پایگاه تخصصی سیاست بین الملل (  INPO  )‌

هر برهه اي از تاريخ نظام بين المللي شاهد روندهايي است، كه بر رفتارواحدهاي سياسي، نقشي تأثيرگذار و يا حتي تعيين كننده داشته اند. اين مقوله ها بيشتر شامل آن دسته از مواردي است كه در محيط بين المللي به صورت جاري درآمده و به واسطه غلبه داشتن بر رفتار دولتها اثرگذارهستند. به طور مثال در طي قرن شانزدهم تا اوايل قرن بيستم، استعمارو گسترش قلمرو، يكي از روندهاي نظام بين الملل بوده است؛ اما محيطبين المللي بعد از جنگ دوم جهاني (دوره نظام دو قطبي) شاهد استقلال ملل مستعمره و افزايش تعداد اعضاي نظام بين المللي بود و بر اين اساس دولت ها نمي توانستند، گسترش قلمرو ارضي را سرلوحه سياست خارجي خود قرار دهند. منظور از روندها: پروسه ها و فرايندهايي است كه در نظام، به صورت عمومي درآمده و رفتار بازيگران را تحت الشعاع قرارمي دهد، به طوري كه حتي به صورت الزامات نظام نمايان مي شوند. در هزاره جديد نيز محيط بين المللي شاهد روندهاي نويني است كه خود را به واحدهاي سياسي تحميل كرده و بر كيفيت داده ها و خروجي سياست خارجي اعضاء مؤثر است. برخي از ملزومات كنوني نظام بين الملل در گذشته شكل گرفته و تا حال حاضر ادامه يافته است، برخي ديگر نيز بعد از اشغال افغانستان و عراق ايجاد شده و از اين نظر جديدهستند، كه در اين فرصت به مهمترين روندها خواهيم پرداخت.

جمهوري اسلامي ايران و سازمان‌هاي بين‌المللي

حيات سياسي، اقتصادي و فرهنگي هر كشوري ايجاب مي‌كند كه با سازمان‌هاي بين المللي تعامل داشته باشد. حيطه عملكرد و فعاليت سازمان‌هاي بين المللي به حدي گسترش يافته كه حتي اگر كشوري بخواهد هيچ تعاملي با آنها نداشته باشد، نمي‌تواند از محدوديت‌هاي اعمالي آنها بر خودش رهايي يابد. در اين نوشتار، روند تحول در روابط جمهوري اسلامي با سازمان‌هاي بين المللي به چهار دوره تقسيم شده است: دوره اول از بهمن 57 آغاز و تا آبان 58 ادامه داشته كه دوره ادامه روابط رسمي محدود ايران با سازمان‌هاي بين المللي بوده است. دوره دوم، دوره مقابله و مواجهه با سازمان‌هاي بين المللي بوده كه بيشترين نماد اين جهت‌گيري در موضوعاتي نظير اشغال سفارت آمريكا و جنگ تحميلي بوده كه دوره زماني آبان 58 تا 67 را دربر مي‌گيرد. دوره سوم كه از سال 68 تا 76 را دربر مي‌گيرد، دوره هم‌گرايي و هم‌زيستي با سازمان‌هاي بين المللي بوده است. ايران در اين دوره تلاش كرده تا ضمن ورود به سازمان‌هاي بين المللي، واقعيت‌هاي بين المللي مترتب بر آنها را بپذيرد. دوره چهارم كه با دوم خرداد 76 آغاز مي‌شود، دوره نقش آفريني محدود كشور در سازمان‌هاي بين المللي است.

اتحاديه كشورهاي عربي، نام مجموعه‌اي است كه در سال 1945 و با حضور مصر، عربستان، عراق، سوريه، لبنان، يمن و اردن تأسيس شده است.

سنگ بناي اين سازمان به پيشنهاد آنتوني ايدن نخست وزير انگليس و بعد از جنگ دوم جهاني گذاشته شده است. از لحاظ تقسيم‌بندي ساختاري، اتحاديه عرب جزو نادر سازمان‌هاي بين‌المللي است كه به جاي توجه به بعد جغرافيايي همكاري، از عنصر مشخصه ديگري بهره جسته است. اين عنصر، اشتراكات قومي و نژادي است. همچنين اتحاديه عرب نخستين سازمان بين‌المللي است كه بين مجموعه كشورهاي عربي ـ اسلامي تأسيس گرديده است.

چالش‌های مبنایی سیاست خارجی جدید آمریکا درخصوص ایران

دکتر حمید ابوطالبی

اگرچه رئیس جمهور جدید آمریکا می‌خواهد پدیده‌ای در تاریخ آن کشور باشد و اگرچه می‌کوشد تا در تعامل "کارگزار- ساختار" در نظام ریاستی کشورش، کارگزاری تغییر درانداز بوده و نظم بیش از نیم قرنه‌ی آن را درهم بریزد، چراکه تغییر اگر ساختاری نباشد تغییر نیست؛ لیکن سخن برسر این است که آیا ترجمان این خواست می‌تواند بدون یافتن راهی برای مواجهه با چالش‌های مبنایی آن، به تغییر بینجامد یا خیر؟

جمهوري اسلامي در شرايط جديد نظام بين الملل

از عمر جمهوري اسلامي ايران حدود يك ربع قرن مي گذرد. سياست خـارجي كشور در اين مدت متأثر از تحولات شگرف و عميق بين المللي و منطقه اي بوده است. پيروزي انقلاب اسلامي به رهبري امام خميني تعريف كاملاً جديدي از يك نظام سياسي را در جهان دو قطبي دوران جنگ ارايه داد. رشد و بيداري اسلامي در جهان و گسترش آن، بويژه در جهان اسلام، فروپاشي ديوار برلين و تجزيه شوروي سابق و از ميان رفتن بسياري از كشورهاي كمونيستي و پايان جنگ سرد، با تعريف سنتي آن، آغاز طولاني ترين و شديدترين جنگ پس از جنگ جهاني دوم توسط رژيم صدام عليه كشورمان، اشغال اين كشور و سقوط ديكتاتوري، رشد و گسترش پديده جهان گرايي و انقلاب تكنولوژيك در عرصه اطلاعات و رواج شبكه هاي ماهواره اي و نظاير آن، ظهور طالبان، وقايع 11 سپتامبر و عواقب آن افزايش تلاش آمريكا براي سلطه سياسي بر جهان و تلاش براي تشكيل يك نظام تك قطبي از شاخصه هاي بارز اين سالها بود.

براي تحليل و شناخت رفتار بازيگران بين المللي (دولت ها، سازمانهاي بين المللي) و روندهاي جهاني (اتحادها، انقلاب و جنبش ها) سه رويكرد وجود دارد: 1) تمركز به فعاليتهاي رهبران و تصميم گيران، 2) تمركز بر تفكرات، ايده ها، افكار، 3) تمركز بر تعامل موجود بين نظام حاكم بين المللي و محيطي كه بازيگر يا روند در آن به سر مي برد.تاكنون مطالب بسياري دربارة انقلاب اسلامي و جمهوري اسلامي ايران با تمركز بر دو رويكرد اول يعني شناخت رهبري و تصميم گيران و شناخت ايده ها و آرمان ها صورت گرفته است و كتابها و مقالات بسيار زيادي در اين خصوص به نگارش درآمده است كه حجم اين مطالب تا آن حد است كه مي توان از واژه ادبيات سياسي انقلاب اسلامي براي آنها استفاده كرد اما به نظر مي رسد در بحث سوم يعني رويكرد شناخت تعامل موجود بين انقلال اسلامي و نظام بين المللي مطالب و نوشته هاي كمتري وجود دارد.

 اروآسيا و سياست بين‌المللي: بازشناسي ايده و عمل روسيه

جوزف بايدن، معاون رئيس‌جمهوري آمريكا در كنفرانس امنيتي مونيخ در 7 فوريه 2009 (19 بهمن 1387) كه عمده‌ترين سخنراني سياست خارجي دولت اوباما محسوب مي‌شود، اظهار داشت: <ايالات متحده، آبخازيا و اوستياي جنوبي را به عنوان دولت‌هاي مستقل مورد شناسايي قرار نخواهد داد. ما اين كه هر كشوري يك حوزه نفوذ داشته باشد را قبول نداريم. > اين سخنان حاكي از تنش و چالش در روابط آمريكا و روسيه در حوزه پهناور اروآسيا است، تنشي كه با فعاليت‌هاي نظامي روسيه در تابستان 2008 ميلادي (مرداد 1387) به اوج رسيد و پي‌آمدها و پس لرزه‌هاي آن هنوز حس مي‌شود. تصميم قرقيزستان به پايان دادن استفاده آمريكايي‌ها از پايگاه نظامي اين كشور كه روس‌ها نيز در مسير اين تصميم‌گيري نقش داشتند، گواه ديگري در تنش روسيه و آمريكاست. حركت روسيه در اين منطقه با تركيبي و ملاتي از حالت‌هاي ضدغربي و ضد آمريكايي آميخته است. ايده و عمل روسيه را چگونه مي‌توان تحليل كرد؟

انقلاب اسلامی و وضع کنونی عالم

رضا داوری اردکانی

انتشارت مهرنیوشا

این کتاب به بررسی مفهوم انقلاب و عقل سیاسی اختصاص دارد و از نخستین نوشته‌های دکتر رضا داوری محسوب می‌شود که در آن به بررسی پدیدار شناسانه انقلاب اسلامی ایران پرداخته است. بر اساس نظر داوری انقلاب حقیقی و حقیقی ترین انقلاب در زندگی بشر انقلابی است که بشر را به فطرت اصلی خود باز می‌گرداند از این رو بسط انقلاب را منوط به قوه قهریه نمی‌دانند.

رضا داوری در این باره نوشته است: در این کتاب از قابلیت ها و استعداد تفکر و فهم سیاست شروع کرده‌ام و به وصف روشنفکران و روشنفکری پرداخته و گفته‌ام که روشنفکران در انقلاب ما صاحب چه شأنی بودند و با خردمندی چه نسبتی داشتند.

«سنتو»

«سنتو» نام اختصاري «سازمان پيمان مركزي‌»1 است‌. اين تشكل حلقه تكميلي پيماني است كه 4 سال پيش از آن در بغداد به امضا رسيد و به «پيمان بغداد» مشهور شد.
پيمان بغداد معاهده‌اي بود كه در پنجم اسفند 13۳۳ ميان وزيران امور خارجه دو كشورعراق و تركيه تحت عنوان «پيمان همكاري‌هاي متقابل‌» در بغداد به امضا رسيد. اين پيمان كه ماهيت دفاعي و امنيتي داشت‌، مانند پيمان «سنتو» منعقده ميان 8 كشور آسياي جنوب شرقي (1333) و پيمان پاسيفيك منعقده ميان سه كشور امريكا، استراليا و ونزوئلا (1330) حلقه ديگري از يك رشته پيمانهاي امنيتي و سياسي بود كه امريكايي‌ها پس از شكست درجنگ ويتنام در كشورهاي آسيايي به صورت اتحاديه‌هاي منطقه‌اي ايجاد كردند تا متضمن منافعشان باشد.

تاريخ انديشه ي سياسي در نهضت هاي انبيا

1. اديان الاهي و سياست امروزه تعاليم سياسي اديان بزرگي مانند مسيحيت و آيين يهود، عملاً از صحنه ي سياست در سطح ملي و بين المللي کنار گذارده شده اند و اگر در برخي از عرصه هاي سياسي جهان، نقشي به اديان و مذاهب سپرده شده است، تنها به خاطر بهره برداري از نفوذ معنوي آن ها در مسير اهداف و طرح هاي سياسي است، و همان طوري که در طول تاريخ بازيگران صحنه هاي سياست از همه ي وسايل و ابزار، براي رسيدن به قدرت استفاده مي کنند، در اين راستا، همواره از نفوذ اديان نيز بيش ترين سوء استفاده را برده اند.
اگر در تحولات سياسي جهان، نقشي براي مسيحيت و يا آيين يهود مشاهده مي شود، به خاطر آن است که کليسا و کنيسه در خدمت بازيگران سياست در عرصه بين الملل هستند. امروزه مسيحيان جهان، پس از يک دوران طولاني کشمکش تاريخي، سکولاريزم پذيرفته اند و يهوديان غير صهيونيست از سياست به دورند. در برابر اين واقعيت، جاي اين سؤال وجود دارد که آيا اين بيگانگي از سياست، جزئي از تعاليم اديان ياد شده و برخواسته ي از طبيعت آن ها است و يا مانند همه ي پديده هاي تاريخي که در برخورد با عوامل مختلف متحول مي شوند، پديده اي تاريخي و نشأت گرفته از علل و عوامل خاص خود است.

 ( برراستفن کرزنر از جمله معروف ترين و پرکارترين نظريه پردازان روابط بين الملل در آغاز قرن بيست و يکم است که تقريبا در بيشتر حوزه هاي دانش روابط بين الملل و اقتصاد سياسي به نظريه پردازي پرداخته است. او خود را متعلق به سنت نو واقع گرايي مي داند و در اواخر دهه 1970 زماني که واقع گرايي مورد تهاجم نگرشهاي ليبرال از يک سو و مارکسيسم از سوي ديگر قرار گرفت به دفاع از اين رويکرد پرداخت. کرزنر در بياني کوتاه اصول تفکر واقع گرايانه خود را چنين بيان مي کند:
واقع گرايي نظريه اي درباره سياست بين الملل است.تلاشي است براي آنکه هم رفتار فردي دولتها را توضيح دهد و هم ويژگي نظام بين المللي را به عنوان يک کل . يک فرض جهان شناختي واقع گرايي اين است که دولتهاي داراي حاکميت، مؤلفه و عامل تشکيل دهنده اصلي نظام بين الملل هستند. حاکميت يک نظم سياسي است که بر کنترل سرزميني مبتني است. نظام بين الملل آنارشيک و خودبسنده است. هيچ اقتدار عالي وجود ندارد که بتواند رفتار دولتها را محدود و کاناليزه کند. دولتهاي داراي حاکميت، بازيگران عقلايي و متکي به خود هستند... (Krasner , 1992, p . 39).

نو واقعگرای و نظم جهانی

کريستف بلاث ، استاد روابط بين الملل در دانشکده علوم سياسي و روابط بين الملل دانشگاه ليدز ، در مقاله پيش رو مي خواهد ضمن نقد ديدگاههاي نوواقعگرا در عرصه روابط بين الملل از وضعيت موجود در ساختار قدرت ، دفاع کند.

 بلاث از يک سو مي خواهد بگويد جنگ در عراق که مطابق انديشه نومحافظه کاران بوقوع پيوست براساس ديدگاه هاي نوواقعگرايان بود که معتقدند نظم در جهان ، تنها با زور بوقوع مي پيوندد و از سوي ديگر مي خواهد بگويد نظر نوواقعگرايان با واقعيت منطبق نيست چون ليبرال دمکراسي ها نمي خواهند براي پيشبرد اهداف خود از جنگ استفاده کنند و اين 2 امر با يکديگر در تقابل و نهايتا در تناقض قرار مي گيرند.

نظريه انتقادى در روابط بين الملل با رويكرد تطبيقى

مقدّمه

يكى از جديدترين نظريات در باب روابط بين الملل «نظريه انتقادى» است كه ريشه در مباحث انتقادى «مكتب فرانكفورت» دارد. اين مكتب، فعاليت خود را از 1923 م. در مؤسسه تحقيقات اجتماعى دانشگاه فرانكفورت آلمان آغاز كرد. اعضاى مؤسّسه محققانى بودند كه در رشته هاى گوناگون علمى فعاليت داشتند. اشخاصى همچون ماكس هوركهايمر، تئودور آدورنور، والتربنيامين، هربرت ماركوزه، اريش فروم، فرانتس نويمان، كارل آگوست، ويتفوگل، موريس هالبواكس و ژان پياژه در اين مركز فعاليت مى كردند.

اين گروه ابتدا با نگرش تجربى و جزميّت ماركسيستى، به تحليل زيربناى اجتماعى ـ اقتصادى جامعه بورژوايى پرداختند. در 1930 با توجه به شرايط پس از جنگ جهانى اول، به بازنگرى در ماركسيسم و تحليل روبناى فرهنگى و در نتيجه، به بازسازى ماركسيسم و تلفيق آن با روان كاوى فرويدى پرداختند. در اين زمينه، مباحثى همچون «اثبات گرايى و علم گرايى»، «جوامع نوين و عقل ابزارى»، «فرهنگ و ايدئولوژى» و «رابطه نظريه و عمل» را مورد نقد قرار دادند. اصطلاح «مكتب فرانكفورت» در پى مهاجرت اعضاى اين مؤسسه به امريكا (در زمان سلطه نازى ها) و سپس بازگشت آن ها در 1950 به كار گرفته شد. اصطلاح «نظريه انتقادى» هم كه برگرفته از مقاله «نظريه سنّتى و انتقادى» هوركهايمر است در 1937 متداول گرديد.

روابط‌ بين‌الملل‌ در عصر قدرت‌ ارتباطات‌ و اطلاعات‌

 رضا داوري اردكاني 

با فرا رسيدن‌ عصر اطلاعات‌، روابط‌ بين‌الملل‌ به‌ صورت‌ يك‌ علم‌ كم‌ و بيش‌ مستقل‌ درآمد. پيش‌ از آن‌ در كتاب‌ها و مباحث‌ سياست‌ و فلسه‌ سياسي‌ يك‌ فصل‌ ـ و البته‌ يك‌ فصل‌ مهم‌ ـ به‌ روابط‌ بين‌الملل‌ اختصاص‌ داشت‌. اما اكنون‌ اگر نگوييم‌ علم‌ روابط‌ بين‌الملل‌ جاي‌ علم‌ سياست‌ را گرفته‌ است‌، بايد بپذيريم‌ كه‌ روابط‌ بين‌الملل‌ ديگر فصلي‌ از كتاب‌ علم‌ سياست‌ نيست‌، بلكه‌ سياست‌ كشورها هم‌ بايد در پرتو آن‌ ديده‌ شود و مورد بحث‌ و تحقيق‌ قرار گيرد.

بنا بر تلقي‌ متداول‌، روابط‌ بين‌الملل‌ تابع‌ سياست‌ كشورها و تصميم‌ سياستمداران‌ است‌. اين‌ تلقي‌ در مورد روابط‌ ميان‌ اقوام‌ در ادوار گذشته‌ تاريخ‌ درست‌ به‌ نظر مي‌آيد. يا درست‌ بگوييم‌، در گذشته‌ چيزي‌ به‌ نام‌ «روابط‌ بين‌ الملل‌» كه‌ قدرت‌ كشورها را محدود كند وجود نداشته‌ بلكه‌ روابط‌ ميان‌ اقوام‌ و حكومت‌ها و قدرت‌ها به‌ تبع‌ تحول‌ در درون‌ اين‌ قدرتها تغيير مي‌كرده‌ است‌. اما از قرن‌ هجدهم‌، ظهور و تحقق‌ يك‌ نظام‌ بين‌المللي‌ مستقل‌ از قدرت‌ دولتها آغاز شد. كانت‌ كه‌ موسس‌ و مربي‌ عالم‌ متجدد است‌ در كتاب‌ «صلح‌ دائم‌» طرح‌ يك‌ نظام‌ جهاني‌ در انداخت‌ و چنان‌ كه‌ تفكر او اقتضا مي‌كرد تحقق‌ اين‌ نظام‌ را منوط‌ و موقوف‌ به‌ تحول‌ كلي‌ حكومتها و برقراري‌ حكومتهاي‌ جمهوري‌ در سراسر عالم‌ كرد. شايد بتوان‌ گفت‌ كه‌ انقلاب‌ فرانسه‌ آغاز عملي‌ شدن‌ طرح‌ كانت‌ بود. با انقلاب‌ فرانسه‌ آثار سياسي‌ تحول‌ دويست‌ ساله‌ تاريخ‌ غرب‌ آشكار و مشخص‌ شد و فصل‌ تازه‌اي‌ در تاريخ‌ سياست‌ گشايش‌ يافت‌. هنوز چند سالي‌ از مرگ‌ كانت‌ نگذشته‌ بود كه‌ بناپارت‌ انديشه‌ صلح‌ جهاني‌ فيلسوف‌ آلماني‌ را با جنگ‌ به‌ همة‌ اروپا و از جمله‌ به‌ آلمان‌ برد و با تمام‌ اين‌ رسالت‌ بود كه‌ در اروپا يك‌ دورة‌ صد سالة‌ آرامش‌ نسبي‌ آغاز شد. در حقيقت‌، صد سال‌ وقت‌ لازم‌ بود تا نظام‌ جديد جهاني‌ پديد آيد و مستقر شود.

تاریخ بین الملل از 1989

           مایکل کاکس

 مقدمه: رژیمهای سیاسی هر چه بیشتر تمامیت خواه و ایدئولوژی زده  شکننده تر و آسیب پذیرترند. پس از ناموفق بودن طرح های گورباچف در شوروی که بازسازی اقتصادی موسوم به (پروسترویکا) و تحولات سیاسی (گلاسنوست) را در بر می گرفت و همچنین پس از ارائه طرح (خانه مشترک اروپایی) یا اروپای از اورال تا آتلانتیک، وحدت دو آلمان، منحل شدن پیمان ورشو و از بین رفتن سلطه 45 ساله شوروی در کشورهای اروپای خاوری ما شاهد وداع شوروی با ایدئولوژی مارکسیسم و پذیرش رژیمی دموکراتیک و لیبرال هستیم. به طبع این فرایند شاهد تضعیف قدرت شوروی در قالب فدراسیون روسیه و تنزل از مرتبه ابرقدرتی به قدرتی منطقه ای هستیم. با از بین رفتن یکی از دو قطب قدرت، نظام بین الملل که بر پایه دو قطبی استوار بود فرو پاشید و جهان در انتظار یک نظام جدید، به سرعت شاهد درگیری های کوچک و بزرگ از افغانستان تا کره و از جمهوری آذربایجان تا سودان و از پاناما تا نیکاراگوئه شد. نسبت به این سئوال که چرا جنگ سرد پایان یافت هیچ دیدگاه مشترکی وجود ندارد.

زندگی نامه کاندولیزا رایس وزیر امور خاجه سابق ایالت متحده آمریکا

دوره وزات از 26 ژانویه 2005 تا اول ژانویه ۲۰۰۹

دکترکاندولیزا رایس در26 ژانویه2005 به وزارت خارجه آمریکا منصوب شد قبل از آن نیز معاون رئیس جمهور در امور امنیت ملی و همچنین مشاور امنیتی رئیس جمهور از تاریخ ژانویه2001 بود در ژوئن 1999بعد از 6سال تصدی ریاست دانشگاه استنفوردکه مسئولیت سنگین بودجه و آموزش آکادمیک را نیز بر عهده داشت در زمان ریاست ایشان او با 5/1 میلیارد دلاربودجه سالیانه و برنامه آکادمیک پیچیده برای1400عضوهیت علمی و 14000دانشجو از موارد مدیریتی ایشان بود.

معرفی شورای امنیت

شورای امنیتشورای امنیت (UNSC) یکی از ارگان‌های سازمان ملل متحد است که وظیفه پاسداری از امنیت و صلح بین‌المللی را به عهده دارد. بر اساس منشور سازمان ملل متحد، حیطه قدرت شورای امنیت شامل اعزام نیروهای پاسدار صلح، تصویب تحریم‌های بین‌المللی، و اعطای اجازه استفاده از نیروی نظامی بر علیه کشورهای متخاصم است. تصمیم‌های این شورا به صورت قطعنامه‌های شورای امنیت اعلام می‌شود.[۱] شورای امنیت پنج عضو دائم و ده عضو انتخابی دارد. پنج عضو دائم این شورا در تصمیم‌ها و رای‌گیری‌های شورا حق وتو دارند. ریاست شورای امنیت نوبتی است و طول مدت آن یک ماه است.

سازمان ملل متحد

ناتوانی جامعه ملل در جلوگیری از بروز جنگ جهانی دوم و ناکارآیی این نهاد بین‏المللی برای تامین منافع قدرت‏های بزرگ، به تولد «سازمان ملل متحد» منجر شد.  متلاشی شدن بسیاری از ساختارهای اقتصادی و صنعتی اروپا، فضای جدیدی را برای امریکا ایجاد کرد تا با ایجاد بستری تازه بتواند گامی در راستای تامین منافع حیاتی خود بردارد . تاسیس سازمان ملل نتیجه مذاکرات منشور آتلانتیک شمالی در 14 اوت 1941 و اعلامیه ملل متحد در اول ژانویه 1942 و کنفرانس مسکو در 30 اکتبر 1943 و کنفرانس تهران در اول دسامبر 1943 و کنفرانس دمبارتن اکس 7 اکتبر 1944 و کنفرانس یالتا 11 فوریه 1945 بود، اما نقطه عطف تاسیس سازمان ملل را باید کنفرانس سان‏فرانسیسکو در 26 ژوئن 1945 دانست .

اساسنامه ديوان بين المللي دادگستري

ماده 1- ديوان بين‌المللي دادگستري كه به موجب منشور مللل متحد به عنوان ركن مهم قضايي سازمان تاسيس شده طبق مقررات اين اساسنامه تشكيل يافته و انجام وظيفه خواهد نمود.

  فصل اول – تشكيلات ديوان

ماده 2- ديوان بين‌المللي دادگستري عبارت است از يك هيات قضات مستقل كه بدون توجه به مليت آنها از ميان كساني انتخاب مي‌گردند كه عالي‌ترين مقام اخلاقي را دارا بوده و هريك واجد شرايطي باشند كه براي انجام مشاغل عالي قضايي در كشور خود لازم است يا از جمله متبحرين در علم حقوق باشند كه تخصص آنها در حقوق بين‌المللي شهرت به سزايي دارد.

سازمانهاي غير دولتي و حقوق بين الملل

پديده سازمان جامعه بين المللى، به طور قطع يكى از مشخصه هاى بارز عصر حاضر است. پيچيدگى زندگى امروزى، وابستگى متقابل و روزافزون ملت ها و حس لزوم ايجاد اتحاد آنها را به فكر ايجاد تشكيلات يا سازمان هاى بين المللى منسجم و در عين حال،متعدد انداخت. همين نياز است كه حكومت ها و افراد را به گردهمايى در قالب گروه هاى سازمان يافته ترغيب كرده است، يعنى گروه هايى با ساختارى مناسب و با هدف نيل به مقاصد مشخص در زمينه هاى گوناگون.

چالش هاى تئوريك در منشور ملل متحد
در خصوص اصل تساوى دولت ها

مادامى كه از لحاظ سياسى، اقتصادى و اجتماعى، روابطى عادلانه و پايدار ميان جوامع انسانى پديد نيامده، نمى توان انتظار داشت كه صلح و امنيت واقعى و پايدار ميان آن ها فراهم گردد. ايجاد تشكيلات و وضع قوانين، زمانى كه بر اصول شناخته شده و مورد پذيرشى همچون اصل عدالت و تساوى جوامع مبتنى نباشد، شايد بتواند به طور موقت جنگى را برطرف سازد يا جلوى تجاوزى را بگيرد، اما قطعاً نمى توان مطمئن بود كه چنين صلحى پايدار بماند و هرگز نيز نمى توان يك زندگى انسانى را از چنين صلح و امنيتى انتظار داشت. خواسته هاى بشرى مانند اصل عدالت و عدم تبعيض و تساوى در برخوردارى از حقوق، بدون آن كه گذر ايام به آنان خدشه اى وارد كند، همواره خواست بشريت بوده و هست.

بنیادهای داوری در حقوق بین الملل

 1) مقدمه ای بر حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی

       الف)کلیات

       ماده ۳۳ منشور ملل متحد اشعار می دارد:

      ((۱-طرفین هر اختلاف،که ادامه آن ممکن است حفظ صلح و امنیت بین المللی را به خطر اندازد،باید قبل از هر چیز از طریق مذاکره،میانجیگری،سازش،داوری،رسیدگی قضایی و توسل به نهادها یا ترتیبات منطقه ای یا سایر وسائل مسالمت آمیز بنا به انتخاب خود،در صدد جستجوی راه حلی برای آن اختلاف باشند.

      ۲-شورای امنیت در صورت لزوم از طرفین اختلاف خواهد خواست که اختلافات خود را به وسائل مزبور حل و فصل کنند.))

      حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات بین المللی مندرج در ماده ۳۳ منشور ملل متحد،بیشتر دارای جنبه سیاسیست.با بروز اختلاف میان دو دولت و رفع آن توسط دولت ثالث،شیوه را سیاسی وهر گاه دو دولت مذکور دعوای خود را به مرجعی قضایی مانند دادگاه داوری یا دیوان بین المللی دادگستری برند شیوه را حقوقی نامند.قضیه ای که از طریق قضایی فیصله یابد، اعتبار قاعده ای حقوقی خواهد یافت که تحقق وصف مذکور،در مسائل سیاسی ممتنع است.یکی از شیوه های اعطای اعتبار حقوقی به تصمیمات قضایی،معاهدات جمعی و مکتوب است.

مطالعه تطبیقی شناسایی

استقلال کوزوو و اوستیای جنوبی

سید یاسر ضیایی

با شناسایی استقلال منطقه اوستیای جنوبی توسط دولت و پارلمان روسیه، این سؤال مطرح شد که آیا این اقدام روسیه تنها پاسخی به شناسایی کوزوو توسط کشورهای غربی بود یا اینکه اوستیای جنوبی واقعاً شرایط تشکیل «کشور» را حیازت کرده است؟ در هر حال، شناسایی این مناطق چه آثاری دارد؟ پاسخ دقیق حقوقی به این سؤال مستلزم بررسی وضعیت سرزمینی این دو منطقه ازمنظر حقوق بین الملل است. در این رابطه موضوعات حق جدایی، حق تعیین سرنوشت، شرایط تشکیل کشور (Statehood) و شناسایی در حقوق بین الملل باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند.

مزاياى درك نظام بين الملل

دستيابى تصميم گيرندگان به موفقيت تا حدود وسيعى، بستگى به ميزان درك آنان از چگونگى كاركرد سيستم بين الملل دارد. به همين روى واضح مى گردد كه ناتوانى از درك محيط بيرونى نقش اساسى در آسيب پذيرى آنان در صحنه جهانى بازى مى كند. آنچه به تصميمات وجاهت مى بخشد قابليت در ارزيابى عينى شرايط عملياتى است. در همين چارچوب بايد گفت كه «كسرى اعتبار» در رابطه با ديگر ممالك برآمده از فقدان فهم از اصول بديهى حاكم بر روابط بين كشورها است. بعضى از اين اصول به قرار ذيل هستند.

 معرفی کتاب : کتاب <اخلا‌ق و ديپلماسى>

 کتاب <اخلا‌ق و ديپلماسى>اثر روبرتو توسکانو سفير کشور ايتاليا در ايران با حضور وى، مهدى فيروزان و محمود سريع‌القلم در مرکز اجتماعات شهر کتاب مرکزى نقد و بررسى شد. در اين نشست روبرتو توسکانو به‌عنوان نويسنده کتاب <اخلا‌ق و ديپلماسى> درباره انگيزه تاليف اين کتاب اظهار داشت: <ابتدا بايد بگويم وقتى تصميمم را مبنى بر نوشتن اين کتاب با برخى از همکاران خود در ميان گذاشتم، آنها مردد بودند، چون فکر مى‌کردند ميان اخلا‌ق و ديپلماسى وجوه مشترک خاصى وجود ندارد. پاسخ من در اين زمينه ساده است. اخلا‌قيات يعنى اينکه ما در برابر ديگران بايد چگونه رفتار کنيم، بنابراين دليلى ندارد که ما نتوانيم هيچکدام از بخش‌هاى گزاره‌هاى اخلا‌قى را به زمينه‌هاى مختلف فعاليت سياسى ارتباط دهيم.>

فیلیپ پی. وینر (سر ویراستار)

ویراستار بخش سیاسی: ایزیا برلین
ترجمه خشیار دیهیمی
نشر نی، 1385
624 صفحه

انتشار فرهنگ ها در زمینه های مختلف علوم انسانی و اجتماعی  خوشبختانه در سال های اخیر رشد زیادی کرده است، هر چند هنوز ما با نقطه آرمانی و ضروری برای کشوری که به دلیل وارد شدن در یک فرایند بزرگ انقلاب اجتماعی نیاز شدیدی به منابع و مراجع اساسی برای توانایی به تفکر و پیدا کردن راه خود در شرایط  سخت و پیچیده جهان کنونی دارد، فاصله داریم. اما یکی از مشکلاتی که بر سر راه هر گونه فرهنگ نویسی وجود دارد و تمام کسانی که از دور یا نزدیک با این موضوع سروکار دارند به آن آگاهند،  نبود زمینه های  لازم و مناسب برای کار جمعی و هماهنگ در ایران است. متاسفانه این امر سبب می شود که اغلب کارها متکی به فرد باشند و هر کس به سلیقه و توانایی خود گامی، هر چند در بسیاری موارد ارزشمند، اما به هر رو محدود در زمینه ای که فکر می کند دارای اهمیت بیشتر و اولویت است، بردارد. خشیار دیهیمی یکی از همین  افراد است که به همت او تاکنون مجموعه های زیادی شکل گرفته اند  و فرهنگ های زیادی به چاپ رسیده اند. این فرهنگ نیز یکی از همین آثار ارزشمند است  که کاملا می توان به مترجم زمانی که می گوید  با چه مشکلاتی برای به سرانجام رساندن آن  روبرو شده، باور داشت.

مردان پس از 11 سپتامبر

یازده سپتامبر روزی است که در آینده بارها به یادآورده خواهد شد و بی شک در این یادآوری نام کسانی وجود دارد که بارهای تکرار خواهد شد. در این مقاله به یادی از چند شخصیت مطرح در این حاثه پرداخته خواهد شد :

سلام تکنوکراسي ؛اسلام آمريکاي

فن سالاري يا تکنوکراسي پارادايمي شناختي حاصل از يک چارچوب تفسيري انحرافي و يک ساختار اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي مناسب با آن است که براي تفسير اسلام به کار مي رود. شناخت اين پارادايم و اين نوع تفسير از اسلام مي تواند ارائه کننده شناخت يک دوره تاريخي باشد؛گروهي که قائل به اين پارادايم تفسيري از اسلام بوده و آن را قبول دارند، از نظر معرفتي به تمام معنا مصلحت گرا هستند. به عبارت ديگر اين گروه با رويکردي نتيجه گرا براي رسيدن به مقصود خود مصحلت را به تمام معناي آن بر چارچوب هاي شناختي خود حاکم مي کنند؛ لذا مي توان گفت که اين عده بيش از آن که مامور به وظيفه باشند، مامور به نتيجه هستند. از اين رو وظيفه آنها همان نتيجه اي است که در پي آن هستند.

مبانی سیاست خارجی آمریكا

برای درك سیاست خارجی آمریكا، ضرورت آگاهی و وقوف به دو واقعیت گریزناپذیر می‌باشد. كثیری در رابطه با سیاست خارجی این كشور به گمانه‌زنی و قضاوت می‌نشینند بدون اینكه به این دو مهم احاطه داشته باشند. به همین روی است كه غالبا به ارزیابی‌های غیرواقعی و استدلال‌های بدون پایه متوسل می‌شوند.این ضعف ادراكی در رابطه با بنیان‌های سیاست خارجی و چرایی شكل‌گیری آن و چگونگی پیاده‌سازی آن سبب گشت كه بسیاری در رابطه با صعود باراك اوباما به كاخ سفید و تغییر افراد و احزاب در ساختار قدرت به نادرستی صحبت از «تغییر» در سیاست خارجی آمریكا بنمایند. آنچه توجه نشد این واقعیت بود كه وقتی صحبت از تغییر شد منظور تغییر در توجیهات، استدلال‌ها، روش‌ها و اولویت‌ها بود. باید به این نكته توجه شود كه بنیادهای سیاست خارجی تقریبا ثابت هستند و مهم این نیست كه چه فردی مسوولیت سیاست خارجی را در اختیار داشته باشد چراكه چارچوب‌ها و بنیادها، عملا تغییرناپذیر می‌باشند. آنچه باراك اوباما را در حیطه سیاست خارجی متمایز از جورج دبلیوبوش خواهد ساخت در رابطه با تغییر بنیادین نخواهد بود بلكه تنها در قلمرو اولویت‌ها و روش‌ها خواهد بود.

معرفي كتاب جسارت امید ،‌ باراک اوباما

تاليف :‌باراك اوباما در سال ۲۰۰۶

ترجمه ابوالحسن تهامی

انتشارات نگاه

اوباما این کتاب را بعد از "خاطرات پدرم" نوشت که در آستانه رقابت های او برای کسب جایگاه ریاست جمهوری ایالات متحده بسیار مورد توجه قرار گرفت.

این کتاب را به نوعی مانیفست انتخاباتی اوباما می دانند که در آن ضمن نگاهی انتقادی به وضعیت موجود – دوران جورج دبلیو بوش – سیاست ها و سمت و سوی برنامه های اقتصادی و اجتماعی خود را روشن کرده است. ...

کلات امروز سیاست خارجی ایران چیست و راهکار‌هایی که به نظر شما برای مقابله با مسائلی که ایران در شرایط کنونی با آنها روبه‌رو است چه چیزهایی می‌تواند باشد؟
می‌دانید که ما در یکی از کم‌نظیرترین کشورهای جهان زندگی می‌کنیم. کشوری هستیم که حتی اگر در تاریخ خواسته باشیم استراتژی انزواگرایانه یا حتی بی‌طرفی را دنبال کنیم به ما این اجازه داده نشده است. اهمیت ایران در جغرافیایی که در آن زندگی می‌کنیم به قدری زیاد است که باید بتوانیم یک تعامل سازنده ‌با محیط منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشیم. بنابراین در شرایط فعلی به نظر می‌رسد اتخاذ یک رویکرد تهاجمی در سیاست خارجی کشور بدون توجه به تجربه‌های سه دهه گذشته که تجربه‌های ارزشمندی در حوزه روابط خارجی به دست آمد، متاسفانه شرایط را به‌گونه‌ای رقم زده است که اکنون شاهد آن هستیم که در دولت نهم مجددا به سمت اتخاذ این رویکرد تهاجمی حرکت کرده‌ایم. مفهوم آن مسئله این است که ما نتوانستیم در یک تعامل سازنده با کشورهای منطقه و جهان قرار بگیریم و نتوانستیم به ساختارهای نظام بین‌الملل و نظام منطقه‌ای ورود مناسب داشته باشیم و بتوانیم در داخل این ساختار نقش متناسب با توانایی‌های خودمان را ایفا کنیم.

ديپلماسى چند‌جانبه و سازمان‌هاى بين‌المللى

نشست نقد و بررسى کتاب ديپلماسى چند‌جانبه و سازمان‌هاى بين‌المللى (‌نظريه و عملکرد سازمان‌هاى بين‌المللى و منطقه‌اى) با حضور دکتر محمدجواد ظریف و دکتر محمدکاظم سجاد‌پور، در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد.

ديپلماسى چندجانبه عنوان کتاب سه جلدى است که در اين کتاب به نظريه و عملکرد سازمان‌هاى منطقه‌اى و بين‌المللى در 14 فصل پرداخته شده است. جلد اول شامل هشت فصل است که به بحث‌هاى نظرى و کلى بررسى مفهوم ديپلماسى چندجانبه، سير تحول تاريخى ديپلماسى چندجانبه، فهم نظرى ديپلماسى چندجانبه و نظام بين‌الملل، ديپلماسى چندجانبه و حقوق بين‌الملل، ساختار تصميم‌گيرى در ديپلماسى چندجانبه، بازيگران ديپلماسى چندجانبه و فرهنگ ديپلماسى پرداخته شده است. در جلد دوم، نخست ديپلماسى چندجانبه در سازمان ملل متحد و خارج از آن سازمان در دو فصل به بررسى شده و در چهار فصل آخر، بررسى نقش ديپلماسى چندجانبه در مسائل جهانى با تمرکز بر صلح و امنيت بين‌الملل، توسل به زور و فيصله مسالمت‌آميز اختلافات تسليحات و خلع‌سلاح، محيط‌زيست و توسعه و نهايتاً حمايت از حقوق بشر پرداخته شده‌است. قابل ذکر است وزارت امور خارجه ناشر کتاب ديپلماسى چندجانبه است.

جنبش عدم تعهد

جنبش عدم تعهد (به انگلیسی: Non-Aligned Movement) (به فرانسوی: Le Mouvement Non-Aligné) در سال ۱۹۶۱ میلادی برابر با ۱۳۴۰ خورشیدی در اوج جنگ سرد و فضای دوقطبی بین غرب و شرق با هدف وحدت میان کشورهایی که نه در اردوگاه کمونیسم و نه در اردوگاه کاپیتالیسم (امپریالیسم)، قرار داشتند، تشکیل شد. اما با اتمام دوران جنگ سرد، هم اکنون اعضای این جنبش را اکثرا کشورهای در حال توسعه تشکیل می‌دهند.

مفهوم سیاست خارجی

جوامع از زمان های کهن با یکدیگر روابط سیاسی داشته اند و در چارچوب یک سلسله اصول مشخص و از پیش تعیین شده، برای دستیابی به اهداف سیاست خارجی با کشورهای دور و نزدیک رابطه برقرار می کردند؛ توسل به «جنگ » به عنوان ابزاری کلاسیک و شناخته شده مورد توجه کشورها بوده و «دیپلماسی» نیز در تحصیل اهداف و رفع اختلافات نقش چشمگیری داشته است.امروزه جوامع به وسیله مرزهای جغرافیایی از یکدیگر جدا می شوند،امّا در عین حال با جامعه ی بزرگتری به نام «جامعه بین الملل»مرتبط هستند. این جامعه بزرگتر،شبیه خانه ای است که حدود 180 اتاق 2دارد و هر یک از آن ها، تحت نام «کشور» روابط بین المللی را شکل می دهند و در ادبیات علوم سیاسی به «واحدهای سیاسی» معروف هستند. 3هر یک از این واحدها تنظیم روابط سیاسی خود را در مقوله ای به نام «سیاست خارجی» سازماندهی کرده و این امر را به تشکیلاتی به نام وزارت امور خارجه سپرده اند.