شوراي همكاري خليج فارس و برنامه هسته اي ايران


حمید رضا کاظمی

عملکرد کشورهای حاشیه خلیج فارس در سطح بین المللی از آن جهت قابل بررسی است که رهبران این کشورها پس از جنگ دوم خلیج فارس و حضور آمریکا برای اخراج صدام از کویت گمان می‌کنند که با نزدیکتر شدن به کاخ سفید می توانند ضریب امنیت ملی خود را افزایش دهند، اما آمریکا براساس مصالح خود و رژیم صهیونیستی در منطقه عمل می‌کند و واشنگتن به خوبی می‌داند که تقابل نظامی با ایران به سود این کشور و متحدش نخواهد بود و حاضر نیست با وعده‌های دوستان عرب زبان خود در حاشیه خلیج فارس وارد جنگی پرهزینه شود؛ شیوخ خلیج فارس شاید از یاد برده باشند که آمریکا درهرجا که منافع مستقیمی داشته باشد کشورهای حاشیه خلیج فارس را وجهه معامله خود قرار می دهد.

-------------------------------

كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس شايد تا يكسال قبل از مخالفان اصلي حمله نظامي آمريكا و رژيم صهيونيستي به ايران بودند ولي با وقوع بيداري اسلامي و تغيير شرايط به ضرر اين كشورها با حذف متحدي چون حسني مبارك، اين كشورها به غرب و آمريكا براي ايجاد موازنه در برابر ايران نزديك شدند.

رسانه‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس در روزهای اخیر و همزمان با برگزاری رزمایش نیروی دریایی سپاه در خليج فارس رویکرد قابل تاملی را اتخاذ کرده‌اند، به عنوان مثال دو شبکه تلویزیونی الجزیره و العربیه در گزارش‌ها خبری خود به دنبال اهدافی هستند که پیشتر کمتر توسط این رسانه‌ها به ویژه الجزیره اجرا می‌شد.

رسانه‌های عرب در بازتاب‌های خود از رزمایش هاي ارتش و سپاه پاسداران جمهوری اسلامی به شدت در تلاش هستند تا ایران را به عنوان تهددی کننده امنیت در منطقه خلیج فارس نشان دهند و نکته مهم تر اینجاست که این رسانه‌ها تلاش دارند تا لحظه برخورد نظامی بین ایران با آمریکا و رژیم صهیونیستی را نزدیک تر نشان دهند و تاکید می‌کنند که آمریکا به تحرکات ایران در منطقه خلیج فارس واکنش نشان خواهد داد.

این درحالی است مدتي قبل نیز برخی رسانه های دیگر مانند روزنامه البیان امارات خبری را منتشر کرد که در آن مدعی شده بود که بین قایق های تندرو ایرانی با یک ناو آمریکایی درگیری در خلیج فارس و در نزدیکی تنگه هرمز روی داده که پنتاگون این خبر را تکذیب کرد؛ هرچند اين خبرسازي ناشيانه موفق نبود ولي با اين وجود پرده از خواست دولت هاي شيخ نشين برداشت.

سایت فارسی العربیه نیز حملات خود علیه جمهوری اسلامی ایران را تشدید کرده که این اخبار به دو گروه تقسیم می‌شود؛ اخبار سیاسی که مربوط به مسائل داخلی ایران و اخبار نظامی که مربوط به جنگ لفظی ایران و غرب درباره بستن تنگه هرمز است.

در رویکرد نظامی این رسانه‌ها تلاش مستمری در راستای نشان دادن موقعیت ضعیف ایران در هرگونه تقابل با آمریکا یا غرب دنبال می‌شود و به عنوان نمونه اخباری از سلاح‌های خاص آمریکایی مانند دلفین‌های مین یاب یا هواپیماهای ویژه که توان انهدام کامل تاسیسات هسته‌ای ایران را دارند، منتشر می‌کنند.

الجزیره نیز خبر مربوط به رزمایش نظامی رژیم صهیونیستی یا تحرکات ناوهای انگلیسی برای حضور در خلیج فارس را در کنار اخبار ایران قرار می‌دهد تا خطر حمله به ایران را محتمل تر نشان دهد و این درحالی است که این شبکه پیش از این از تشدید تنش به ویژه وارد شدن به فاز نظامی بین ایران و غرب حمایت نمی‌کرد.

این تحول در رویکرد کشورهای نظامی یعنی حمایت آشکار از برخورد نظامی بین ایران با کشورهای غربی در خلیج فارس که توسط  شورای همکاری خلیج فارس( رویکرد عمان و کویت نسبت به تقابل مستقیم نظامی بین ایران و غرب با چهار عضو دیگر متفاوت است) به رهبری عربستان در سه سطح داخلی، منطقه ای و بین المللی قابل بررسی است.

در سطح داخلی همگی این کشورها نگران ناآرامی‌ها داخلی و نارضایتی های موجود در کشورهایشان هستند؛ بحرین در لبه تیغ قرار دارد و اعتراضات همچنان ادامه دارد از سویی عربستان نیز خود را به بهانه حمایت از آل خلیفه وارد مهلکه بحرین کرده و این در شرایطی است که عربستان خود در منطقه شرق به شدت از موج فزاینده اعتراضات مردمی نگران است و نکته اینجاست که این اعتراضات با خیزش مردمی در بحرین نیز ارتباطی محکم دارد.

همچنین در سطح منطقه‌ای با نگاهی به تحولات اخیر از زمان سرنگونی صدام در عراق و تغییر موزانه به سود ایران، کشورهای شورای همکاری در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا با نزدیک شدن به آمریکا و تقویت جناح سنی مذهب در درون عراق موقعیت تضعیف شده خود در توازن قوا با ایران را جبران کنند اما با خروج نیروهای آمریکا از عراق موقعیت این کشورهای ضعیف تر شده است.

از سوی دیگر این کشورها که به شدت از پیشرفت های علمی و نظامی ایران به ویژه در حوزه هسته‌ای نگران هستند، هرچند در ابتدا شورای همکاری در لفافه نگرانی خود را بیان می‌کرد ولی امروز ما شاهد این هستیم که حملات لفظی همسایگان حاشیه جنوبی خلیج فارس به تهران صریح تر و نزدیک تر به مواضع غرب شده است.

عملکرد کشورهای حاشیه خلیج فارس در سطح بین المللی نیز از آن جهت قابل بررسی است که رهبران این کشورها پس از جنگ دوم خلیج فارس و حضور آمریکا برای اخراج صدام از کویت گمان می‌کنند که با نزدیکتر شدن به کاخ سفید می توانند ضریب امنیت ملی خود را افزایش دهند.

همچنین باید به این مسئله نیز اشاره کرد که تا پیش از تحولات جاری یعنی خروج نیروهای آمریکایی از عراق، وقوع بیداری اسلامی در کشورهای عربی، کشورهای حاشیه خلیج فارس به دنبال این بودند تا با رویکردی نزدیک به تل آویو به عقبه نظام جمهوری اسلامی در خارج با جنگ 33 روزه در لبنان و 22 روز در فلسطین اشغالی ضربه وارد کنند ولی بنا به گزارش منتشر شده از اظهارات ملک عبدالله در ویکی لیکس که خواستار حمله مستقیم به ایران شده بود تا به زعم خود "سر" جریان مقاومت را هدف قرار دهند.

 این درحالی است که هرگونه برخورد نظامی در منطقه برای این کشورها خسارت جبران ناپذیری دارد، اقتصاد این کشورها هرچند از افزایش احتمالی قیمت نفت منتفع خواهد شد ولی ناآرامی در این منطقه ضربه مهلکی برای اقتصادهای خدماتی و وابسته به توریسم در کشورهایی چون امارات متحده، بحرین و کویت خواهد شد.

حاکمان این کشورها هرچند به خوبی واقف هستند هرگونه برخورد نظامی در خلیج فارس به ضرر این کشورهاست ولی در شرایط کنونی گمان دارند که این برخورد نظامی با منحرف کردن افکار عمومی از مسائل داخلی و ایجاد فضای نظامی سرکوب‌های داخلی را اسان تر خواهد کرد.

 کشورهای حاشیه خلیج فارس از سوی دیگر به دنبال بکارگیری سلاح نفت علیه ایران هستند، وزیر نفت عربستان سعودی با تاکید بر توانایی کشورش برای تولید روزانه 12 و نیم میلیون بشکه نفت خام گفت: ریاض آماده است به درخواست مصرف کنندگان برای نفت بیشتر، پاسخ دهد.

 اخباری منتشر شده که نشان می‌دهد مقامات ارشد ژاپن و چین به عنوان دو مصرف کننده بزرگ نفت خام نیز اخیراً با سفر به عربستان و دیگر کشورهای جنوب خلیج فارس خواستار افزایش واردات نفت از این کشورها شده‌اند.

 کره جنوبی و هند نیز مذاکراتی را با شرکت‌های سعودی و کویتی برای افزایش سهم واردات نفت از این کشورها آغاز کرده‌اند. این چند کشور مهمترین مشتریان نفت خام ایران هستند.

تمام این تلاش‌ها ناشی از موضع ضعیف این کشورها در برابر ایران است و همانطور که پیش از این گفته شد تکیه این کشورها به آمریکا برای مهار ایران اقداماتی عاقلانه نیست، چراکه آمریکا براساس مصالح خود و رژیم صهیونیستی در منطقه عمل می‌کند و واشنگتن به خوبی می‌داند که تقابل نظامی با ایران به سود این کشور و متحدش نخواهد بود و حاضر نیست با وعده‌های دوستان عرب زبان خود در حاشیه خلیج فارس وارد جنگی پرهزینه شود؛ شیوخ خلیج فارس شاید از یاد برده باشند که آمریکا درهرجا که منافع مستقیمی داشته باشد کشورهای حاشیه خلیج فارس را وجهه معامله خود قرار می دهد.

منبع: مقالات و یاداشت های دریافتی