكاري‌هاي متقابل‌» در بغداد به امضا رسيد. اين پيمان كه ماهيت دفاعي و امنيتي داشت‌، مانند پيمان «سنتو» منعقده ميان 8 كشور آسياي جنوب شرقي (1333) و پيمان پاسيفيك منعقده ميان سه كشور امريكا، استراليا و ونزوئلا (1330) حلقه ديگري از يك رشته پيمانهاي امنيتي و سياسي بود كه امريكايي‌ها پس از شكست درجنگ ويتنام در كشورهاي آسيايي به صورت اتحاديه‌هاي منطقه‌اي ايجاد كردند تا متضمن منافعشان باشد.

ايالات متحده و خليج‌فارس در قرن 21 / قسمت دوم

قوس بحران: حمله‌ی جهانی و خلیج‌فارس به عنوان مرکز ثقل
در حالی که زیرساختهای خلیج‌فارس نیز با هدف تشویق دگرگونی سیاسی و مقابله با پیشامدهای احتمالی نظامی در صحنه‌ی جنگ بنا گردیده‌اند، همچنین روشن است که هدف از برپایی این تأسیسات ایجاد توانایی برای اعمال قدرت در مناطق دوردست است. نقش زیرساختهای خلیج‌فارس در استفاده از زور علیه عراق ممکن است طلیعه‌ای برای حوادث آتی باشد، با این فرض که استفاده از زور در چارچوب عملیات آزادی عراق برای ایجاد دگرگونی سیاسی امری غیر معقول نبوده است. به نظر روشن می‌رسد که رئوس کلی جا پای نظامی آمریکا در خلیج‌فارس می‌تواند در نقاط دیگر جهان نیز تکرار شود. اسناد گوناگون در خصوص استراتژی بر اهمیت فزاینده‌ی نیروهای خط مقدم برای استراتژی امنیتی جهانی آمریکا تأکید می‌کند. در بازنگری دفاعی چهارساله چنین آمده است: «با گذشت زمان، نیروهای آمریکایی هر چه بیشتر جهت حفظ موازنه‌ی منطقه‌ای مطلوب هماهنگ با متحدین و دوستان آمریکا با هدف دفع سریع حملات تنها با اعزام نیروهای تقویتی ناچیز و در صورت لزوم دسترسی مطمئن به نیروهای تعقیب‌کننده طراحی می‌شوند.» هدف دیگر نیروهای آمریکایی افزایش تواناییهای نیروهای مقدم و در نتیجه افزایش تأثیر بازدارندگی آنها و احتمالاً فراهم آمدن امکان تخصیص مجدد نیروهایی است که اینک به عنوان نیروهای کمکی برای سایر مأموریتها اعزام می‌شوند.» استراتژی نظامی ملی این نکته را تقویت می‌کند و خاطرنشان می‌سازد که «خط دفاع اصلی ما همچنان مقدم خواهد بود. نیروهایی که در مناطق حساس فعالیت می‌کنند برای دفاع از ایالات متحده و حفاظت از متحدین و منافع آمریکا اهمیت اساسی دارند.»

ايالات متحده و خليج‌فارس در قرن 21/ قسمت اول

استراتژی، امنیت و جنگ در عراق

قضاوت در این مورد که آیا ایالات متحده هدف استراتژیک جدید و شاخصی را در خاورمیانه تعیین نموده است، مستلزم بررسی مختصر تاریخ است. استراتژی امنیتی ایالات متحده در خلیج‌فارس و خاورمیانه در سراسر دوره پس از 1945 منسجم باقی ماند. این منطقه در جریان رویارویی جهانی شوروی خط مقدم محسوب می‌شد،‌ بحران آذربایجان در مه سال 1946 از نظر بسیاری از افراد آغاز جنگ سرد تلقی شد. برخی چنین استدلال کرده‌اند که تصمیم دولت آیزنهاور به حمایت از طرح بریتانیا برای سرنگونی دولت دکتر مصدق در ایران چندان در واکنش به ملی کردن شرکت نفت ایران و انگلیس نبود بلکه براساس این اعتقاد بود که کمونیستهای ایرانی که به عنوان عوامل اتحاد شوروی عمل می‌کردند ممکن است نقشی عمده در سیاست ایران ایفا کنند. در جنوب ایران، ورود تدریجی عربستان سعودی به زیر چتر امنیتی ایالات متحده طی دهه‌های 1940 و 1950 ناشی از اهمیت استراتژیک فزاینده‌ی نفت سعودی برای غرب بود، چون تولید نفت آمریکا رو به نزول گذاشته بود. ایالات متحده در اسناد برنامه‌ریزی خود طی دهه‌ی 1950 احتمال استفاده از سلاحهای هسته‌ای به عنوان بخشی از استراتژی محروم سازی از نفت را برای جلوگیری از کنترل اتحاد شوروی بر میادین نفتی سعودی بررسی کرده است. مع‌هذا، ایالات متحده که طی دهه‌ی 1960 توجه خود را به ویتنام معطوف ساخته بود، در ژوییه سال 1963 هنگامی که در واکنش به مناقشه‌ی عربستان سعودی- مصر در یمن به استقرار هواپیماها در پادشاهی سعودی اقدام کرد، تعهد مستمر خود را به این کشور اعلام کرد.

جهانی شدن، روابط بین الملل و آینده افغانستان

آغاز هزاره سوم میلادی، سرآغاز دگرگونی در تصور ها و اندیشه های انسانها از جهانی، که دو جنگ هولناک و نیز «جنگ سرد» را پشت سر خویش گذاشت و سرآغاز فصل جدیدی از تاریخ را رقم زد، پنداشته می شود.
عده یی پیش زمینه های این دگرگونی ها را از زمان غلبهء دموکراسی، به کمک ستالین، بر فاشیسم و نازیسم هیتلری می دانند؛ و عده یی هم در پیروزی غرب در «جنگ سرد» و فروپاشی کمونیسم شوروی، که منجر به «پایان ایدئولوژی» و یا به گفته فوکویاما «پایان تاریخ» (1) شد.
اما سقوط امپراتوری شوروی، که کارشناسان آنرا به «زمین لرزه» تشبیه کرده بودند، چند پدیدهء مهم را در سطح جهان زایید: یکی خلاء ایدئولوژیکی پسا شوروی، که سبب گرایش بیشتر کشور ها و مردمان ـ به ویژه نو به استقلال رسیده ـ پس از دههء 90 به ملی گرایی گردید. اگر ما این گرایش را نوعی تلاش برای هویت یابی و خودآگاهی ملی بنامیم، در پس آن عقبگردی را میتوان دید که پارادایم تاریخی آن، به رویداد های میان دو جنگ جهانی بر میگردد ـ یعنی گرایش به ناسیونالیزم.

کلاف سر در گم صلح در خاورمیانه

نویسنده: غازی العریضی

"اسرائیل" در هر حالتی در راس اولویت های دولت آمریکا قرار دارد و معیار برقراری روابط میان این کشور و دیگر کشورها و نیز ارزیابی آن از سیاست های آنهاست و حتی نوع رژیم حاکم بر کشور مورد نظر نیز هیچ تاثیری در موضع گیری آمریکا در قبال آن ندارد، بلکه در صورتی که کشور مورد نظر دارای رژیم دمکراتیک، انعطاف پذیر، موافق تعدد گروه های سیاسی، پایبند به حقوق بشری، مخالف تروریسم و اشغالگری و طرفدار سازش باشد، اما مخالف سیاست های رژیم صهیونیستی باشد، رژیمی غیر قابل قبول است و باید به بهانه های دمکراسی، آزادی و گسترش روابط تغییر یابد. اما در صورتی که یک رژیم دیکتاتوری سلطه طلب ناقض حقوق بشر که از گروه های تندرو نیز حمایت می کند، بر برقراری روابط با "اسرائیل" تاکید داشته باشد و تمامی خواسته های آنرا بپذیرد، رژیمی مطلوب و قابل قبول است و از سوی آمریکا مورد حمایت و قدردانی قرار می گیرد.

راه حل فرهنگی برای حل مناقشه نام خلیج فارس

خلیج فارس نه تنها پرآوازه ترین دریاهای جهان است، چه بسا به عنوان "خلیج"، قدیمی ترین دریایی است که توسط دریانوردان مشرق زمین شناخته شده و در آن کشتیرانی و بهره برداری های دریایی انجام یافته است. به همین دلیل از دیرگاه قدرت های جهانی برای تسلط بر آن در تلاش بوده اند و شاید مطالعات و بررسی هایی که درباره خلیج فارس به لحاظ طبیعت و اقلیم و آب و هوا و رود و رودخانه، بنادر و جزیره ها اعم از مسکونی و غیر مسکونی، همچنین تحقیقات جامعه شناسی و مردم شناسی و اقتصاد (نفت) انجام یافته، بیش از بسیاری از دریاهای جهان است و بدین اعتبار شاید با دریای مدیترانه همانند باشد و به همین دلیل نگارش علمی "دایره المعارف خلیج فارس" می تواند یکی از امکانات علمی – فرهنگی امروزی سازمان های تحقیقاتی ایران باشد.

تاریخچه حضور آمریکا در لبنان

در اواسط 1958، جمهوری متحده عربی که از اتحاد 3 کشور مصر، سوریه و یمن تشکیل شده بود با دخالت در امور لبنان سعی در به راه انداختن جنگ داخلی و نهایتا سرنگونی دولت «کامیل شمعون» داشت. این در حالی صورت می گرفت که جمهوری اتحاد شوروی نیز در جهت جلوگیری از نفوذ آمریکا در منطقه و از طرفی گسترش دامنه دخالتهای خود در دوران جنگ سرد از اقدامات جمهوری متحده عربی حمایت می کرد. در اولین روزهای بروز جنگ داخلی، دولت لبنان در تاریخ 22 می 1958 به شورای امنیت سازمان ملل شکایت کرده و خواستار برخورد بین المللی با اقدامات جمهوری متحده عربی شد.

ایران و  wto

مقدمه

اندیشکده روابط بین الملل _ پس از جنگ جهاني دوم تأسيس سازمانهاي بين المللي براي هماهنگ سازي ميان رفتارهاي گوناگون كشورها سرعت بيشتري به خود گرفت. ليكن در اين ميان تعداد سازمانهائي كه جنبه و عنوان جهاني به خود گرفته‌اند زياد نيست. پس سازمان ملل متحد سازماني كه جهاني بودنش بيش از ديگران بارز است سازمان تجارت جهاني (WTO) است آنچنانكه خود نام جهاني را يدك مي‌كشد. اين سازمان بين المللي براي رفع موانع تجاري و حل معضلات تجاري ميان كشورهاي اقصاء نقاط جهان تأسيس شده است. هرچند مادر اين سازمان موافقتنامه‌اي است معروف به گات كه پيش از آن در سال 1947 امضا شده بود.

ژئوپوليتيک خليج فارس؛ ايران و آمريکا

(تهديدها و فرصتهاي فراروي جمهوري اسلامي)

مهدی ذوالفقاری

چكيده: موقعيت حساس و استراتژيك ايران در منطقه خاورميانه و وجود بحران‌ها و عدم ثبات سياسي در كشورهاي مجاور و وجود چالش‌هاي سياسي با همسايگان استراتژيك باعث به وجود آمدن تهديدهايي براي امنيت جمهوري اسلامي ايران مي‌شود. از بزرگ‌ترين تهديدات فرامنطقه‌اي كه حوزه نفوذ آن به اين منطقه حساس و استراتژيك وارد شده است، ايالات متحده آمريكا است. آمريكا با تداوم حضور خود در منطقه و ايجاد روابط با دول همسايه ايران در شمال،‌ جنوب، شرق و غرب در صدد ايجاد فضايي رعب انگيز و تنش‌زا در ارتباط ايران با كشورهاست. مخالفت ايران با طرح خاورميانه بزرگ آمريكا در منطقه، به رسميت نشناختن اسرائيل و احساس خطر آن دولت از ناحيه ايران، تأكيد بر استقلال و پي‌گيري عزت مدارانه پرونده‌ هسته‌اي منجر به احساس خطر از اين ناحيه براي آمريكا و متحدانش شده است. به همين دليل و بنابر اهميت استراتژيك ايران و سياستي كه در قبال اين دولت‌ها سر لوحه سياست خارجي خود قلمداد كرده است، باعث مقابله شديد آمريكا با اين كشور در فضاي بين‌المللي شده است .استراتژي آمريكا در منطقه خاورميانه در قبال ايران مبتني بر محدود ساختن و منزوي كردن و به طور كلي حذف ايران از معادلات منطقه است و براي رسيدن به اين مهم و نيز تسلط بر منابع اقتصادي و موقعيت استراتژيكي منطقه از تمامي ابزار ديپلماسي و حتي نظامي در مقياس گسترده استفاده مي‌كند.

دوگانگى راهبرد سازمان ملل متحد در دو جنگ خليج فارس
عضو هيئت علمى مركز تحقيقات اسلامى
چرا شوراى امنيت سازمان ملل متحد در برخورد با دو پديده واحد ( جنگ تحميلى و جنگ خليج فارس ), يكسان عمل نكرد, بلكه عراق را در جنگ تحميلى , پس از هشت سال و اما در جنگ كويت , يـك روز پس از آغاز حمله , متجاوز شناخت ؟ آيا در جنگ تحميلى , تجاوزى صورت نگرفته بود؟ آيا حـمله عراق به ايران از شدت عمل برخوردار نبود؟ و يا اين كه منافع و اغراض كشورهاى عضو دائم شوراى امنيت , در برخورد دوگانه سازمان ملل نقش داشته است ؟

 متن کامل توافقنامه امنيتى عراق و آمريکا

 اعلامیه اصول همکاری و دوستی بلندمدت بین جمهوری عراق و ایالات متحده آمریکا
مسئولان عراقی در بیانیه خود در 27 اوت سال 2007 که مورد تایید "جرج بوش" رئیس جمهوری آمریکا قرار گرفت ، تاکید کردند، دولت‌های عراق و آمریکا به توسعه روابط همکاری و دوستی بلندمدت بین دوطرف با حفظ استقلال و حاکمیت کامل پایبند هستند و منافع مشترکی دارند.

تاریخچه حضور آمریکا در لبنان 

مهدی بخشی
تاریخچه حضور آمریکا در لبنان در اواسط 1958، جمهوری متحده عربی که از اتحاد 3 کشور مصر، سوریه و یمن تشکیل شده بود با دخالت در امور لبنان سعی در به راه انداختن جنگ داخلی و نهایتا سرنگونی دولت «کامیل شمعون» داشت. این در حالی صورت می گرفت که جمهوری اتحاد شوروی نیز در جهت جلوگیری از نفوذ آمریکا در منطقه و از طرفی گسترش دامنه دخالتهای خود در دوران جنگ سرد از اقدامات جمهوری متحده عربی حمایت می کرد. در اولین روزهای بروز جنگ داخلی، دولت لبنان در تاریخ 22 می 1958 به شورای امنیت سازمان ملل شکایت کرده و خواستار برخورد بین المللی با اقدامات جمهوری متحده عربی شد.